Durum bıçak sırtı

NURCAN GÖKDEMİR - YAŞAR AYDIN

MHP’nin Ankara’daki güçlü isimlerinden Mansur Yavaş’ın CHP adaylığı, bir diğer önemli isim Turgut Altınok’un partisinden ayrılması ve Bahçeli karşıtlarının çalışması, MHP tabanında büyük kaymalara neden oldu. MHP’den bu yoğunlukta bir kayma beklemeyen AKP, propaganda çalışmalarında yalnız kaldı denilebilir. AKP’nin toplam oyu Ankara’da referandumu “Evet” lehine çevirmeye yetmiyor. Mutlaka destek gerekiyor. MHP’den gelecek desteğin oranı kafaları çok karıştırdı. Bu nedenle referanduma iki gün kala Ankara’da sonucu tahmin etmek neredeyse imkânsız.

Gökçek ve Ankaragücü faktörü
AKP’yi zorlayan bir başka konu da sır olmaktan çıkan AKP Genel Merkezi ya da Saray’la Gökçek arasında yaşanan sorun. AKP’liler Gökçek’in sahadaki varlığının, sosyal medya performansının çok gerisinde olduğunu savunuyor.

Belki referandum sonucunu belirlemeyecek ama Ankara’da bir başka faktör daha var. O da Ankaragücü. Çok önemli ve dinamik bir seyirci topluluğuna Ankaragücü taraftarının Gökçek’le problemi büyük. Bu durum tribünlerde de hissedilmeye başlandı. Son iki hafta şarkılar artık referandum mesajlı okunur oldu. Böylelikle AKP’nin ‘Evet’ine karşı Ankara’da bir odak daha kuruldu.

Çankaya’da ‘Hayır’ yüzde 70’in üstünde
Ankara 1. Bölge’de referandum ibresi ‘Hayır’dan yana. Yaklaşık 2 milyonun üzerinde seçmenin oy kullanacağı Ankara 1. Bölge, CHP’nin en güçlü olduğu noktalardan biri. 1. Bölge’nin en büyük ilçesi olan Çankaya, referandum ibresinin ‘Hayır’ lehine dönmesinin en önemli nedeni.

Çankaya, 700 bin seçmenle hem Ankara’nın hem 1. Bölge’nin en büyük ilçesi. CHP’nin yüzde 60’a kadar ulaşan oy oranı ile en güçlü olduğu ilçelerden biri hiç kuşkusuz Çankaya. HDP’nin bu bölgedeki oyu ise yüzde 6’nın biraz üzerinde. Bu rakamların çok değişmesi beklenmiyor. Ama Çankaya’da farkın daha da artmasını sağlayacak etmen MHP içinden geldi. MHP zaman zaman üç milletvekili çıkarmayı başardığı Ankara 1. Bölge’de neredeyse hiçbir çalışma yapmadı.

AKP seçmeninin en farklı davranış gösterdiği ilçelerden biri de Çankaya. AKP’liler “stratejik karar veren seçmen” görünümünde. Bu seçimde de AKP’nin en çok fire vereceği bölgelerden biri Çankaya olacak gibi duruyor.

Mamak ve Etimesgut’u MHP oyları belirleyecek
Ankara 1. Bölge’nin diğer iki büyük ilçesi Mamak ve Etimesgut. Mamak’ta 450 bin, Etimesgut’ta 360 bin seçmen var. Bu iki ilçede AKP oldukça güçlü. İkisinde de yüzde 45’in üzerinde oya sahip. AKP ve MHP ittifakı ölçü alındığında açık ara ‘Evet’in önde olması beklenebilir. Ama özellikle Etimesgut’ta MHP tabanının neredeyse dörtte üçünün ‘Hayır’ demesi bekleniyor. Mamak’ta da bu rakam en az yarı yarıya olarak dillendiriliyor. Sahada konuştuğumuz MHP’lilerden neredeyse hiçbiri “Evet oyu kullanacağım” demedi. MHP’lilerin bu tavrında AKP ve Erdoğan’a olan güvensizlik kadar Devlet Bahçeli’den duydukları rahatsızlık da önemli bir etken gibi görünüyor. “Ne yapacaksınız?” sorumuzun yanıtı ağırlıklı olarak “Bahçeli’nin gitmesi için Hayır” oldu. MHP içinde yaşanan parçalanmanın iki büyük ilçede büyük etkileri olacak gibi görünüyor.

Sincan’da ‘Evet’ önde
Sincan’da da MHP sancılı. Ama ‘Evet’i aşağıya çekecek tek gelişme bu değil gibi duruyor. Özellikle 15 Temmuz sonrası yaşanan operasyonların önemli merkezlerinden bir olma özelliğine sahip Sincan ilçesinde bu durumun referanduma ne kadar yansıyacağını hep birlikte göreceğiz. Bu arada cezaevine konulan 24 sandıkta binlerce tutuklunun oy kullanacağını ve bunların yüzde 80’inin 15 Temmuz sonrası tutuklular olduğunu da unutmamak gerek.

