Güneşsiz günler

Bol miktarda. Ama biri var ki martın 29'unda. (kuş gribi izin verirse tabi!). Türkiye'yi en gidilesi üç beş ülke arasına sokuyor: tam güneş tutulması. Libya ve Mısır'da ideal ülkeler arasında. Nevvyork Ti-mes'tan okuyoruz., uçak masrafları hariç, bu ülkelere düzenlenen birkaç günlük turlar 1900 ile 4000 dolar arasında değişiyormuş. İstanbul'dan otobüse atlayıp ucuz tarafından Antalya'da kara güneşi görüp, geleyim diyenlere, gidiş geliş 115 YTL'lik otobüs seferleri tavsiye edilir. Bizden söylemesi: mesafe 710 km, yolculuk süresi 10.5 saattir. Güneş tutulması deyip geçmeyin, bu tür tam tekmil olanları her 10 yılda bir ya da 2 kez oluyormuş. NASA'dan "tutulma uzmanı" Fred Es-penak, 29 marttakini kaçıranlar 2009'daki tutulmayı Çin'den veya Kuzay Hindistan'dan izleyebiliyorlar diyor.

Güneş tutulmalarına ait mitler ritüeller de bol miktarda. Benim en sevdiklerim arasında. ABD'nin kuzey batısında yaşamış olan kı-zılderili Poma kabilesinin tutulma hikayesi var. Pomo dilinde güneş tutulmasına "Ayının ısırdığı güneş" deniliyormuş. Hikaye bu, bir-gün ayının biri Samanyolu'nda turlamaya çıkar. Bir süre sonra yolda Güneş'e rastlamasın mı? Samanyolu bu dar mı dar. Kim kime yol verecek çekişmesi önce tartışmaya sonra kavgaya yol açar. Sonunda ayımız yoluna devam etmeyi başarır. İşte bu kavga anı tam güneş tutulması anıdır, iş bunla bitmez. Samanyolu gezisini sürdüren ayı kardeş bu kez Ay'a rastlamasın mı?. Ayı durumu tekrarlanır, tartışma akabinde kavga, ayının yoluna devamı ve bu kez kavga anında ay tutulması. Ayının yürüyüşo bitmez. Samanyolu dar ve uzundur, tutulmalar o gün bugün devam eder durur.

Güney Amerika'da And dağları yerlilerinin konuştuğu dillerden biri de Quechua. Onlar da Güneş-Dünya ilişkisine meraklı. Önemli dönemsel çalkantıları güneşteki ve dünyanın hareketindeki değişikliklere bağlıyorlar. Böylesi durumlar herşeyi altüst ediyor ve ardından yeni bir dönem başlıyor. Quechaca bunun adı da Pachakutic. En son Pachakutic 500 yıl kadar önce ispanyollar'ın Latin Amerika'yı istilası ile başlamış BBC'den Daniel Schvveimler, çocukluğunda And'larda lama güden ve şimdi Bolivya cumhurbaşkanı olan Eva Morales'le Şili'de ilk kadın Cumhurbaşkanı seçimi ve ufuktaki Peru seçimleriyle yeni bir Pachakutic'in başladığı görüşünün yaygınlaştığını söylüyor. Tabi Lula'nın ve Cha-vez'in seçilişlerini de dikkate alacak olursak Latin Amerika'da bir alt üst oluş yaşandığı açık. Ve bu süreç bizleri umutlandırırken, ABD dışişleri bakanlığını da telaşa veriyor. Varsın bu dönemin adı da Pachakutic olsun.

Geçen pazar resmen göreve başlayan Eva Morales'i Hugo Chavez, Nestor Kirchner. Ve Luiz Inacio Lula da Silva yalnız bırakmadılar. Bolivya'ya giderek törene katıldılar. Daha önce ittifaklarına Bolivya'yı da kattıklarını dosta düşmana ilan ederlerken, Morales de "ağabeylerim" diyerek halka tanıtıyorlardı.

Ve 16 kişilik kabineyi açıklayan Morales'in yaptığı tercihler her bakımdan yeni bir dönemin başladığının işaretiydi. Bolivya'nın 180 yılık tarihinde ilk kez yerliler kabinede çoğunluktaydılar. Mesela pek kimsenin tanımadığı yeni Dışişleri bakanı David Choquehuan-ca. Bir sendika lideri Madencilik bakanı olurken, kabinede 3 kadın da görev almıştı. Yaptığı konuşmada Morales net bir biçimde neo-liberal modeli açıktan karşısına alarak "10, 15, 20 yıl önce özel sektörün ülkemizin yolsuzluk ve işsizlik sorununu çözeceğini söylediler, yıllar geçti daha çok yolsuzluk, daha çok işsizlikle karşı karşıyayız, bu model bizim memleketimize yaramaz" derken Güneş pırıl pırıldı.