Hayır ve Ötesi gönüllüsü Ali Özülke: Yurttaş inisiyatiflerine büyük işler düşüyor
“Sadece tutanakların karşılaştırılıp doğrulanmasına daralmış bir çalışmanın anlamı yok.Yurttaş inisiyatifiyle birlikte kitle ve meslek örgütlerine büyük iş düşüyor”
CAN UĞUR canugur@birgun.net @canugur1987
Seçim güvenliği konusunu seçimlerin en önemli noktasını oluşturuyor. Muhalefetin ortaklaştığüı konu 16 Nisan Anayasa Referandumu’nda yapılan hukuksuzluklara engel olunursa AKP kaybeder. Bunun nasıl yapılacağı konusunda farklı fikirler mevcut. Sandık hırsızlığına karşı güvenlik konusunda muhalefetin birleşmesi öne çıkan görüşlerden. Birleşik Haziran Hareketi ile Hayır ve Ötesi’nden Ali Özülke seçim güvenliği konusundaki sorularımıza yanıt verdi. Özülke “Artık sadece ıslak imzalı tutanakların alınmasına ve bunların karşılaştırılıp doğrulanmasına daralmış çalışmanın bir anlamı yok ve böyle bir çalışmanın artık kimseyi ikna etme kabiliyeti de yok” diyor. “Yurttaş inisiyatifiyle birlikte siyasi partilere, kitle ve meslek örgütlerine büyük iş düşüyor” diye konuşan Özülke “Seçim günü olayları gözlemlemekle yetinmeyen, usulsüzlüklere ilişkin durumlara müdahil olmaktan çekinmeyen, uygulamaların usulüne göre yapılmasını zorlayan, olmadığı durumlarda gerekli hukuki girişimleri yapmaktan geri durmayan, aldığı sorumluluğu son noktasına kadar inat ve sabırla taşıyacak, özgüveni yüksek bir saha örgütü bu seçimlerde her zamankinden daha fazla gerekli” diyor.
»Seçim güvenliğini sağlamak için planlarınız nelerdir?
Seçim güvenliği çalışması seçim sürecinin bütün aşamalarını gözeten bütünlüklü bir çalışma olmak zorunda ve bu her zaman böyleydi. Ama özellikle son yapılan değişiklikler sürecin her aşamasını her unsurunu ciddiyetle ele alan, daha örgütlü bir çalışmayı gerekli kılıyor. Örneğin artık sadece ıslak imzalı tutanakların alınmasına ve bunların karşılaştırılıp doğrulanmasına daralmış bir çalışmanın bir anlamı yok ve böyle bir çalışmanın artık kimseyi ikna etme kabiliyeti de yok.
Siyasi partiler ve yurttaş inisiyatiflerinin elinde özellikle son referandum sürecinde yaşananlardan birikmiş daha fazla deneyim bulunuyor; daralan süreye rağmen kolektif bir çalışmanın örgütlenebilmesi için bu önemli bir imkandır. Burada kritik olan, daha azı ile yetinmeyen, sürecin bütün aşamalarına hazırlık yapmış, seçim günü yaşanacak ihlallere müdahil olmaktan çekinmeyen, direngen bir iradenin ortaya konulmasıdır.
İlk aşamada seçmen- sandık listelerinin kontrolü önemli bir iş. Mükerrer, birden fazla sandıkta aynı kişi adına oy kullanılmasının önüne geçmek ve “gerçek”, oy kullanma hakkına sahip kişilerin oy kullandığından emin olmak gerekiyor. Bu ülke çapında sorgulanıp denetlenmesi gereken bir iş olduğu kadar, aynı apartmandaki seçmenlerin farklı sandıklara dağılımına izin veren son düzenlemelerle birlikte yerel kontrolün de sağlanmasını gerektiren bir iş. Çalışmanın aktif bir üyesi olmasa da her yurttaşın sürece katılımını, kendi apartman, sokak ve sandığını kontrol etmesini sağlayacak, araçların/yöntemin üretilmesine ihtiyaç var.
Gönüllü ağının ve çalışma kapsamının büyük kentlerden bütün yerellere doğru genişletilmesi önemli problemlerden biri… Burada yurttaş inisiyatifiyle birlikte siyasi partilere, kitle ve meslek örgütlerine büyük iş düşüyor. Saha dağılımının önceki seçim sonuç analizlerinin işaret ettiği bölge ve sandıklara göre planlanması gerekiyor. Aynı planlamanın hukuki destek ve girişimler için de stratejik bir akılla yapılması zorunlu.
