Avrupa Parlamentosu seçim sonuçları netleşiyor: Yeşiller ve aşırı sağcılar yükselişte!

Avrupa Birliği’nin yasama organı olan Avrupa Parlamentosu (AP) için 28 üye ülkede bu hafta sonu düzenlenen seçimlerin sonuçları açıklanmaya başladı.

Henüz kesinleşmeyen sonuçlara göre kıta çapında merkez sağ ve merkez sol partiler en büyük kayıpları yaşayan partiler oldu. Liberaller, yeşiller ve aşırı sağcılar ise sandalye sayılarını artırdı. Seçime katılım yüzde 50.95 ile 1994’ten beri en yüksek seviyesine ulaştı.

Bugüne kadar merkez sağ partilerin üye olduğu Avrupa Halk Partisi (EPP) ve merkez sol partilerin üye olduğu Sosyalistler ve Demokratlar grubunun (SD) sandalyeleri AP’de çoğunluğu sağlamaya yetiyordu. Fakat artık grup sırasıyla 178 ve 147 vekil ile 751 sandalyeli Avrupa Parlamentosu’nda çoğunluğa sahip olmayacak.

Parlamentoda sandalyesini en fazla artıran grup ise Avrupa için Liberaller ve Demokratlar İttifakı (ALDE) oldu.

ALDE sandalye sayısını 41 artırarak 108 sandalye ile AP’nin en büyük üçüncü grubu oldu. ALDE 22 sandalye ile en fazla Fransa’dan AP vekili çıkardı. İngiltere’de ikinci sıraya yerleşen Liberal Parti de ALDE’nin AP’deki sandalyelerine önemli bir katkı verdi.

Sandalye sayısını 17 artırarak 67’ye çıkaran Yeşiller dördüncü, 9 sandalye kaybederek 61’e gerileyen Avrupa Muhafazakar ve Reformcular İttifakı (ECR) beşinci parti oldu. İngiltere ve Polonya’daki muhafazakar partilerin en büyük üyeleri arasında yer aldığı ECR’ye bir dönem Türkiye’den AKP de üyeydi.

Aşırı sağcı Uluslar ve Özgürlükler Avrupası da 37 olan vekil sayısını 55’e yükseltti. Aşırı sağın en büyük zaferi, birinci sırayı aldıkları Fransa ve İtalya’dan geldi.

Aşırı sağcı, popülist ve AB karşıtı partilerin üye olduğu Özgürlük ve Doğrudan Demokrasi Avrupası grubu da sandalye sayısını üç artırarak 51’e çıkardı. İngiltere’de Brexit Partisi ve İtalya’da Beş Yıldız Hareketi, bu gruptaki vekillerin çoğunu oluşturuyor.

BBC Avrupa Editörü Katya Adler, milliyetçi ve popülist oylarının AB müesses nizamının korktuğu kadar artmadığını, AP vekillerinin çoğunun AB yanlısı olduğunu söylüyor.

Sosyalist, çevreci ve komünist partilerin üye olduğu Avrupa Birleşik Solu – Kuzeyli Yeşil Solu grubununsa 14 sandalye kaybederek 38 vekille AP’nin en küçük grubu olması bekleniyor.

HANGİ ÜLKEDE KİM KAZANDI?

AP seçimlerinde birçok ülkede aşırı sağcı partilerin oylarındaki artış dikkat çekti.

BBC Türkçe’de yer alan habere göre, bazı ülkelerden gelen sonuçlar şöyle:

Almanya

Almanya Başbakanı Angela Merkel’i destekleyen Hıristiyan Demokrat Birlik Partisi (CDU) ve Hristiyan Sosyal Birlik Partisi (CSU) sandık çıkışı anket sonuçlarına göre yüzde 28 oy aldı. Bu birlik 2014 seçimine göre yüzde 8 puan kaybetti.

İkinci sırada yüzde 20,5-22 aralığında Yeşiller yer alıyor. Bu partinin 2014’teki oy oranı yüzde 10.7’ydi. Aşırı sağcı Almanya için Alternatif Partisi (AfD) oyunu yüzde 7’den yüzde 10.5’e çıkardı.

Avusturya

Seçimde sandık çıkışı anket sonuçlarına göre Avusturya Başbakanı Sebastian Kurz’un Halk Partisi (ÖVP) yüzde 34.5 oy aldı.

Muhalefetteki Sosyal Demokrat Parti yüzde 23.5 ile ikinci ve aşırı sağcı Özgürlük Partisi yüzde 17.5 ile üçüncü sırada bulunuyor.

Belçika

Belçika’da milliyetçi “Neo-Flaman Birliği” yüzde 13.4 ile sandıktan ilk sırada çıktı. Aşırı sağcı Flaman Çıkarı adlı parti ise yüzde 11.4 ile ikinci sıranın sahibi oldu. Sosyalistler 10.5 ile üçüncü sırada kaldı.

