Sorunu yaratan yasalar kaldırılsın

Rıfat Kırcı

Anketler Cumhur ittifakındaki erimeyi gözler önüne sererken, AKP oy kabının ekonomik ve çalışma yaşamından kaynaklanan sorunlardan olduğunun gayet farkında. Erken seçim tartışmaları da gündemde yerini bulurken iktidar kanadından sık sık yurttaşların ekonomisinin rahatlatılacağı, çalışma yaşamına yönelik düzenlemeler yapılacağı açıklamaları geliyor. En önemli sorunlardan birisi de şüphesiz ki emeklilikte yaşa takılanların (EYT) durumu.

İktidar kanadından EYT’lilerin sorunlarının çözümüne yönelik düzenlemelerin yapılacağı yönünde açıklamalar geliyor. Ancak açıklamalar muğlaklığını koruyor. Çalışanlar bugün prim gününü doldurmuş olsalar dahi 65 yaşından önce emekli olamıyorlar. Ayrıca emekli maaşları da çalışırken alınan maaşın yüzde 30’lar seviyesine kadar düşüyor.

Sorunlarımız seçim malzemesi yapılıyor

İktidar ise EYT sorunuyla ilgili yaptığını belirttiği çalışmalarda en önemli muhataplarıyla masaya oturmuyor. Yüz binlerce üyesi olan Emeklilikte Yaşa Takılanlar Federasyonu Başkanı Gönül Boran BirGün’e yaptığı açıklamada “Her gün randevu talebimiz oluyor ancak hiçbir yetkiliyle görüşemiyoruz. Sorunlarımız her seçim arifesinde tozlu raflardan indiriliyor ve seçim malzemesi yapılıyor” diye konuştu.

Boran şunları söyledi: “Hükümet geçmiş zamanlarda yaptığı açıklamalarda da söylediği gibi emekliler için ayrılması gerektiğini söylediği 750 milyar liralık bütçeyi Türkiye’nin ekonomisinin kaldıramayacağını belirtiyor. Bunu bütçeye yük olarak görüyorlar. ‘Erken emekli olacaklar ve çift dikiş yapacaklar’ algısıyla yaklaşıyorlar soruna. Şu an basına yansıdığı kadarıyla da bizim gördüğümüz kadarıyla da çalışmalar yapılıyor denildi. Üstüne basa basa söylüyoruz; sorunun çözümüne yönelik yetkili ağızlardan bir şey duymadığımız takdirde bu havada kalan bir haber olacak. Eğer bir çalışma varsa -Çalışma Bakanlığı’ndan da sürekli randevu taleplerimiz devam ediyor en azından bu sözü alabilmek adına- kesinlikle tekrar mağduriyet yaratılmasını biz kabul etmiyoruz.”

50’den sonra iş bulmak imkansız

İlerleyen yaşlarda işsiz kalma durumunda iş bulmanın imkansızlaştığına dikkat çeken Boran şu ifadeleri kullandı: “Özel sektörde çalışan arkadaşlarımızın mağduriyetleri ekonomik anlamda kat be kat arttı, üzerine psikolojik sorunlar yaşanmaya başlandı. Aileler dağıldı, çocuğunun ihtiyacını karşılama adına yapacak hiçbir şeyi kalmadı insanların. Bu durumda insanlar emekli olmak ve hakkını almak istiyor. Ancak hükümet kabul etmiyor ‘Sen gençsin’ diyor. Diğer tarafta özel sektöre giden arkadaşlarımıza ‘Sen 50 yaşındasın, nerede çalıştırayım ‘ deniyor, kapılar kapatılıyor. O kadar çok mağduriyet yaşadık ki bu anlamda binlerce telefon alıyoruz.”

EYT sorunun çözümüne yönelik Almanya ve Finlandiya modellerinin tartışıldığını hatırlatan Boran bunu şöyle açıkladı: “50 yaştan aşağı emekli olmazsın deniyor. Emekli olduktan sonra 65 yaşına kadar emeklilik maaşının eksik yatırılacağı belirtiliyor. Bunu da lütuf gibi sunuyorlar.”

Çalıştıkça fakirleşmek reva mı?

