Menbiç düğümü

PYD’nin silahlı kanadı Halk Savunma Birlikleri (YPG), birliklerini Suriye’nin kuzeyindeki Menbiç şehrinden çekti. YPG’nin çağrısının ardından Suriye ordusu kente giriş yaptığını duyurdu. Kentteki kamu binalarına Suriye devletinin bayrağının asıldığı ifade edildi. Suriye devletinin bu hamlesi Türkiye’den üst düzey bir heyetin Rusya ile görüşmesinin hemen öncesine denk geldi. Kritik hamle bölgedeki önemli değişimlerin habercisi olarak yorumlanıyor. Söz konusu adımların ardından hem Türkiye’den hem de diğer ülkelerden peş peşe açıklamalar geldi. AKP’li Cumhurbaşkanı Erdoğan Suriye devletinin bayrağının asıldığı Menbiç’le ilgili ‘Henüz kesinleşmiş bir durum yok’ açıklamasında bulundu. Pentagon’dan yapılan açıklamada ise Suriye Ordusu’nun kente girdiği yönündeki haberlerin gerçekği yansıtmadığı ifade edildi. ABD öncülüğündeki IŞİD karşıtı koalisyon da benzer bir yalanlama açıklaması yaptı. ÖSO’nun ise Membiç yolunda olduğu iddia edildi.

Fırat’ın doğusuna yönelik operasyon yapacağını Türkiye haftalardır dile getirirken bölgede hakimiyeti bulunan YPG Suriye ordusuna bir çağrı yaptı çağrıda şunlara yer verildi: “Türk devletinin –Cerablus, Azez, El Bab ve Afrin’de yaptığı gibi- Kuzey Suriye’yi işgal edip halkı göçe zorlama tehdidi karşısında biz YPG olarak ilan ediyoruz ki Menbiç’ten çekildikten sonra Fırat’ın doğusu ve diğer bölgelerde IŞİD ve diğer terör çeteleriyle mücadeleye bağlıyız. Bu yüzden toprak, halk ve sınır açısından bağlı olduğumuz Suriye devletine bu bölgeleri geri almak ve Menbiç’i korumak için silahlı kuvvet gönderme çağrısı yapıyoruz.”

YPG’nin bu açıklamasından kısa süre sonra ise Suriye ordusu sözcüsünden bir açıklama geldi: “Askerlerimiz Münbiç’e girdi ve bayrağı göndere çekti. Menbiç’teki tüm Suriye vatandaşları ve diğer tüm kişilerin tam güvenliğini garanti ediyoruz.” Devlet televizyonunda açıklamalarda bulunan Sözcü, ayrıca ulusal egemenliğin korunması için tüm Suriyelilerin çabalarını birleştirmesi gerektiğine vurgu yaptı, ‘tüm işgalcilerin yenileceği’ mesajını verdi.

Gelişmelerle ilgili Türkiye’den de yanıt geldi. Milli Savunma Bakanlığı, Menbiç’e ilişkin açıklama yaptı. Açıklamada, “Tüm tarafları bölgeyi daha fazla istikrarsız hale getirecek kışkırtıcı eylem ve söylemlerden uzak durma konusunda uyarıyoruz” açıklaması yapıldı.

Milli Savunma Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada, “Bölgeyi silah zoruyla kontrol eden YPG/PKK terör örgütünün, bölge halkı adına açıklama yapma ve diğer unsurları davet etme hakkı ve yetkisi yoktur” ifadeleri kullanıldı.

Kremlin: Memnunuz

Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, YPG’nin çağrısı sonrası Suriye ordusunun Menbiç’e girdiği yönündeki iddiaları memnuniyetle karşıladıklarını söyledi. Peskov, YPG’nin denetiminde olan Menbiç’in kontrolünün Suriye hükümetine geçmesini onaylayıp onaylamadıkları sorusu karşısında, “Elbette (onaylıyoruz). Kuşkusuz ki bu, (Suriye’deki) durumun istikrar kazanması bakımından olumlu bir adım” dedi. Peskov ayrıca, “(Suriye’de) hükümet güçlerinin kontrolündeki bölgelerin genişlemesi, şüphesiz ki pozitif bir eğilim” diye ekledi. Kremlin Sözcüsü, YPG’nin, Menbiç’e girmesi için Suriye hükümetine yaptığı çağrının, yarın üst düzey Türk heyetinin Moskova’ya gerçekleştireceği ziyarette ele alınacağını da belirtti.

İran’dan açıklama

İran Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada da “Suriye ordusunun Menbiç kentine girişini memnuniyetle karşılıyoruz. Suriye’nin egemenliğinin sağlanmasına ve krizin çözümüne doğru bir adım olarak görüyoruz.” İfadelerine yer verildi.

Operasyon Suriye’nin toprak bütünlüğü için…

Meral Danyıldız / Rıfat Kırcı

Suriye Ordusu’nun Menbiç’te kontrolü sağladığı yönündeki iddialar ne anlama geliyor? Türkiye Fırat’ın doğusuna yönelik operasyon yapacağını belirtirken Suriye’nin bu hamlesi ile Türkiye’nin nasıl bir hat izleyeceğini meseleyi yakından takip eden uzmanlara sorduk. Uzmanlar söz konusu adımı Suriye’nin toprak bütünlüğüne yönelik bir adım olarak değerlendirirken Türkiye’nin Fırat’ın doğusuna yönelik operasyonu kısa vadede yapmasının çok mümkün olduğunu belirtiyor. Emekli Büyükelçi ve CHP Dış İlişkilerden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Ünal Çeviköz, Ortadoğu Uzmanı Faik Bulut ile Gazeteci-Yazar Hüsnü Mahalli BirGün’ün sorularını yanıtladı.