Merkez ‘Hayır’, çevre ‘Evet’ diyor
Merkezden uzak sekiz ilçede ‘Evet’ önde. Ama bu sekiz ilçenin toplam seçmeni Çankaya’nın dörtte birinden biraz daha fazla. Bu nedenle “Seçimin galibini merkez ilçeler belirleyecek”, denilebilir. Özellikle Etimesgut ve Mamak’ta başa baş bir sonuç ‘Evet’ cephesi için en istenilmeyen senaryo olarak duruyor. Bu koşullarda Çankaya’nın yaratacağı farkı diğer ilçelerin kapaması imkansız hale gelecek.

‘Muhafazakâr’ ağırlıklı 2. Bölge
Altındağ, Keçiören , Pursaklar ve Yenimahalle gibi merkez ilçelerinin dışında Ayaş, Beypazarı, Çamlıdere, Çubuk, Güdül, Kalecik, Kazan ve Nallıhan oluşturuyor, Ankara 2’nci bölgeyi… Yenimahalle ile Keçiören’in belirli bölgelerinden gelen sol oylar olsa da bölgenin geneline sağ oyların hâkim olduğunu söylemek abartı olmaz. Ankara’nın muhafazakâr seçmenlerinin ağırlıklı olarak yaşadığı bu bölge Meclis’te, AKP’den 8, CHP’den 4, MHP’den de 4 milletvekili ile temsil ediliyor. 7 Haziran’da yüzde 47,44 oranında oy alan AKP’nin oyları 1 Kasım’da yüzde 55’e çıktı. İki seçim arasında MHP’nin oy oranında yaşanan yüzde 3.5’luk azalma, bu partinin seçmeninin tercihini AKP yönünde değiştirdiğinin göstergesi olarak kabul edildi.

CHP’nin iki seçim arasında oy oranı, katılımın artması ile bir puan artarken HDP’nin oyları yüzde 3-4 arasında değişti. Ancak Erdoğan’ın Cumhurbaşkanı adaylığına bölgenin desteği son seçimin yüzde 4 gerisinde kaldı, Ekmeleddin İhsanoğlu’na yüzde 45 oranında oy verilirken, Erdoğan’ın aldığı oy yüzde 51 oldu. Diğer aday Selahattin Demirtaş da yüzde 3.47 ile bölgedeki “kemik HDP” seçmeninin oyunu alabildi.

Bölgeyi iyi tanıyan deneyimli siyasetçilerin 16 Nisan Referandumu’na ilişkin beklentileri 2. Bölge’nin Anayasa değişikliği teklifine ‘Evet’ diyeceği ancak bu “Evet’in Erdoğan’ın Cumhurbaşkanlığı’na verilen destekten çok daha yüksek olmayacağı noktasında birleşiyor.

Ankara’nın 656 bin 315 seçmenle ikinci büyüklükteki ilçesi Keçiören ile 477 bin 165 seçmenle üçüncü büyük ilçe olan Yenimahalle bu bölgede. Yenimahalle, son seçimdeki yüzde 36.5 CHP, yüzde 4,4 HDP oyuyla bölgenin sol seçmen ağırlığının en yüksek olduğu ilçe.

Referandum kampanyası sırasında da başta Haziran Hareketi olmak üzere siyasi parti yapılanmaları dışında kalan ve aktif kampanya yürüten demokratik kitle örgütleri, bölgedeki ‘Hayır’ı daha da çoğaltmış görünüyor. Batıkentli ‘Hayır’cılar rekor peşinde, “En az yüzde 70” diyerek anlatıyorlar sandık hedeflerini.

Ankara’nın ikinci büyüklükteki ilçesi olan Keçiören, MHP ağırlığıyla bilinen bir ilçe. 7 Haziran’da yüzde 47 oy alan AKP’yi 1 Kasım’da yüzde 55’e taşıyan oyların büyük bölümünün buradaki MHP tabanından geldiği biliniyor.

Oyunu koruması imkânsız
Ancak 16 Nisan’da “Referandum ortağı” iki partinin 1 Kasım’da yüzde 70 olan oy oranına yaklaşmasına imkânsız gözüyle bakılıyor. İncirli gibi sol seçmenin ve Alevi yurttaşların yaşadığı sınırlı sayıdaki semt dışında muhafazakârların tercih ettiği bir ilçe olan Keçiören bu kez, “Genel Merkez’den farklı düşünen MHP’liler” ve “FETÖ mağdurları” ile anılıyor. MHP’liler alanda görülmüyor, 15 Temmuz sonrası gözaltına alınan, tutuklanan, ihraç edilen kamu görevlilerinin ağırlıklı olarak yaşadığı semtten AKP’ye eski teveccühün gösterilmeyeceğine de kesin gözüyle bakılıyor. Yaşamı boyunca MHP’ye oy verdiğini söyleyen bir yurttaş, referandum tercihini anlatırken “Genel merkezin değil de kalbimin söylediğini yapacağım bu sefer” diyor.