Önemli sorunlardan bir diğerinin de emekli aylık oranlarının düşüklüğü olduğunu hatırlatan Boran: “Hükümetimiz 2008 yılında yaş sorunu kadar mağdur eden 5510 sayılı kanunu çıkardı. Bu kanunla aylık bağlanma oranları yüzde 70’lerden yüzde 28’lere düşürüldü. İnsanlar çalışırken aldığı maaşın yarını bile alamıyor emekli olunca. Bu sistemle çalışmakta olan arkadaşlarımız cezalandırıldı. 30 yıl çalışıp, emekli olabilmek devlete çalışılan süre boyunca ödenen prim parası karşılığında bağlanan aylık bin 500-bin 600 lira. Onu da Almanya, Finlandiya gibi modellerle törpüleyecekler. Reva mı bu? Seçim arifesinde sorunları çözeceğiz diyorlar, seçim malzemesi yapıyorlar. Çözüm dedikleri şey sorunları daha da artıracak. Emekli maaşı yetmeyen milyonlar kaçak, kayıt dışı çalışmak zorunda kalıyor.”

‘Yerli ve milli çözüm’

Boran EYT’lilerin taleplerini ise şöyle sıraladı: “Yıllardır sorunlarımızın çözümü noktasında masanın bir ucunda oturmak için randevu almaya çalışıyoruz. Her gün telefonlarla arayıp yetkili mercilerden randevu almaya çalışıyorum. Bu sorun çözülecekse bizimle çözülmeli. En önemli ana taleplerimiz 4447 ve 5510 sayılı yasanın kaldırılması. Finlandiya filan değil yerli ve milli talebimiz bu. Emeklilik için prim gününü doldurmuş olmak yetmeli. Emekli aylık bağlanma yüzdeleri refah seviyesine çıkarılmalı. Çünkü bin 500, iki bin lira maaş sadaka niteliğinde. Bugün asgari ücret 2825 lira. 10 bin liradan az gelir olmayacak ki bir ev geçinebilsin. Doğalgaz, elektrik, su faturaları gıda ve market alışverişleri almış başını gidiyor. Çocukların ihtiyaçlarını karşılayamıyoruz. Anne baba olarak yetişemiyoruz. Bunlar tabandan yaşayan halkın sorunları. En uygun rakamlara ulaştırılması gerekiyor. Biz emekli olmak ve hakkımıza ulaşmak için mücadele verenleriz, şu an emekli olan büyüklerimizin de durumlarını görüyoruz. Buradaki tek cümle insanca yaşanır bir maaş talebi.”

***

CHP’li Bulut: EYT’lileri düşman görmek kabul edilemez

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın 2022 yılı bütçesi görüşmelerinde konuşan CHP'li Bulut, Emeklilikte Yaşa Takılanların (EYT) sorunlarını gündeme getirdi. Bulut şöyle konuştu: “5 milyona yakın emeklilikte yaşa takılanlar buradan çıkacak, Bakan’ın ağzından çıkacak sözlere dikkat kesilmiş durumdalar. Bir yabancı haber ajansına Bakanlıktan 2 yetkili konuşmuş. Bu yetkililer kimdir bilmiyorum. Bir çalışma olduğunu ve bunun ayrıntılarının da yakında açıklanacağını söylemişler. Bu, önemli bir gelişme. Türkiye'de 9 maaş alan bürokratlar var. Erdoğan'ın suçladığı EYT’liler 2 maaş alacak diye sürekli gündemde tutuluyor. 9 maaş alanlar varken; Türkiye'de uçan saray, kışlık saray, yazlık saraylar alınıyorken emeklilikte yaşa takılanlara bu rakamları reva görmemek, açıkçası düşman görmek kabul edilemez." Bulut emekliler için yeterli kaynak olduğunu belirterek şunları söyledi: “EYT'liler sadaka istemiyor, sadece emeklilik hakkını istiyor, mezarda emekli olmak istemiyorlar. Bununla ilgili bir çalışma yapılır ise 24 milyar civarında bir ek yük getirecek. Sadece şehir hastanelerinde bu yıl ödenecek tutar 21 milyar TL. Yani bu kaynak var aslında, yeter ki bu kaynağı ödemeyi düşünelim. Yeter ki 5 müteahhide gösterdiğimiz iltiması buraya gösterelim. Burada bir haksızlık var, cezalandırılan bir grup var ve bu yasa bir an önce çıkartılmalı. Artık EYT örgütlü bir topluluk, seçimlerde bir parmak bal sürerek bu işi halletme ihtimaliniz yok, bu iktidarın peşini de bırakmayacaklar."

CHP’li Bulut’un, Çalışma ve Sosyal Güvelik Bakanı Vedat Bilgin’e sorduğu, “EYT’liler çift maaş almak istemekle suçlanıyor. Bakanlığınızda birden fazla maaş alan bürokrat var mı?" sorusu ise yanıtsız kaldı.