Samsun Çarşamba’daki biyokütle santralına karşı açılan davalar yerel ve üst mahkeme arasında sıkıştı. Bölge halkı  bilirkişi ve mahkeme ücretlerini dayanışmayla ödemeye çalışırken tesis tarım arazilerini her geçen gün daha çok kirletiyor.

Hukuk garabeti doğayı yok ediyor

Gökay BAŞCAN

Samsun’un Çarşamba ilçesindeki biyokütle enerji santralına karşı açılan davalarda hukuk garabeti yaşanıyor. Yurttaşlar ve meslek odalarının açtığı davalar defalarca lehlerine sonuçlansa da kararlar üst mahkemeden dönüyor.

Son olarak 19 Temmuz 2019 tarihinde verilen çevresel etki değerlendirme (ÇED) gerekli değildir kararı ikinci kez Danıştay tarafından iptal edildi. Mimarlar Odası tarafından açılan davada ise yine yerel mahkeme tarafından verilen yürütmeyi durdurma kararı bölge mahkemesi tarafından iptal edildi.

DAYANIŞMA KARŞILIYOR

Hukuki sürecin bölge halkını maddi olarak zora soktuğunu ve santralın çalışmasından dolayı çevresel tahribatın her geçen gün arttığını belirten Samsun Çevre Platformu Dönem Sözcüsü ve Elektrik Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu Üyesi Mehmet Özdağ, “Bölge halkı kendi arasında para toplayarak bilirkişi ücretlerini karşılaşamaya çalışıyorlar. Sadece bir keşfin bedeli 10 bin TL. Her bilirkişinin parası yurttaşlardan çıkıyor. Öte yandan yerel mahkemenin kararlarına rağmen çalışmaya devam ettikçe çevreyi her geçen daha çok kirletiyor” dedi.

ÇEVRE KİRLİLİĞİ ARTIYOR

Hukuki süreci değerlendiren Özdağ, “Samsun’da yerel mahkeme iki kez ÇED gerekli değildir kararını iptal ederek proje için ÇED sürecinin işletilmesi gerektiğini belirtti. Bu kararı veren mahkeme aynı olsa da üyeler değiştiği için farklı heyetler karar verdi. Anlamakta zorlanıyoruz. Biz bu şirketin Türkiye siyaseti üzerinde ne kadar güçlü olduğunu, yerel siyasetçilerle içli dışlı olduğunu cümle alem biliyor. Bu şirketin Tarım ve Çevre Bakanlığı üzerinde etkili olduğunu biliyoruz. O yüzden bu kararları manidar buluyoruz” dedi. Özdağ, biyokütle enerji santralının günde 630 ton atık yaktığını, 1600 metreküp su kullanıldığını ve 38 ton kül çıkardığını hatırlattı.

SÜREÇTE NELER YAŞANDI?

• Oltan ve Köleoğlu Elektrik ve Enerji Üretimi Tic. A.Ş. tarafından yapılması planlanan “Biyokütle Enerji Santralı” projesi için Samsun Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü tarafından 19 Temmuz 2019 tarihinde ÇED gerekli değildir kararı verildi.

• Bölge halkı verilen ÇED gerekli değildir kararına karşı dava açtı. Elektrik Mühendisleri ve Ziraat Mühendisleri Odaları davaya müdahil oldu.

• Açılan dava mahkeme bilirkişi heyeti atanmasına karar verdi. Yapılan keşifte bilirkişiler bölge halkının itirazlarını haklı bulduğu rapor hazırlayarak mahkemeye sundu. Rapor doğrultusunda Samsun 3. İdare Mahkemesi ÇED gerekli değildir kararını iptal etti.

• Şirketin kararı temyiz etmesi üzerine Danıştay 6. Dairesi, bilirkişi raporunun eksik olduğunu belirterek yerel mahkemenin kararını iptal etti. Bunun üzerine bilirkişi heyeti genişletilerek tekrar keşif yapıldı ve yeni rapor hazırlandı. Yeni rapor da oy çokluğuyla yurttaşların lehine çıktı.

• Yerel mahkeme bir kez daha ÇED gerekli değildir kararını iptal etti ve bunun üzerine karar yeniden temyize götürüldü. Danıştay bu kez de raporda belirtilen çevresel zararların önlenip önlenemeyeceğine ilişkin bilgilerin eksik olduğuna dikkat çekerek kararı iptal etti. Süreç böylece başa sarmış oldu.

DİĞER DAVADA DA AYNI

• Öte yandan Mimarlar Odası Samsun Şubesi de tesisin ruhsat iptaline ilişkin 2019 yılında dava açtı. Samsun 3. İdare Mahkemesi, yürütmeyi durdurma (YD) kararı vererek, şirketin faaliyetini durdurmasına karar verdi. Karar yine şirket tarafından temyiz edilerek Samsun Bölge İdare Mahkemesi’ne taşındı. Mahkeme YD kararının ‘bilirkişi raporu alınmadan verildiğini’ belirterek iptal etti. Ve santral yeniden çalışmaya başladı.

• Bölge mahkemesinin iptal kararının ardından dava yerel mahkemede yeniden görülmeye başlandı. Üst mahkemenin uyarı doğrultusunda bilirkişi heyeti atandı. Şirket bilirkişilere itiraz etmesi sonucu mahkeme, heyeti değiştirdi. Yeni heyet hazırladığı raporu mahkemeye sundu. Mahkemenin karar vermesi bekleniyor. Bilirkişi raporunu değerlendiren Mimarlar Odası Yönetim Kurulu Üyesi İshak Memişoğlu, “Hazırlanan rapor büyük çelişkiler barındırıyor. Mahkeme bunun görmesini bekliyoruz. Lehimize karar çıkmasını bekliyoruz ya da yeni bir heyetin atanmasını bekliyoruz” dedi.