Şirvan’ın altından da ‘üretim baskısı’ çıktı

HABER MERKEZİ

Sosyal Haklar Derneği’nden (SHD) eski CHP Milletvekili Melda Onur, Avukat Can Atalay ve Avukat Evren İşler, geçen hafta sonu Siirt Şirvan’daydı. Ciner Grubu’na bağlı Park Elektrik tarafından işletilen Madenköy Bakır Madeni’nde şev kayması sonucu toprak altında kalan işçilerin aileleriyle, iş arkadaşlarıyla ve çevredeki yurttaşlarla görüşen dernek temsilcileri, izlenimlerini BirGün’le paylaştı.

Av. Evren İşler, Siirt’te yaşananın doğal afet ya da heyelan olmadığını, katliamın göz göre göre geldiğini vurguladı. Madende taşeronlaştırma ve üretim baskısının yoğun olduğunu, işçilerin madende oluşan çatlaklarla ilgili uyarılarına karşın önlem alınmadığını aktaran İşler, “Temmuzda yaşanan kaymanın ardından bir süre çalışma yapılmamış. Çalışma yeniden başlayınca da açığı kapamak için işleri hızlandırmışlar” dedi.

Çatlaklar çamurla kapatılmış
Av. İşler’in izlenimleri şöyle:
“ »Yine göz göre göre gelen bir işçi katliamı bu. İşçiler çatlakların oluştuğunu ve bu çatlakların son üç aydır daha da arttığını maden yetkililerine söylemişler. Ama hiçbir önlem alınmamış. Çatlaklar çamurla kapatılmış ve üretim hızlanarak devam etmiş.

»Basamak genişlik ve yükseklikleri mevzuata uygun değil. 12 metre olması gerekirken 6 metre örneğin. Eğim 45 derece olması gerekirken bunun çok üstünde, 90 dereceye yaklaşan çok dik bir yamaç haline getirmişler. Daha fazla üretim içinbu tür teknik zorunlulukları göz ardı etmişler.

»Bu bir heyelan ya da doğal afet değil. Çünkü bu yükümlülüklere uyulmadığı için meydana gelen bir şev kayması söz konusu. Çıplak gözle baktığınızda bile görebiliyorsunuz, yan taraftaki dağlarda en ufak bir heyelan belirtisi yok.

Taşeron işçileri 12 saat çalışıyor
»Taşeron sistemi var. Sahada hem ana şirket hem dört taşeron şirket çalışıyor. Taşeron firmalarda hiçbir iş güvenliği önlemi yok. Ana firmada da yok. Yalnızca iş sağlığı ve güvenliği uzmanı ‘Yeleğini giy’ vb. uyarılarda bulunuyormuş zaman zaman. İşçilere eğitim verilmemiş.

»Taşeron işçileri günde en az 12 saat çalışıyor. Taşeron firmalar metreküp hesabıyla iş yapıyor. Dolayısıyla üretim baskısı var. İşçilere ‘şu kadar zamanda şu kadar metreküp çıkarmanız lazım’ şeklinde baskı yapılıyor.
»Taşeron şirketler sahada asıl işi yapıyor. İşin bir bölümünün taşerona verilmesi söz konusu değil. Bölgeyi taşerona veriyorlar. ‘Şu kısımdan madeni sen çıkar, şu kadar metreküp çıkar’ diyerek iş veriyorlar. Aynı anda dört taşeron ve ana firma olmak üzere, beş ayrı şirketin işçisi sahada çalışıyor.

İki aylık açığı kapatmak için…
»İşçiler hiçbir denetimden haberdar değiller. Görmemişler hiç denetim yapıldığını.

»Temmuzda da bir toprak kayması yaşanmış. İşçiler, ‘Gündüz olduğu için biz kaçabildik’ diyorlar. Bu olaydan sonra iki ay kadar çalışma yapılmadığı için çalışma yeniden başladıktan sonra işi daha da hızlandırmışlar. Aradaki açığı kapatmaya uğraşmışlar.

»Oğlu toprak altında kalan bir kadın, ‘Oğlum bana toprak kayıyor demişti’ diye konuştu.

Kendi evlatları olaydı…
»İlk iki gün neredeyse hiçbir arama-kurtarma çalışmasının yapılmadığını söylüyorlar. Aileler ve oradaki halk, çok tepkililer bu konuda, ‘Kendi evlatları toprak altında olsaydı burayı yerle bir ederlerdi’ diyorlar. Resmi açıklama ise toprak yumuşak olduğu için çalışmaların yavaş yürüdüğü şeklinde. Enerji Bakanı Albayrak bölgeye geldikten sonra çalışma başlıyor.

»Soruşturmada da sorunlar var. Biz hafta sonu oradaydık, bu nedenle adliyeye giderek dosyayı görme şansımız olmadı. Ama görebildiğimiz kadarıyla orada savcı yoktu. Delil toplanması gibi işlemlerde eksiklik görülüyordu. Örneğin işçilerin ifadesine başvurulmamış. ”

***

Firma kârını yüzde 43 artırdı

Madenköy Bakır Sahası’nı 2037 yılına kadar işletme hakkını elinde bulunduran Ciner Grubu’na bağlı Park Elektrik’in resmi internet sitesinde yer alan bilgiler, SHD’nin ‘üretim baskısı’ tespitini doğrular nitelikte. Söz konusu saha, toplam 41.5 milyon ton tüvenan rezervi ile Türkiye’nin en büyük bakır madeni sahası.

Bu sahada 2006 yılında kapalı ocak işletmeciliği ile konsantre bakır üretimine başlayan, verimi artırmak amacıyla 2013’te açık ocak işletmeciliğine geçen Park Elektrik, 2015 yılında bugüne kadar gerçekleştirdiği en yüksek üretim hacmini yakaladı. Söz konusu dönemde 2014 yılına göre yüzde 6 oranında artan konsantre bakır üretiminin hacmi 96.542 wmt’yi (ıslak metrik ton) buldu. Şirketin bu yıl için hedefi ise tam 100 bin wmt.
Dünya genelinde 2015 yılında bakır ithalatçısı ülke ekonomilerindeki ekonomik yavaşlama nedeniyle global bakır fiyatları gerilemişti. Buna karşın, şirketin net kârı yüzde 43 oranında artarak 29 milyon TL oldu.

***

Somalı aileler: Şirvan’ın acısı acımızdır!

Soma Katliamı davasının 12’nci blok duruşması dün Akhisar Ağır Ceza Mahkemesi’nde görüldü. Duruşma öncesi Soma’dacan veren 301 işçinin isimlerinin yazılı olduğu pankartla adliyeye yürüyen işçi yakınları, “Şirvan’ın acısı acımızdır”, “Soma’dan Şirvan’a katledenler aynı” sloganları attı. Duruşmada konuşan avukatlar da bu katliamların son bulmasının ancak tüm sorumluların yargılanmasıyla mümkün olabileceğini belirtti. Mahkeme, ek bilirkişi raporunun beklenmesi için tutuklu sanıkların tutukluluklarının devamına karar vererek davayı 12 Aralık’a erteledi.