Brezilya’nın başkentinde bir araya gelen yerli halklar, sağcı çoğunluktaki Kongre’nin engellediği Lula hükümetine ata topraklarının geri verilmesi çağrısı yaptı. Yerliler, Amazonlardan geçecek tren projesini protesto etti.

Ata toprakları için meydandalar
Brezilya Yüksek Mahkemesi, eylül ayında yerlilerin toprak haklarını sınırlayan yasayı Anayasa'ya aykırı bulmuştu. (Fotoğraf: Depo Photos)

Dış Haberler

Brezilya’da yerli halklar, sağcı iktidarlar döneminde el konulan ata topraklarındaki haklarının kendilerine teslim edilmesi için başkent Brasilia’da kitlesel gösteri düzenledi. Yerliler, sağcıların çoğunlukta olduğu Kongre’nin engellemeleriyle karşılaşan solcu Devlet Başkanı Luiz Inacio ‘Lula’ da Silva hükümetine, Amazonlardan geçecek demiryolu projesini de durdurma çağrısı yaptı.

Ülkenin birçok bölgesinden binlerce yerli kabile mensubu, bir hafta sürecek “20’nci Özgür Topraklar Kampı” eylemleri dolayısıyla başkentte bir araya geldi. Brezilya Kongresi, Yüksek Mahkeme ve başkanlık sarayı Planalto’nun bulunduğu meydana yürüdü. Lula’yı “yerli topraklarını muhalefet ile müzakere kozu haline getirmekle” suçlayan yerliler “Haklarımız tartışmaya açık değil” sloganları attı. Öte yandan son iki senenin aksine Lula, kampa davet edilmedi.

‘ÖLÜM TRENİ’

Uluslararası toplum tarafından “doğanın koruyucuları” olarak tanınan yerliler ayrıca, tahılların ihracat için tarım eyaletlerinden Amazon limanlarına taşıyacak 950 kilometrelik “Ferrograo” demiryolu projesinin iptal edilmesini istedi.

Projenin Tapajos Nehri yakınındaki kabilelerin yaşam alanlarını ve ormanları yok edeceğini belirten yerlilerden Alessandra Korap Munduruku “Ferrograo bir ölüm ve ormansızlaşma treni. İddia ettikleri gibi bu demiryolu insanları değil, projeyi finanse eden uluslararası şirketlerin tahılını taşıyacak” ifadelerini kullandı.

Yerlilerin şemsiye örgütlerinden APIB’in başkanı Kleber Karipuna ise demiryolu projesinde kendilerine danışılmadığını belirterek projenin duyurulmasının planlanan yol boyunca “arazi gaspı” dalgasına yol açtığını kaydetti.

LULA’YI ENGELLİYORLAR

Lula’nın iktidara gelirken 14 bölgenin yerlilere geri verileceği sözünü tutmasını isteyen yerli halkların 40 temsilcisi, Planalto’da Lula ile görüştü. Görüşme sonrası Lula, X’te “Yerli halkın acılarını en aza indirmek ve haklarını garanti altına almak için elimden geleni yapmak benim ahlaki görevimdir” paylaşımını yaptı. Basına konuşan Roraima eyaletinden Macuxi Kabilesi Şefi Edinho ise “Mücadelemizin devam ettiğinin bilincinde olarak ayrıldık. Bizimle konuşan bir hükümetimiz var ama onun yönetimini engelleyen bir çiftlik lobisi var” dedi.

MAHKEMEYE ÇAĞRI

Yerli liderler ayrıca Yüksek Mahkeme'ye, Anayasa'da yer almasına rağmen Kongre’nin yakın zamanda “sınırlamak için oy kullandığı”, ata topraklarına sahip olma haklarına ilişkin davayı karara bağlama çağrısında bulundu.

Ocak 2023’te üçüncü başkanlık dönemine başlayan Lula’nın hükümeti, yerliler için 10 bölge yaratsa da kalan 4 bölge, sağcı yöneticiler ve Kongre’de çoğunluğu elinde bulunduran tarım lobisi destekli sağcıların muhalefeti sebebiyle engellendi. Sosyo-Çevresel Enstitüsü’ne göre, en az 251 yerli bölge için federal hükümete taleplerinin hâlâ beklemede olduğu belirtildi. Yerli toprakları, Brezilya’nın yüzölçümünün yüzde 13 kadarını kapsarken bunun büyük bölümü Amazon Ormanları’nda bulunuyor.

YIKIM PROJESİNİ CO2 SALIMI İLE SAVUNDULAR

Yerlilerin yaşam alanları ve çevre mücadelesi sürerken “Tarım Lobisi destekli” Parlamento grubunun Reuters’a yaptığı açıklamada “Tahılın sevkiyatında son derece önemli olan Ferroagro projesini destekliyoruz” denildi. Tarım grubunun açıklamasında projenin “sevkiyat maliyetlerini yüzde 25 azaltacağı” ve “mevcut sevkiyat yöntemi olan kamyonlardan daha az karbondioksit salımı yapacağı” iddia edildi.