Utanın ‘büyükler’

Mustafa BİLDİRCİN

AKP hükümetlerinde hemen her yıl olduğu gibi çocuklar 2024 yılında da 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı’na kara bir tablo ile girdi.

Türkiye’de iktidar eliyle yaratılan ekonomik krizden en fazla etkilenen çocuklar açlığın, yoksulluğun ve okulsuzluğun pençesine itildi. Çocukların durumunu ortaya koyan her resmi veri, yürek burkan çarpıcı tabloyu gözler önüne serdi.

Türkiye'de iktidar eliyle yaratılan yoksulluk en çok çocukları etkiledi. Ailelerinin sosyo-ekonomik durumu nedeniyle milyonlarca çocuk yoksullukla boğuşurken Türkiye'de çocuk olmanın ağır bedeli, resmi verilere yansıdı.

İŞ CİNAYETLERİ

2013-2023 döneminde 671 çocuk, çalıştığı işyerinde meydana gelen iş kazalarını hayatını kaybetti. İş cinayetlerinde yaşamını yitiren çocukların 234’ünün 0-14 yaş arasında, 437’sinin ise 15-17 yaş arasında olduğu bildirildi.

TÜİK’in verilerine göre, 15-17 yaş arasındaki çocuklarda işçilik oranı, 2022’ye oranla 3,5 puan artarak 2023 yılında yüzde 22,1’e yükseldi.  Türkiye’de 2022’de 707 bin olan 18 yaş altındaki işçi sayısı, 2023’te 853 bine çıktı. SGK’nin verilerine göre ise 2023 yılında herhangi bir kuruma kayıtlı çırak sayısı 553 bin 344’e ulaştı.

TAMAMLANAMAYAN EĞİTİM

TÜİK’in, çocukların içinde bulunduğu çarpıcı tabloyu güz yüzüne çıkaran bazı istatistikleri şöyle sıralandı:

• Aile tarafından ihtiyaçları karşılanamayan çocuk sayısı 2023’te 170 bine dayandı.

• Okula başlayan her 10 çocuktan ikisi liseyi bitiremedi.

• Türkiye’de 2-14 yaş grubundaki çocukların en çok öğrenme ve yürümede zorluk çektiği kaydedildi.

• Kız çocukları evlilik oranı yüzde 1,9 olarak kayıtlara geçti.

• Bebek ölüm hızı binde 9,2 olarak gerçekleşti.

YETERSİZ BESLENME

TÜİK istatistiklerine, çocukların yüzde 62,4'ünün her gün ekmek ve makarna ile beslendiğini ortaya koydu. Her gün et, tavuk ve balık tüketen çocukların oranı ise yüzde 12,7’de kaldı.

UYUŞTURUCU BATAĞI

Resmi verilere göre, 15-24 yaş grubunda uyuşturucuya başlayanların oranı 2022 yılında yüzde 69,6 olarak ölçüldü. NARKOTİK verilerine göre, 15 yaşının altında iki çocuk 2022 yılında madde bağımlılığından kaynaklı öldü.

CİNSEL İSTİSMAR

Adalet Bakanlığı’nın verilerine göre, “Çocukların cinsel istismarı” suçundan 2023 yılında 40 bin 713 yeni dosya açıldı. Çocuğa cinsel istismar suçundan 2023 yılında 7 bin 88 kişi cezaevine girdi. Ceza mahkemelerinde çocuk istismarından yargılanan 344 kişinin cezası ise “Hükmün açıklanmasının geri bırakılması” uygulaması ile ertelendi. 2023 yılında Cumhuriyet savcılıklarında, “Reşit olmayanla cinsel ilişki” suçundan 23 bin 390 yeni soruşturma açılırken soruşturmalarda 21 bin 101 şüpheli olduğu görüldü.

SUÇA SÜRÜKLENME

2023 yılında 452 bin 70 çocuğun suça karıştığı belirlendi. Çocuklar hakkında en çok, “Vücut dokunulmazlığına” ve Malvarlığına karşı” suç işledikleri gerekçesiyle Cumhuriyet başsavcılıklarında dosya açıldı.

EVLENDİRİLEN ÇOCUKLAR

TÜİK’in istatistiklerine göre, 16-17 yaşındaki 10 bin 471 çocuk 2023 yılında evlendirildi. Evlendirilen çocukların birinin 45 yaşın üstündeki erkekle, dokuzun 40 yaşın üstündeki erkekle, 64’ünün 35 yaşın üstündeki erkekle, 504’ünün 30 yaşın üstündeki erkekle, 3 bin 25’inin ise 25 yaşın üstündeki erkekle evlendirildiği belirtildi. AKP hükümetleri döneminde evlendirilen çocuk sayısının 753 bin 79 olduğu öğrenildi.

AİLEDEN KOPARILMA RİSKİ

Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın verileri de ailesi yanında en temel ihtiyaçları dahi karşılanamayan ve ailesinin yanından alınma riski bulunan çocuk sayısındaki çarpıcı artışı gösterdi. Türkiye'deki ekonomik krizin boyutuna ayna tutan veriye göre, 2020 yılında 129 bin 422 olan Sosyal ve Ekonomik Destek (SED) hizmetinden yararlanan çocuk sayısı, 2022'de 157 bin 248’e, 2023'te ise 170 bine kadar fırladı.

HAKLARDAN MAHRUMİYET

İktidarın Türkiye'yi uçuruma sürükleyen ekonomi politikası nedeniyle milyonlarca çocuk, eğitim ve sağlığa ancak sosyal yardım ile ulaşabilir hale geldi. 2023 yılında 2 milyona yakın çocuk, eğitim yaşamını ancak sosyal yardım ile sürdürebildi. Türkiye’de 1 milyondan fazla çocuk ve anne ise en temel haklardan olan sağlık hakkından ancak sosyal yardım ile yararlanabildi.

ÇOCUKLARA KISKAÇ

Diyanet’in, iktidarın yönlendirmesi ve Milli Eğitim Bakanlığı başta olmak üzere işbirliği yapılan kamu kurumlarının desteği ile çocuklar ve öğrenciler üzerinde giderek artan etkisi de 2023 Yılı Faaliyet Raporu’nda paylaşıldı.  Raporda, çocuk psikologlarının, “Erken yaşta dini eğitim, çocukta geri dönülemez zararlara yol açabilir” uyarılarına karşın sayıları giderek artan 4-6 yaş grubuna yönelik Kuran kurslarına ilişkin verilere de yer verildi. 2022-2023 eğitim öğretim yılında 4-6 yaş Kuran kursu sayısının 5 bin 988’e ulaştığı, 4-6 yaş Kuran kurslarında eğitim gören çocuk sayısının ise 208 bin 936’ya yükseldiği aktarıldı. 

ÇOCUKLAR BESLENEMİYOR

TÜİK'in Türkiye Çocuk Araştırması’nda paylaşılan ve “Utanç tablosu” olarak nitelendirilen bazı veriler ise şunlar oldu: Buna göre her gün;

• Peynir ve yoğurt gibi süt ürünlerini tüketemeyen çocuk oranı yüzde 42,

• Ekmek veya makarna tüketen çocuk oranı yüzde 62,

• Meyve tüketemeyen çocuk oranı yüzde 49,

• Sebze tüketemeyen çocuk oranı yüzde 87,

• Et, tavuk veya balığı tüketemeyen çocuk oranı 87