Venezüela'nın çaylak muhalefeti

Şimdiye kadar Venezüela'daki muhalefetin durumunu hiç yazmamıştım. Muhalefet yok değil aslında. Şu andaki iktidar iş başına gelmeden önce ülkedeki gücün bölünmesine yol açan geleneksel siyasal partiler var. Çok sayıda iyi fonları bulunan sivil toplum örgütleri var. Ülkedeki özel televizyonların neredeyse hepsi ve Venezüela'daki 180 gazetenin yüzde 95'ine Chavez karşıtı bireyler ve kurumlar sahip. Sorun şu, hükümeti suçlamak dışında muhalefetin ne yaptığını görmek mümkün değil. Başkanlık seçimleri bu yıl 9 Aralık'ta yapılacak. Kamuoyuna seslenmenin, manifesto hazırlamanın ve kampanya başlatmanın tam zamanı değil mi?

Geçen Çarşamba günü yapılan bir açıklamaya göre, Başkanlık seçimleri için muhalefet partilerinin oluşturduğu ittifak, kampanyaya başlamadan çöktü. Sumate adı verilen ve 1994 yılında Başkan Chavez'in koltuğundan ayrılmasına yol açan referandum düzenlenmesi için imza kampanyası koordine eden sivil toplum kuruluşu, muhalefetin tek aday belirleyeceği ön seçimlerin yapılamayacğını açıkladı. En popüler üç muhalefet adayı Primero Justici-a'dan (İlk Adalet) Julio Borges, Bağımsız Teodoro Potkiff ve (Un Nuevo Tiempo'dan) ve Manuel Rosales muhalefet yapmak ve ortak bir yönetim biçimi belirlemek konusunda aralarında bir pakt düzenlediler. Kim seçilirse seçilsin, o yönetim politikasını uygulayacaktı.

Sumate'nin müdürü Alejandro Paz "Tek gerçek şudur ki, halkın umud ettiği, beklediği ve hak ettiği ön seçimler Venezüela'nın seçim sistemine duyulan güvensizliğe rağmen yapılamayacaktır." Sumate'nin bu kararı, üç ana adayın seçimlerin temel noktalan konularında anlaşamamalarından kaynaklandı. Daha az tanınmış potansiyel adaylar ise ön seçimlere katılmama fırsatları olmamasından dolayı şikâyet ettiler.

Gözlemciler, bu haberden dolayı hayal kırıklığına kapılmadılar. Başkan Yardımcısı Jose Vincente Rangel, "Şimdi, muhalefet, birleşik tek aday konusunu daha iyi değerlendirecektir. Sumate'nin bir kısmım adeta sarstılar" dedi. Gerçi, ön seçimleri Ulusal Seçim Kon-seyi'nden bağımsız olarak düzenleyecek ve izleyecek olan Sumate'nin rolü konusu da eleştirildi. Sumate'nin etrafında dolanan diğer bir kuşku da ABD tarafından finanse edilmesi ve 2004 yılında Başkan Chavez'in görevden uzaklaştırılması için referandum düzenlemesini isteyen isimleri web sitesinde yayınlaması. Sumate, Amerika Birleşik Devletleri Dışişleri Bakanı ile olan bağlarından dolayı pişman gözükmüyor ve ayrıca imza listesini hükümet yanlısı başka web sitesinde yayınlandığı için yayınladığını iddia ediyor. Bundan önceki genel seçimlerin özgür ve adil olmadığını ve bundan sonraki seçimlerin de uluslararası standartlara ulaşmadığı ileri sürülüyor. Bu konuda, son seçimleri uluslararası standartlarda bulan Avrupa Birliği ve Amerikan Devletleri Örgütü ile anlaşamıyorlar.

Ön seçimlerin kaderi ne olursa olsun, muhalefet adaylarının Başkanlık seçimlerinde Chavez'i alt etme çabası zorlu bir mücadeleye yol açacak. Bağımsız adayların popülaritesini yargılamak oldukça zor olsa da, kamuoyu yoklamaları, seçimlerde en güçlü bağımsız aday olan Ulusal Gazete'nin genel yayın müdürü ve Chavez'in lideri olduğu 5.Cumhuriyet İçin Hareket'in (MRV) eski kurucusu Teodoro Petkoff'un oy oranı sadece yüzde 10 dolayında. Belki de en popüler aday, "Yeni Zaman" (Un Nuevo Tempo) partisinden Manuel Rosales. Venezüela'daki 21 eyaletten ikisinde -ki Manuel Rosales bu eyaletlerden birinin valisi- oyların yüzde 30'unu almıştı; Chavez ise tek başına yüzde 60.

Bir de iktidardaki başkana rakip olmanın dezavantajı var muhalifler için. Başkanın yeniden seçilmesi konusu yıllardır gündemde oysa, muhalefetin kampanyası başlamadı bile.

Hükümetin tüm sosyal programlarının adı Hugo Chavez. Hükümete ait ambulansların ve okul otobüslerinin üzerinde onun resmi var. Devletin elindeki bilgi yayınlarında onu övücü şarkılar söyleniyor. Buna karşılık, özel televizyonlar neredeyse saat başı muhalefetin sesini duyuruyor. Ama , yine de Chavez'in "Alo Presi-dente " isimli televizyon programının avantajına sahip değiller. Chavez'in en çok görünen ve en çok bilinen aday olmasının dışında çok sayıda tutkulu destekçisi de var. Bu nedenlerden dolayı, gerek muhalefet gerekse Chavez taraftarları Aralık'ta seçimlerde Chavez'in zaferine kaçınılmaz gözüyle bakıyorlar. Test aslında şu. Chavez acaba 10 milyon oy alıp çoğunluğu sağlayıp Latin Amerika'nın en popüler lideri olabilecek mi?