Keçiörenli bir esnaf da Gülen operasyonunun bölgeye yansımalarını, “Yeniden veresiye defteri açtık. Bin yıllık komşularım, adam işten atılmış, adam tutuklanmış, bir kuruş para girmiyor eve, ne yapsınlar aç mı kalsınlar. Veresiye veriyorum, ne yapayım” diye anlatıyor.

Özellikle “tarikat yuvalanmaları” ile bilinen Pursaklar’da da ‘Hayır’ çalışmaları görülüyor. Daha önce konuşacak bir kişi, girecek bir kahvehane bulamadığını anlatan CHP’liler “15 Temmuz’un etkisi bölgede de görülüyor. Anlattıklarımızı dinliyor ve tepki göstermiyorlar” diyor.

CHP de bu kez “Seçmen muhafazakâr” demeden var gücüyle bölgede kadın kolları ile gençlik kolları ile kararsızlar ve AKP mağdurlarının oyunu ‘Hayır’a döndürmeye çalışıyor.

Taşıma seçmenle miting
Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Melih Gökçek de kampanyaya ilçelerde düzenlediği mitingler, büyük çoğunluğu kullanımda olan yol ve köprülerin açılış törenleri ile katkıda bulunuyor. Mitinglerinde belediye çalışanlarının zorunlu katılımı ile kalabalığı topladığı anlatılan Gökçek, siyaset tarzını yurttaşlara dağıtılan yardım poşetleriyle de hissettiriyor.

Mansur Yavaş, ‘çok yavaş’
CHP’nin MHP kökenli Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Adayı Mansur Yavaş’tan özellikle tereddütlü MHP seçmeni üzerinde etkili olması için beklenen katkının sağlanamadığından yakınıyor, CHP örgütü. Adaylığı döneminde seçim sloganı “Yavaş gardaşım Yavaş” olan Mansur Yavaş’ın referandumda sloganını “Hayır gardaşım hayır” olarak belirlediğini açıklamasına karşın “Yavaş olduğu” anlatılıyor. Mansur Yavaş, kampanyasını daha çok sosyal medya hesapları üzerinden sürdürüyor.

‘Baskı, korku hâkim’
Bölgenin CHP’li Milletvekili Şenal Sarıhan, izlenimlerini anlatırken, “Baskıya, korkuya” dikkati çekiyor. “Sessiz kalıyor ama kaşıyla gözüyle hayır vereceğini anlatıyor” dediği seçmenler sayesinde sürprizler yaşanacağına inandığını söylüyor. Daha çok CHP’ye oy vermeyen bölgelere gittiğini anlatan CHP Milletvekili Nihat Yeşil de “Eskiden destek istediğimizde (İnşallah, maşallah) derlerdi. Şimdi sıkıntısını anlatıyor, tavrını gösteriyor” diye anlatıyor izlenimlerini.

Bölgede ayak basmadık yer bırakmayan CHP Milletvekili Murat Emir ise Türkiye’nin birçok yerinde olduğu gibi Ankara’da da MHP seçmeninin Devlet Bahçeli’nin parti ideolojisine aykırı tutumunu anlayamamaktan yakındığını anlatıyor. AKP tabanından da eleştirilerin dillendirildiğini belirterek belirten Emir, “Genel seçim olsa yine destekleyecek ama bunca sıkıntı varken ülkenin yeniden sandığa götürülmesini anlayamadıklarını söylüyorlar” diyor. “Evet mahcup, hayır kararlı” sözleriyle izlenimlerini anlatan Emir’in referandum tahmini ise “Bölgede en az yüzde 40-45 Hayır, Türkiye’de ise yüzde 55 Hayır…”

Ayaş, Beypazarı, Çamlıdere, Çubuk, Güdül, Kalecik, Nallıhan ve 15 Temmuz sonrası ismi KahramanKazan olarak değiştirilen Kazan ilçesi, AKP’nin güvendiği ilçelerden. Ancak iktidar partisinin, bakanları, milletvekilleri, belediye başkanları ile birbiri ardına mitingler, kahve toplantıları düzenlediği bu ilçelerde dillendirilen de “îşsizlik, göç, vergiler, tarım ve hayvancılıkta yaşanan sıkıntılar...” AKP’nin hep önde olduğu, MHP’nin de bazılarında CHP’nin önüne geçtiği bu ilçelerin manzarası da genelden farklı değil, “AKP ve MHP oy toplamının gerisinde kalacak” tahmini yaygın…