Anlaşma devrede

DIŞ HABERLER SERVİSİ

Çin ve İran arasında geçen yıl imzalanan 25 yıllık anlaşma yürürlüğe girdi. Çin'i ziyaret eden İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan ile Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi arasında Jiangsu eyaletinin Wuxi kentinde cuma günü yapılan görüşmeye ilişkin detaylar dün açıklandı.

Çin Dışişleri Bakanlığı'nın resmi sitesinde yer alan açıklamada, iki ülke arasında Mart 2021'de mutabakata varılan 25 yıllık anlaşmanın yürürlüğe girdiği belirtildi. Açıklamaya göre, Bakan Wang görüşmede İranlı mevkidaşına Washington'un Tahran'a dönük yaptırımlarına karşı olduğunu belirtirken İran'ın nükleer müzakerelere katılımını desteklediğini de ifade etti. İran'ın haber kanalı Press TV de İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi'nin Dışişleri Bakanı aracılığıyla Çin Devlet Başkanı Şi Cinping'e iletilmek üzere bir mektup gönderdiğini duyurdu.

İran'a dönük ABD yaptırımlarını delerek ekonomik, askeri ve güvenlik işbirliğini içeren Kapsamlı Stratejik İşbirliği Anlaşması, dönemin İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif ve Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi arasında 27 Mart 2021 tarihinde imzalanmıştı. Ancak 18 sayfalık anlaşmanın detayları Temmuz ayında taslak metin olarak ortaya çıkmış, buna göre iki ülke arasında petrol üretimi ve taşımacılığı, demiryolu, karayolu ve liman altyapısı geliştirme faaliyetleri ile güvenlik alanında işbirliğini içeren bir dizi başlıkta mutabakata varılmıştı.

MİLYAR DOLARLIK YATIRIM YAPILACAK

Çin'in Kuşak-Yol Projesi kapsamında imzalanan ve henüz yürürlüğe giren bu anlaşmayla, Pekin yönetimi İran’ın enerji sektörüne 280 milyar dolar, altyapı geliştirme faaliyetlerine 120 milyar dolar olmak üzere toplam 400 milyar dolar değerinde bir yatırım yapacak. İran ise bu yatırımlara karşılık Çin’e düşük fiyatlı petrol satışı gerçekleştirecek. Çin'in geçen yıl ham petrol ithalatını ikiye katladığı da raporlarla yansıdı. Veri analiz kuruluşu Kpler tarafından açıklanan rapora göre, Çin’in 2021'de petrol ithalatı önceki yıla kıyasla yüzde 53 artışla 324 milyon varile ulaştı.

KÖRFEZ ÜLKELERİYLE DE İŞBİRLİĞİ SAĞLANDI

İran'la anlaşma gereği yeni yatırımlara hazırlanan Çin, Körfez ülkeleriyle de bu hafta yaptığı görüşmelerin ardından işbirliği mesajları verdi. Körfez İşbirliği Konseyi (KİK) ülkesi Suudi Arabistan, Kuveyt, Bahreyn ve Umman'ın dışişleri bakanları beş günlük ziyaret için hafta başında Çin'i ziyaret etmişti. Çin Dışişleri Bakanı Vang Yi, Şanghay yakınındaki Vuşi kentinde konuk ettiği bakanlarla ayrı ayrı görüşmeler yapmış, bakanlıktan yapılan açıklamada da Körfez ülkeleri ile Çin arasında "stratejik ortaklığın geliştirilmesi", "serbest ticaret anlaşması için müzakere yürütülmesi" ve "serbest ticaret bölgesi kurulması" konularında mutabakata varıldığı bildirilmişti. Dışişleri Bakanı Wang ise bu görüşmeler sonrası "Çin'in KİK ülkelerinin ulusal bağımsızlığını, güvenliğini ve istikrarını korumasına tam destek sağladığı" açıklaması yaptı.

SURİYE'YLE YENİ BİR ANLAŞMA İMZALANDI

Çin aynı zamanda Suriye yönetimiyle de işbirliğini yeni bir anlaşmayla ilan etti. Suriye Planlama ve Uluslararası İşbirliği Komisyonu Başkanı Fadi el Halil ile Çin'in Suriye Büyükelçisi Feng Biao arasında 12 Ocak'ta imzalanan anlaşmaya göre, Çin Suriye'nin ekonomik yeniden yapılanması başta olmak üzere altyapı, elektrik ve diğer alternatif enerji yatırımları sağlayacak.

Şanghay Üniversitesi'nde Orta Doğu Araştırmaları Enstitüsü'nde profesör olan Liu Zhongmin, Çin ve Ortadoğu ülkeleri arasındaki işbirliğinin artmasının ABD'nin bölgeden "çekilme" adımları ile eşzamanlı olduğuna dikkat çekti. Son gelişmeleri, Çin Komünist Partisi'nin yayını Global Times'a değerlendiren Liu, "ABD'nin bölgede kendi çıkarları için yarattığı kaos ve çatışmaların aksine Çin, bölgesel çatışmaları hafifletmeye ve buradaki ülkelerin dış müdahale olmaksızın sorunlarına çözüm bulmasına izin vermeye çalışıyor. Çin'in müdahale etmeme ilkesi bölge ülkelerinden giderek daha fazla tanınma ve güven kazanıyor" diye konuştu.