ABD'den İsviçre ve Almanya'ya bankalar çöküyor: Küresel kriz kapıda

ABD’deki banka krizi İsviçre’nin ardından bu kez Almanya’ya da sıçradı. Finans kapitalin içine girdiği kriz nedeniyle egemenler korku içinde. Ekonomist Uğur Civelek’e göre yeni bir küresel finans krizi kapıda.

Umut SERDAROĞLU

ABD'de Silicon Valley Bank, Silvergate Capital Corp. ve Signature Bank'ın ani iflası ile İsviçre bankası Credit Suisse'teki gelişmelerin ardından Deutsche Bank hisselerindeki düşüş kriz tedirginliğini artırıyor. Almanya'nın en büyük pazar payına sahip bankası Deutsche Bank hisseleri, tahvillerinin kredi risk primindeki (CDS) keskin artışın etkisiyle 4 gündür düşüş yaşamaya devam ediyor. Bankanın hisse senedinin fiyatı ise son beş ayın en düşük seviyesine yaklaşması endişeleri de artırıyor.

Kredi risk primi veya kredi temerrüt takası olarak kullanılan CDS (Credit Default Swap) sigortalama işlemi olarak tanımlanıyor. Herhangi bir ülke hazinesine ya da şirketine borç verirken o borcun geri ödenmemesi ihtimaline karşı alınan sigorta poliçesine CDS deniyor ve genellikle herhangi bir borsa düzenlemesine tabi olmayan piyasalarda işlem görüyor. Deutsche Bank'taki yükseliş bir yönüyle bankacılık sistemine yönelik genel kaygının yanı sıra daha riskli Avrupalı banka borçlarındaki çalkantıyı da yansıtıyor.

Almanya Başbakanı Olaf Scholz, Deutsche Bank’ın hisselerindeki düşüşün ardından yaptığı açıklama ise endişelerin azalmasına yetmedi. Scholz, her ne kadar Deutsche Bank’In çok kârlı bir banka olduğunu belirtse de dünyanın en büyük bankalarının teker teker iflas etmesi Scholz’un açıklamalarına güven duyulmamasına yol açtı.

Dünyaca ünlü bankalarda yaşanan gelişmelerin küresel bir krizin habercisi olduğunu dile getiren Ekonomist Uğur Civelek, “Enflasyonun dünya çapında kontrol edilemeyecek oranlara yükselmesi bankaları destekleyen merkez bankalarını da zora soktu. Artık merkez bankaları, bankaları kontrolsüz destekleme şansına sahip değil. Eğer bankaları korumaya çabalarsa enflasyon iyice yükselecektir. Altın fiyatları hiç görmediğimiz rakamlara ulaşacak. Dünya finans sistemi çok sıkıntılı bir döneme girdi. Merkez bankaları çıkmazda” dedi.

Daha önce görülmemiş bir belirsizlik düzenine büyük bir hızla girildiğinin altını çizen Ekonomist Civelek, “Burada jeopolitik çekişmeler başrol oynayacak. Bundan en fazla etkilenenler ise Batılı ülkeler olacak. Almanya Devlet Başkanı Scholz gibi sözel müdahale ile pansuman yapılmaya çalışılacak. Ancak bunlar artık işe yaramayacak. Profesyoneller de aynı şekilde işe yaramayacağını işaret ediyor” ifadelerini kullandı.

Ekonomist Uğur Civelek

ESKİ İŞLEYİŞ SONA ERDİ

Küresel çapta yeni bir döneme girildiğini işaret eden Civelek, şunları söyledi: “İlk olarak 1995 sonrası dünyada geçici bir dönem oldu. Bu zamanda geleneksel olmayan politikalara yönelmeye başlandı. Para politikaları sıkılaştırılmadan gevşetilmeye başlandı, bankalar kontrolsüz risk almaya zorlandı. Bunun ilk sıkıntısı 2000 ile 2009 yılları arasında yaşandı. Bankacılık sektörü tel tel döküldü. Kriz ABD’den Avrupa’ya her yere yayıldı. Risk almaktan kaçınılırsa sistem çöküyordu. Bankalar, paniğin yaşanmaması için hesapsız risk aldılar. Merkez bankaları her konuda bankaları desteklemeye başladı. Başka bir deyişle normalleşme yolları geri dönülmeyecek şekilde kapatıldı. 2009’dan sonra da ne zaman enflasyon söz konusu olsa para politikaları sıkılaştırılmadan faiz yükseltildi. Ancak enflasyonun artık kontrol edilemeyecek noktaya gelmesi nedeniyle merkez bankalarının bankalara destek sağlayamaması eski işleyişin son bulmasına yol açtı.”

***

DEUTSCHE BANK’IN ÖNEMİ

Deutsche Bank, geçen sene sonunda yaklaşık 1,337 trilyon avro ve yaklaşık 1,448 trilyon dolar toplam varlığı ile Almanya'nın en büyük kredi kuruluşlarından biri. 58 ülkede yaklaşık 85 bin personel istihdam ediyor ve finansal istikrarı korumak amacıyla düzenleyicilerin yakından takip ettiği 30 küresel sistemik öneme sahip bankadan biri.

JPMorgan Chase & Co. ve Citigroup Inc. gibi Deutsche Bank da hane halklarına ve işletmelere kredi veriyor, şirket birleşmeleri konusunda danışmanlık yapıyor ve büyük yatırımcılar için menkul kıymet alım satımına kadar birçok konuya rehberlik hizmetleri sunuyor.

Günün Manşetleri için tıklayın