Birleşik Krallık

İngiltere’de seçmenin tercihine Brexit ve Brexit’in geleceği karar verdi. Bu kez seçmen, Brexit yanlısı ve karşıtları arasında tercih yaptı. Nigel Farage’ın Brexit partisi ilk sonuçlara göre yarışı önde bitirdi. Ancak toplamda Brexit karşıtlarının AP’ye daha fazla temsilcisi göndermesi bekleniyor.

Bulgaristan

Bulgaristan’da seçimlerin merkez sağ partisi GERB ve ülkenin sosyalist koalisyon partisi arasında geçmesi bekleniyordu. Muhafazakarlar yüzde 30 ile yarışın galibi oldu. Sosyalist Parti yüzde 24’te kaldı.

Çekya

Çekya’da Liberaller yüzde 21.1 ile zaferini ilan etti. Muahafzakarlar yüzde 14.5 ile ikinci, Yeşiller 13.9 ile ikinci sırada yer aldı.

Danimarka

Danimarka Liberal Partisi yüzde 23.5 ile seçimlerden zaferle çıktı. Sosyal Demokratlar yüzde 21.5 ile ikinci sırada kalırken Yeşiller yüzde 13.2’lik destek elde etti.

Estonya

Estonya’da kilit soru aşırı sağcı, AB karşıtı Eesti Konservatiivne Rahvaerakond (EKRE)’nin, martta gerçekleşen ulusal seçimlerdeki kadar iyi bir performans sergileyip sergileyemeyeceğiydi.

Yarışın galibi yüzde 26.2 ile muhafazakarlar oldu. Sosyal demokratlar yüzde 23.3’te kaldı.

Finlandiya

Finlandiya’da muhafazakarlar yüzde 20.8 ile yarışı ilk sırada tamamladı. Yeşiller yüzde 16 ile ikinci sırada yer alırken, Sosyal Demokratlar yüzde 14.6, aşırı sağcılar ise yüzde 18.8 oranında oy aldı.

Fransa

Fransa’da sandık çıkışı anketlerine göre aşırı sağcı Marine Le Pen’in partisi “Rassemblement national” (Ulusal Birlik) yüzde 23.2 oy oranıyla ilk sırada yer aldı. Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un partisi LREM ise yüzde 21.9 ile ikinci sırada kaldı.

Sonuçların açıklanmasının ardından basının karşısına geçen Marine Le Pen, Cumhurbaşkanı Macron’a çağrıda bulunarak parlamentoyu feshedip erken seçime gidilmesini istedi

Fransa seçimlerinde tıpkı Almanya’da olduğu gibi Yeşiller sürpriz bir sonuç elde etti. Yüzde 12.8 oy olan Yeşiller, merkez sağ Cumhuriyetçileri (yüzde 8.3) geride bıraktı. Sosyalist Parti ise yüzde 6.7 oranında oy aldı.

Hırvatistan

Hırvat Demokratik Birliği (HDZ) yüzde 22.7 ile beklendiği üzere seçimin galibi oldu. Hırvatistan’da ana akım partilerden memnun olmayanlara hitap eden birçok küçük partide yarıştaydı.

Hollanda

Aralarında Geert Wilders’ın Özgürlük Partisi’nin (PVV) de olduğu AB karşıtı partiler beklenen başarıyı gösteremedi. Seçimin galibi yüzde 19 ile Sosyal Demokrat İşçi Partisi oldu.

İrlanda

İrlanda’da cuma günü yapılan oylamada seçimin galibi yüzde 29 ile muhafazakârlar oldu. Yeşiller ise sürpriz bir çıkış yakalayarak yüzde 15 ile ikinci sıranın sahibi oldu.

İspanya

İspanya’da zafer Sosyalistlerin. Pedro Sanchez liderliğindeki Sosyalist Parti AP seçimlerinde oyların yaklaşık yüzde 33’ünü aldı. Merkez sağ Halk Partisi (PP) ise yüzde 20’de kaldı

Bu sonuçlara göre İspanya’dan AP’ye gidecek 54 temsilcinin 18’i Sosyalist Parti’den olacak.

Göçmen karşıtı Vox partisi ise ilk kez katılığı seçimlerde Brüksel’e 4 ya da 5 temsilci gönderecek.

Katalonya’nın bağımsızlığı tartışmalarından dolayı İspanya’da hapis cezasına çarptırılan ve Belçika’da sürgünde yaşayan Carles Puigdemont da seçimin galipleri arasında. Ancak Puigdemon’un AP’deki koltuğuna oturabilmesi için Madrid’e dönmesi gerekiyor. Puigdemont ile birlikte, hapis cezasına çarptırılan diğer bir Katalan politikacı Oriol Junqueras de AP’ye girmeye hak kazandı.

