Dipsiz kuyularda emekçi kayboldu

Havva GÜMÜŞKAYA

Seçime sayılı günler kala sahaya inen AKP’li Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, miting konuşmalarında sık sık enflasyonun indirilmesi gerektiğinden söz ediyor.

Bütçe koşullarını gerekçe göstererek de emekli aylıklarını arttırmaya kapıyı kapatıyor.

Dün seçim çalışmaları kapsamında Aksaray'a giden Erdoğan, konuşmasında enflasyonla mücadelenin önemine vurgu yaptı.

Erdoğan, adeta itiraf niteliğinde olan konuşmasında “Enflasyon ortamında ne verirsek verelim dipsiz kuyu misali kaybolup gidiyor. Alım gücündeki düşüşü telafi için adımlar atıyoruz" dedi.

Erdoğan’ın konuşması daha önce ‘Nas’ ile ilişkilendirdiği ve “Faiz sebep, enflasyon sonuç” teziyle ileri sürdüğü, politikayı akıllara getirdi. Erdoğan’ın tezine göre faizler indikçe enflasyon da düşecekti. Ülke tarihinin son 3 yılına damga vuran bu politika ile ekonomi uçuruma sürüklendi. Genel seçim sonrası ‘rasyonel zemine dönme’ iddialarıyla düşük faiz politikası terk edildi, dar gelirlilere ağır bedeller ödetecek yüksek faiz politikasına geçildi.

Sonuçta yapboz tahtasına dönüştürülen ekonomi politikaları ile iktidar eliyle yaratılan dipsiz kuyularda kaybolanlar hep yoksullar oldu.

EMEKLİLERİN DİPSİZ KUYUSU

Sefalet düzeyine inen emekli aylıkları, ülkenin en önemli gündemi. Son yıllarda emekli aylıklarının asgari ücrete, milli gelire göre önemli ölçüde gerilemesi emekli yoksulluğu oluşmasına neden oldu. 20 yıl önce asgari ücretin yüzde 36 üstünde olan ortalama emekli aylıkları 2023’te asgari ücretin yüzde 28 altına düştü.

Emeklilik çağındaki yurttaşlar iş arıyor, iş cinayetlerinde hayatını kaybediyor. Ocak itibarıyla İŞKUR’a kayıtlı işsizlerin 27 bin 541’ini 60 yaş üzerindeki bireylerden oluşuyor. Bu işsizlerin yüzde 25’i de bir yıldan uzun süredir iş arıyor. İSİG Meclisi’nin verilerine göre 2023’te 65 yaş ve üzeri 95 kişi iş cinayetlerine yaşamını yitirdi.

BORÇ SAYISI KATLANDI

Hayat pahalılığı nedeniyle temel ihtiyaçlarını dahi karşılamakta zorlanan toplum kesimleri daha çok borçlanıyor. Kredi faizlerinin son bir yılda 50 puana yakın artmasına rağmen bankalara bireysel kredi borcu bulunan vatandaş sayısı da borç miktarı da artmaya devam ediyor. Bankalara ve diğer tüketici finansman kuruluşlarına bireysel kredi borcu bulunan vatandaşların sayısı ocakta geçen yılın aynı ayına göre 739 bin kişi daha artarak 40 milyon 30 bine ulaştı.

Bankalara kredi kartı borcu bulunan vatandaşların sayısı ise 2 milyon 636 bin kişi artarak 36 milyon 825’e çıkarken kredili mevduat borcu bulunanların sayısı da 1 milyon 297 bin artarak 28 milyon 865 bine çıktı.

Risk Merkezinin verilerine göre bu yıl ocak-şubat döneminde bankalara ibraz edildiğinde karşılıksız çıkan çek sayısı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 74,4 oranında artarak 36 bini geçti. Bu çeklerin parasal tutarı ise yüzde 260 oranında artarak 19,7 milyar lirayı buldu. Faiz yüzde 50’ye çıkarılarak ekonomiyi soğutmaya çalışan iktidar, bu kez durgunluk ve enflasyonun aynı anda yaşandığı bir dönemin kapılarını araladı.

∗∗∗

ASGARİ ÜCRET 50 DOLAR ERİDİ

Asgari ücret 1 Ocak 2024 tarihinden itibaren asgari ücret, yüzde 49’luk bir artışla 17.002 TL olarak belirlenmişti. Asgari ücret, açıklandığı gün 578 dolara denk geliyordu. Dolar kuru dün 32,19 TL seviyelerinde işlem gördü. Asgari ücretlinin maaşı henüz 3 ay geçmeden 50 dolar eriyerek 528 dolara kadar geriledi. Başka bir deyişle asgari ücret bin 609 lira değer kaybetti.

∗∗∗

HARÇLIĞA ZAM YAPMADI!

Erdoğan, artan hayat pahalılığına rağmen çocuklara verdiği harçlığa da zam yapmadı. 2023 seçimleri öncesinde sokakta karşılaştığı çocuklara 200 lira cep harçlığı veren Erdoğan, bu geleneğini 31 Mart yerel seçimleri öncesinde de sürdürüyor. Sosyal medyaya düşen görüntülerde otobüsüne bir çocuğu davet eden Erdoğan’ın cebinden çıkardığı bir deste paranın içerisinden 200 lirayı çocuğun babasına verdiği görüldü. Son bir yılda iğneden ipliğe her şeye zam gelirken Erdoğan’ın harçlığa zam yapmaması sosyal medyada gündem oldu. Enflasyon en büyük banknotumuz olan 200 liranın alım gücünü adeta kuşa çevirdi. 200 TL, 2009’da tedavüle girdiğinde bu yana enflasyon karşısında yüzde bin 170’in üzerinde değer kaybetti. 2009’da tedavüle giren 200 lira bugün yaklaşık 2 bin 550 TL’ye denk geliyor.