Savaş örgütü yeni lider arayışında
ABD liderliğindeki Batı emperyalizminin jandarmalığını yapan savaş örgütü NATO yeni liderini arıyor. Öne çıkan isimler arasında Danimarka Başbakanı Frederiksen gelirken Stoltenberg’in süresi de uzatılabilir.
Dış Haberler
Ukrayna Savaşı’na fiilen müdahil olan NATO, Temmuz ayında Litvanya’daki Vilnius Zirvesi öncesi yeni Genel Sekreteri’ni bulmaya çalışıyor. Rusya ile gerginliğin topyekün bir savaşa evrilme ihtimalinin olduğu bir dönemde ittifakın genişleme çalışmaları sürerken, bazı üyeler ilk kadın genel sekreterinin seçilmesi konusunda ısrarcı.
Görev için çok sayıda isim geçmesine karşın son dönemde Rusya’ya karşı sert söylemleriyle Danimarka Başbakanı Matte Frederiksen'in adı öne çıkarken mevcut Genel Sekreter Jens Stoltenberg'in ekimde bitecek görev süresinin bir kez daha uzatılması ihtimali de gündemde.
İTTİFAKA KADIN LİDER
İttifakın yönetiminin tarihinde ilk kez bir kadına emanet edilmesi de gündemde. Konuşulan kadın adaylar arasında Estonya Başbakanı Kaja Kallas, Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Slovakya Cumhurbaşkanı Zuzana Caputova, eski Hırvatistan Cumhurbaşkanı Kolinda Grabar-Kitarovic, Kanada Başbakan Yardımcısı Chrystia Freeland ve eski İngiltere Başbakanı Theresa May gibi isimler bulunuyordu.
ABD’NİN ONAYI ŞART
Görev geleneksel olarak bir Avrupalıya gitse de, herhangi bir ciddi adayın NATO'nun baskın gücü olan Washington'dan destek alması şart. Bu noktada adaylar arasına Danimarka Başbakanı Mette Frederiksen de eklendi. Frederiksen'in 6 Haziran'da Washington'a giderek ABD Başkanı Joe Biden ile görüşmesi, NATO genel sekreterliği görevi hakkındaki söylentileri artırdı. Ülkesinin 2019'da en genç başbakanı olan 45 yaşındaki Frederiksen, göreve talip olmadığını söylese de şu anda en ciddi adaylar arasında gösteriliyor. Frederiksen, hükümetinin Ukrayna'ya giderek artan desteği ve Rusya'ya karşı sert söylemleriyle dikkat çekiyor.
Ancak son dönemde Kuran yakılması vakasıyla gündeme gelen Danimarka'da, hükümetin bunu engelleyici bir tutum içinde olmaması nedeniyle Frederiksen'in adaylığına Türkiye'nin şüpheyle yaklaşabileceği tahmin ediliyor.
SÜRE TEKRAR UZATILABİLİR
Öte yandan geçen ayki yerel seçimlerde hezimete uğrayan İspanya Başbakanı Pedro Sanchez ve İngiltere Savunma Bakanı Ben Wallace ve Hollanda Başbakanı Mark Rutte gibi isimler de gündemde. Ancak Rutte görevi istemediğini net bir şekilde söylerken, Sanchez’in de ülkesinde temmuzda düzenlenecek erken genel seçime hazırlanması ihtimalleri azaltıyor.
31 üyeli ittifakın mevcut genel sekreteri Jens Stoltenberg, 1 Ekim 2014'ten bu yana görevde bulunuyor. Eski Norveç Başbakanı Stoltenberg'in görev süresi daha önce 3 kez uzatıldı. Son uzatma 30 Eylül 2023'te bitecek. Ancak Stoltenberg’in görevinin bir kez daha uzatılması ihtimali giderek artıyor. NATO ülkelerinin çoğunun, uzatmaya sıcak baktığı belirtilirken, Stoltenberg'in de Finlandiya'dan sonra İsveç'in de NATO üyelik sürecini görmeden görevi bitirmek istemediği konuşuluyor.
Geleneksel olarak bu göreve Avrupa ülkesinden bir devlet veya hükümet başkanı getiriliyor. 4 yıl görev süresi bulunan genel sekreterin kim olacağına üye ülkelerin tümü birlikte karar veriyor. Adayın görevi alabilmesi için tüm ülkelerin onayı şart. Şu ana kadar İngiltere 3, Belçika, Hollanda ve İtalya ikişer kez NATO'ya genel sekreter gönderdi. Almanya, İspanya, Danimarka ve Norveç'ten de birer kişi genel sekreter oldu.