Gönüllü eğitimi ve saha organizasyonunda önceki deneyimlerde alınmış çok yol var. Ancak seçim günü olayları gözlemlemekle yetinmeyen, usulsüzlüklere ilişkin durumlara müdahil olmaktan çekinmeyen, uygulamaların usulüne göre yapılmasını zorlayan, olmadığı durumlarda gerekli hukuki girişimleri yapmaktan geri durmayan, aldığı sorumluluğu son noktasına kadar inat ve sabırla taşıyacak, özgüveni yüksek bir saha örgütü bu seçimlerde her zamankinden daha fazla gerekli. Bu tutum sadece meşruiyetten alınacak güçle değil, bu konjonktürde daha çok ortak ve etkin bir çalışmanın verdiği güvenle sağlanabilir.
Daha birçok şey söylenebilir. Seçim sonrası için 2 şey kritik; birincisi elinizde sandıkların çok büyük bir oranını içeren oy tutanaklarının, bununla da sınırlı kalmayan aynı zamanda ihlallere, mevzuat dışı uygulamalara ilişkin hukuki girişimlerin, bu girişimlerle oluşturulmuş tutanak ve belgelerin de olması gerekiyor. İkinci olarak, sonuçların yerel, bölgesel, genel ölçeklerde analizini içeren güvenilir raporlamalara ve bu raporların ortaya çıkardığı olguları topluma açıklamaktan çekinmeyen cesur bir tavra ihtiyaç var.
»Seçim güvenliği için diğer partilerle/demokratik kitle örgütleriyle ittifak planınız var mı?
Hayır ve Ötesi 16 Nisan referandumu öncesinde, biraz da o günlerde açığa çıkan kimi inisiyatiflerin ürkek tutumlarının gözlenmesi üzerine bir zorunluluk/sorumluluk olarak ortaya çıkmış bir çalışma. Sadece seçim güvenliğini değil, aynı zamanda seçim süreçleri üzerindeki yaygın/haklı kaygıların yol açtığı, katılımı olumsuz etkileyecek moral durumun aşılmasına yönelik bir sorumluluğu, “Hayır”ın korunmasını da içeriyordu. Referanduma çok kısa bir sürenin kaldığı bir tarihte başlamasına rağmen, özellikle büyük kentlerde hiç de yabana atılamayacak bir toplama ulaştı ve olabildiği yerlerde etkin bir çalışma örgütledi. Daha da önemlisi tespit ettiği olguları, geçiştiren bir dile, ikircikli bir tutuma düşmeden cesurca kamuoyuyla paylaşabildi.
Gelinen noktada, konuşulan bütünlükte güçlü bir çalışmanın ortaya konulabilmesi tek başına bir siyasi parti veya yurttaş inisiyatifinin altından kalkabileceği bir iş değil. Bunun hedefleyen birkaç girişimle yakın dönemde Hayır ve Ötesi olarak irtibatımız oldu.
Referandum döneminde de ihtiyaç bulunan ve talep edilen bölgelerde gönüllülerimiz bazı siyasi partilere sandık görevlisi ve başkanı olarak destek verdiler. Bugün de Hayır ve Ötesi olarak kolektif bir çalışmanın gerekliliğine inanıyoruz; var olan ve biriktirilen her ilişki, araç ve deneyimin ortak bir çalışmada hızla bir araya getirilmesini doğru buluyoruz.
»Seçim güvenliği konusunda yurttaşları nasıl harekete geçireceksiniz?
Toplumun önemli bir kesimi bu seçimlerin yakın geleceğimiz üzerindeki rolünün farkında. Bu önemli bir avantaj olmakla birlikte moral durumun oyların korunabileceğine yönünde yükseltilmesi gerekiyor. Kolektif bir çalışmanın ve bu doğrulta yürütülecek ortak bir söylem geliştirilmesinin olumlu etkileri olacaktır.
Aktif bir gönüllü olmasa da, herkesin farklı düzlemlerde katılımına ve desteğine açık olan, bunu kolaylaştıran bir çalışma tarzı ve iletişimin zeminlerinin sunduğu yeni araçların geliştirilmesi yine katılımı olumlu etkileyecektir.
Gönüllülerin bireysel sorumluluk alması kadar, siyasi partiler, alan-meslek örgütleri, tüm hareket ve inisiyatiflerin ilişkilerini seferber etmesi çalışmanın coğrafi yaygınlığını sağlamada etkili olacaktır.