Suriye devleti meşru adım atıyor

Emekli Büyükelçi ve CHP Dış İlişkilerden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Ünal Çeviköz: Suriye’nin Menbiç’e girmesi dengeleri değiştirecek bir durum yaratmaz. Burada Suriye’nin toprak bütünlüğünü sağlanıyor birbakıma. Suriye’nin kuzeydoğusunu ve doğusunu kontrol altında tutan ABD ile işbirliği içerisinde bulunan güçler ABD’nin çekilmesiyle yalnız kalıp Suriye güçleriyle anlaşmak zorunda kaldılar. Suriye ile bu anlaşma neticesinde de Suriye devleti kendi toprakları üzerindeki kontrolünü genişletiyor. Türkiye’nin herhangi bir şekilde bu bölgeden kaynaklanan sıkıntıları varsa bunu Şam rejimiyle konuşması gerekir.

Rusya’da bu konuda aynı görüş içerisinde. Onlar da zaten Suriye’nin toprak bütünlüğü açısından bakıyorlar. Rusya, Suriye’nin doğusunda, kuzeydoğusunda ve Fırat’ın doğusunda Suriye Devleti’nin kontrol sağlamasından memnuniyet duyduğunu açıkladı. Arap ülkelerinde de önce Birleşik Arap Emirlikleri ardından Bahreyn, Şam’daki büyükelçiliği tekrar açma kararı aldı. Bütün bunlar aslında ABD’nin çekilmesiyle Suriye’de toprak bütünlüğünün sağlanması açısından bu duruma verip bizim de aynı doğrultuda hareket etmemiz gerekiyor diye düşünüyorum.

Türkiye sert açıklamalar yapmadan önce Türkiye’nin gerçekçi şekilde bütün bilgileri bir araya toplayıp değerlendirme yapması lazım. Ayrıca bizim de bütün dünyanın yaptığı gibi fazla vakit kaybetmeden Şam rejimiyle diyalog kurmamız gerekiyor.

Bugünkü Rusya-Türkiye görüşmesinde herhangi bir değişiklik olmaz. Rusya’nın tutumu belli. Bugün Moskova’ya gidecek heyet Türkiye-Rusya arasındaki notları karşılaştıracak. Görüş farklılıklarını ortadan kaldırmaya yönelik bir görüşme olacaktır. Yarın yapılacak görüşmelerin sonucunu beklemek lazım. Ayrılıklar olsa da görüşmede asgari düzeye indirilir. Suriye’nin geleceğiyle ilgili olarak Rusya ve Türkiye arasında zaten temelde görüş ayrılıkları mevcuttur. Bu durum sadece ABD askerlerini çekti diye ortaya çıktı demek doğru olmaz.

Sınıra Suriye devleti yerleşebilir

Ortadoğu Uzmanı Faik Bulut: YPG Fırat’ın doğusu meselesinde sıkıştığı için böyle bir adım attı. YPG Suriye ve Rusya’yla anlaşarak bölgedeki adımlarını atacaktır. Görüşmeler de bu yönde sanıyorum. YPG’nin istediği Suriye Ordusu’nun Türkiye ile Suriye arasındaki mevcut sınır bölgesini koruma altına alması. Sadece Menbiç için geçerli değil bu Kobane için de geçerli. Büyük ihtimalle YPG bu taktiğe başvuracaktır sıkıştığında. Zaten bu görüşmeler devam ediyor. Onun ötesinde Türkiye askeri olarak yürüme konusunu erteledi diye düşünüyorum. Hem Rusya’ya gidecek, Rusya ile görüşmeleri olacak Türkiye’nin. Muhtemelen Türkiye bundan sonra kendine göre yeni bir yön çizerek plan yapacak. Dolayısıyla Türkiye şu anda beklemede. Herkes bir diğerinin adımına bakıyor. Herkes hazır diyorlar ama sürekli hamle bekliyorlar. Bu sadece YPG ve Türkiye arasındaki bir taktik değil. Buna Suriye’yi de, Rusya’yı da katmak lazım. Amerika’yı başta katmak lazım özellikle Fransa’yı eklemek gerekiyor. Zaten YPG’nin elinde olan kozlar belli. Türkiye daha çok Rusya’dan onay alma peşinde. Amerika’da ne tür bir bir görev alacak o da belli değil. Önümüzdeki ay da görüşmeler olacak zaten.

Sınıra Suriye devleti yerleşebilir

Ortadoğu Uzmanı Gazeteci Hüsnü Mahalli: Bu adımı Suriye devletinin kendi topraklarına sahip çıkması olarak yorumluyorum. Zaten Suriye Demokratik Güçleri ve YGP ile Suriye Devleti arasında bir aydır benzer görüşmeler yapılıyordu. Yani yeni alınmış bir karar değil bu. Akabinde Suriye Devleti sınırları içerisindeki topraklarına bayrağını asmıştır. Bunu böyle okumak lazım. Rusya’da Türk heyetinin bugün yapacağı görüşmeleri çok etkileyeceğini düşünmüyorum açıkçası. Önümüzdeki ay da yine İran ve Rus heyetleriyle görüşmeleryapılacak. Burada nasıl bir adım atılacağını hep birlikte göreceğiz. Ben Fırat’ın doğusuna yönelik Suriye Ordusu’nun kısa süre içerisinde benzer bir adım atılacağını düşünüyorum. Çünkü çok ciddi bir yığınak yapılıyor. Bu yığınak boşuna değil. Geniş bir operasyona karşı ve Türkiye’nin de tepki göstereceğini düşünmüyorum. Çünkü Suriye devleti, kendi topraklarındaki bir bölgeye kendi bayrağını asıyor hukuksuz bir durumdan bahsetmek mümkün değil. .