2. Onat Kutlar Çalıştayı gerçekleştirildi: "Yaşamın Sesi": Özgürlük

Birincisi Haziran 2022’de, Birkbeck, Londra Üniversitesi enstitülerinden Birkbeck Institute for the Moving Image'de (BIMI), "Onat Kutlar: Cinema is a Feast" (Onat Kutlar: Sinema Bir Şenliktir) başlığıyla gerçekleştirilen Onat Kutlar Çalıştayı’nın ikincisi 22-23 Nisan 2024’te 43. İstanbul Film Festivali’nin ev sahipliğinde Salon İKSV’de düzenlendi. Türkiye'nin önde gelen aydın ve sanatçılarından olan Onat Kutlar’ın yaşamına ve yapıtına odaklanan bu çalıştay üç temel eksende ilerledi: Edebiyat, sinema, aydın sorumluluğu. Yedi oturum ve yönetmenliğini Önder Esmer’in yaptığı bir belgesel gösteriminden oluşan program çerçevesinde otuza yakın sanatçı, akademisyen, kültür insanının konuşmacı olarak katılımıyla Onat Kutlar ve onun mümkün kıldığı sanatsal ve kültürel açılımlar gündeme getirildi, tartışıldı.    

Hemen hemen tüm konuşmalarda Onat Kutlar denildiğinde sanat üretimiyle, kültürel pratikleriyle, kültür stratejilerine karşı geliştirdiği özgün taktikleriyle, yaptıkları ve belki yapamadıklarıyla, benzersiz yeni anlamlar, yeni ilişkiler ve kültür ortamları inşa etmiş bir sanatçıyla karşı karşıya olduğumuz vurgulandı.

Kutlar’ı konuşmanın aynı zamanda Ferit Edgü’yü de Yılmaz Güney’i de, Pasolini’yi de, Kuzgun Acar’ı da konuşmak olduğu çalıştay boyunca dile getirildi.

Kutlar’ın belli başlı sanatçılarla ilişkilerinin gösterilmesinin ve Adnan Özyalçıner, Cevat Çapan, Latife Tekin gibi yakın dostlarının tanıklıklarının yanı sıra çok geniş bir konu yelpazesi içerisinde ele alındı Onat Kutlar.

Günümüzde aydın olmanın imkanları, sanat, sermaye ve sansür ilişkisi, Onat Kutlar ve arkadaşlarının var ettiği Sinematek modelinin toplumsal bellek, sanatsal pratikler ve iktisat açısından yeniden yorumlanması, Türk sinemasında arşiv sorunu, İshak ve diğer Kutlar metinlerinin edebiyat uzamındaki etkileri, sinema eleştirisinin dünü ve bugünü, ulusal sinema kavramı ve sorunsalı, sanatta çocukluk figürü, yazı ve doğa ilişkisi, Onat Kutlar’ın düzyazıda ve şiirde imge felsefesi, bu konulardan bazıları oldu. 

1950 sonrası Türk edebiyatında eşsiz imgeleri icat eden, Türk sinemasında yeni mecralar kuran, aydın kimliğiyle yepyeni tavırların ve toplumsallıkların peşine düşen bir başlatıcı olarak Onat Kutlar’ın edebiyatta, sinemada, politik alanda mümkün kıldığı yeni başlangıçları, sivil kurumsallaşmaları ve sanatsal özgürleşmeleri gündeme getirdi bu çalıştay. Türkiye toplumsal belleğinin silinemez figürlerinden biri olarak onun günümüze, bir topluluk olma halimize ve dünyamıza dair hala etkili bir sözü olduğunu öne sürdü. Onat Kutlar’ın kültür ve sanat mirasını koruyacak ve işleyecek bir Onat Kültür Enstitüsü’nün imkanının dile getirilmesiyle çalıştay son erdi.