Taciz karşıtı madde toplu sözleşmede

Emek Servisi

İş yaşamında şiddet ve tacizi önlemeye yönelik ilk uluslararası sözleşme olan 190 sayılı ILO Şiddet ve Taciz Sözleşmesi’ni Türkiye hâlâ imzalamadı. Öte yandan çok az sayıda sendika, sözleşmenin getirdiği yükümlülükleri toplu sözleşme hükmü haline getirmek için harekete geçti. Bu sendikalardan biri de DİSK’e bağlı Genel-İş Sendikası. Genel-İş’in Manisa Turgutlu Belediyesi’nin ardından Şırnak Silopi Belediyesi’yle imzaladığı toplu sözleşmede de ILO 190, sözleşme hükmü olarak kabul edildi.

YÜZDE 100 ZAM

HDP’li Silopi Belediyesi ile Genel-İş Sendikası arasında 26 Ocak’ta imzalanan sözleşme, önemli kazanımlar içeriyor. Belediyeden yapılan açıklamaya göre en düşük maaş 3 bin 200 liradan 6 bin 20 liraya yükseltildi. Böylece ücretlere ortalama yüzde 100 zam yapıldı. Maaşlar, sosyal yardımlarla birlikte ortalama 8 bin lira oldu. Dini bayramlar ve 1 Mayıs ikramiyesi 75 liradan 250 liraya, tediyeler ise 53 günden 80 güne çıkarıldı. 8 Mart Dünya Kadınlar Günü ile 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü’nde kadın çalışanların idari izinli sayılacağı belirtildi.

ILO 190 SÖZLEŞMEDE

Sözleşme, taciz ve şiddetten arındırılmış bir iş yaşamı için de emsal niteliğinde düzenlemeler içeriyor. ILO 190 ve İstanbul Sözleşmesi, sözleşme hükmü haline getirildi. Söz konusu hüküm şu şekilde: “İşveren, İstanbul Sözleşmesi ve ILO 190 sayılı sözleşme başta olmak üzere uluslararası sözleşmeler, Anayasa ve diğer mevzuat hükümlerinin öngördüğü toplumsal cinsiyet eşitliğine yönelik düzenlemelerin yaşama geçirilmesi için gerekli önlemleri alır. Bu önlemlerle toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin giderilmesi, işyerinde kadın erkek eşitliğinin sağlanması, kadın ve erkek çalışanların eşit fırsatlara sahip olması, kadınların ayrımcılığa uğramaması için gerekli pozitif ayrımcı tedbirlerin alınması amaçlanır.”

KADININ BEYANI ESASTIR

Sözleşmede kadın işçilere yönelik cinsel taciz ve cinsel saldırı vakalarında kadın işçinin beyanının esas kabul edileceği ve işverence gerekli her türlü tedbirin alınacağı da hüküm altında alındı. Buna göre böyle vakalar, disiplin kurulunca ivedilikle sonuca bağlanacak. Bu gündemle yapılan toplantılarda disiplin kurulundaki üyelerden işveren ve sendika tarafının en az birer üyesi kadın üye olmak zorunda. Kadın işçinin talebi ve hakları gözetilerek gizlilik prensibine bağlı olarak konu görüşülecek. Ayrıca kadın işçilere yönelik cinsel saldırı ve cinsel taciz vakalarında kadın işçinin talep etmesi durumunda işveren kadının gerekli güvenlik önlemleri alınarak sığınakta barınmasını sağlayacak.

Sözleşmeye göre kadına ve çocuğa şiddet ya da istismar uyguladığı tespit edilen işçi, ‘işten çıkarılma talebi’ ile disiplin kuruluna sevk edilecek. Kurul gerekli soruşturmayı yaparak suçun sabit olduğunu tespit ederse işçinin iş akdi feshedilecek. İşveren bu fiile maruz kalan mağdurla ilgili olarak sosyal sorumluluk gerekli gerekli her türlü tedbiri alacak.

ILO 190 NEDİR?

Uluslararası Çalışma Örgütü Konferansı’nda 2019 yılında kabul edilen 190 sayılı İş Yaşamında Şiddet ve Tacizin Ortadan Kaldırılması Sözleşmesi, şiddet ve tacizden arınmış bir iş yaşamı için yol haritası sunuyor. Sözleşme, şiddet ve tacizi “fiziksel, psikolojik, cinsel veya ekonomik zararı amaçlayan, bunlarla neticelenen veya neticelenmesi muhtemel olan, bir dizi kabul edilemez davranış ve uygulamalar” olarak tanımlıyor. Bu tanım fiziksel kötü muamele, sözlü kötü muamele, zorbalık ve psikolojik taciz, cinsel taciz, tehdit, tek taraflı ısrarlı takibi de kapsıyor. Sözleşme ayrıca şiddet ve cinsel tacizin yalnızca fiziksel olarak işyerinde yaşanmadığına dikkat çekiyor ve geniş anlamda bir iş yaşamı çerçevesi çiziyor. Böylece işle ilgili seyahatlerde, işe geliş gidişlerde, işle ilgili konaklamalarda veya internette meydana gelen şiddet ve tacize karşı da hem devletlere hem de patronlara önemli yükümlülükler getiriyor. Bunun yanında sözleşme yalnızca resmi olarak çalışan sıfatına sahip olan kişileri değil, stajyer ve çırakları, işten çıkarılanları, iş arayanları vb. de kapsıyor.

ILO 190 sözleşmesi, bugüne dek 9 ülke tarafından kabul edildi. Türkiye bu ülkeler arasında yer almıyor.