İsveç

İsveçli yeşiller beş yıl önceki seçimlerde yüzde 15.41 oy almıştı. Yeşillerin bu seneki seçimlerde alacağı oy merak ediliyordu. Bu kez yüzde 11.4’te kaldılar. İsveç’te seçimin galibi yüzde 23.6 ile Sosyal demokratlar oldu. Muhafazakarların yüzde 16.8 ile ikinci sırada yer aldığı seçimlerde aşırı sağcılar yüzde 15.4 ile üçüncü sıraya yükseldi.

İtalya

İtalya’da AP seçimlerinin galibi göçmen karşıtı, aşırı sağcı Lig partisi oldu

Matteo Salvini liderliğindeki parti sandık çıkışı anketlerine göre yüzde 26 – 31 oranında oy aldı. Koalisyonun diğer ortağı popülist 5 Yıldız Hareketi ise yüzde 18.5 – 23.0 bandında kaldı.

Diğer yandan muhalefetteki Demokratik Parti’nin 5 Yıldız Hareketi’ni geride bırakarak ikinciliğe yükselmesi dikkat çekti. PD’nin yüzde 20.5 – 25.0 oranında oy alması bekleniyor.

Güney Kıbrıs

Bu yıl ilk kez bir Türk adayın da parlamentoya girmek için yarıştığı Güney Kıbrıs’ın AP’de altı sandalyesi bulunuyor. Seçimlerin galibi yüzde 19 ile muhafazakarlar oldu. Aşırı sol parti ise yüzde 17.4’te kaldı. Niyazi Kızılyürek Güney Kıbrıs’tan Avrupa Parlamentosu üyesi seçilen ilk Kıbrıs Türkü oldu

Letonya

Letonya’da Yeni Birlik partisi yüzde 26.2 ile sandıklarn ilk parti olarak çıktı. Sosyal Demokratlar yüzde 17.4, aşırı sağ Ulusal Birlik adlı parti ise yüzde 16.4 oranında oy aldı.

Litvanya

Litvanya’da Hıristiyan Demokratlar yüzde 19 ile yarışı ilk sırada tamamladı. Sosyalistler yüzde 16.2 ile ikinci, Yeşiller ise yüzde 13 ile üçüncü sırada yer aldı.

Lüksemburg

AP’deki en küçük gruplardan birisi olan Lüksemburg 6 temsilcisini seçmek için sandık başındaydı. Liberaller yüzde 21.4, muhafazakarlar yüzde 21.1, Yeşiller ise yüzde 18.9 oranında oy aldı.

Malta

Hükümet ile alakalı yolsuzluk iddialarının belirleyici olacağı düşünülen Malta’da Sosyal Demokratlar seçimlerden zaferle çıktı. Oyların yüzde 55.9’unu alan İşçi Partisi AP’ye 4 vekil gönderecek. Muhafazakar Ulusal Parti ise yüzde 36 ile 2 sandalye kazandı.

Macaristan

Macaristan’da mülteci karşıtlığıyla bilinen ve Avrupalı politikacılar tarafından ‘popülist’ olarak eleştirilen Başbakan Victor Orban’ın partisi AP seçimlerinde Fidesz yüzde 56 oy aldı.

Polonya

Polonya’da gözler eşcinsel olduğunu açıklayan ilk Polonyalı politikacı Robert Biedroń ve AB yanlısı yeni partisi Wiosna (Bahar)’daydı. Ancak Aşırı sağ Hukuk ve Adalet Partisi yüzde 43 ile AP seçimlerinin kazananı oldu. Muhafazakar Avrupa Koalisyonu ise yüzde 38.4 oranında destek aldı.

Portekiz

Portekiz’de Sosyalist Parti yüzde 33.8 ile yarışı önde bitirdi. Muhafazakar Sosyal Demokrat Parti ise yüzde 22.2’de kaldı.

Romanya

İktidar partisi Sosyal Demokratlar (PSD) ile muhalefetteki muhafazakarlar başa baş bir yarış ortaya koydu. Her iki parti de yüzde 25.7 ile AP’ye 9’ar milletvekili göndermeyi garantiledi. Aynı milletvekili sayısını liberaller yüzde 23.9 oy oranıyla elde etti.

Slovakya

İktidardaki sosyal demokratlar yüze 15.7 ile ikinci sırada kaldı. AP seçimlerinde zafer yüzde 20 ile liberallerin oldu. Aşırı sağcılar ise yüzde 12 ile üçüncü sıraya yükseldi.

Slovenya

Muhafazakar Demokratik Slovenya Partisi yüzde 26.4 ile yarışı önde bitirdi. Sosyal Demokratlar yüzde 18.6 ile ikinci sırada yer alırken, liberaller yüzde 15’te kaldı.

Yunanistan

Sandık çıkışı anket sonuçlarına göre Yunanistan’da muhafazakar Yeni Demokrasi Partisi yüzde 32-36 arasında oy aldı. Yunanistan Başbakanı Aleksis Çipras’ın partisi Syriza yüzde 25-29 aralığında kaldı.

Sonuçları görmezden gelemeyeceklerini söyleyen Başbakan Aleksis Çipras, erken seçim çağrısında bulundu.