Dünya Batı’dan ibaret değil
Çin lideri Şi ile Putin Moskova’da ABD liderliğindeki ittifaka meydan okurken “Dünya Batı’dan ibaret değil” mesajı verdi. ABD ve Batı görüşmeye tepki gösterirken Japonya Başbakanı Kişida ise soluğu Kiev’de aldı.
DIŞ HABERLER SERVİSİ
Tüm dünyanın gözünü çevirdiği, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’i iki günde iki kez buluşturan Moskova zirveleri Batı’ya meydan okumaya dönüştü. ABD ve Batı’nın rahatsızlık duyduğu görüşmelerde verilen samimi mesajlar dikkat çekerken görüşmelerde Moskova ve Pekin arasındaki siyasi ve ticari ilişkileri ele alındı, Pekin’in Ukrayna'da çözüm için sunduğu barış planı masaya yatırıldı.
Kremlin’de önceki gün gerçekleştirilen ‘gayriresmi’ görüşmenin ardından iki lider dün de saatler süren bir görüşme gerçekleştirdi. Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, “Oldukça detaylı bir görüş alışverişinin, ciddi bir sohbetin gerçekleştiği ortada” ifadelerini kullandı.
BAŞBAKAN İLE GÖRÜŞTÜ
Çin lider Şi, Moskova ziyaretinin ikinci gününde Rusya Başbakanı Mihail Mişustin ile de bir araya geldi. Görüşme sonrası ikili samimi mesajlar vermeye devam etti. Rusya hükümet binasında yapılan görüşmenin ardından konuşan Şi, Çin ile Rusya’nın iki “dost ülke” olduğunu belirterek “Devlet Başkanı olarak ilk önce Rusya'ya gelmeyi tercih ettik. Bu tarihsel mantıkla uyuşuyor. Çünkü en büyük iki komşu devletiz ve aynı zamanda stratejik ortaklarız" dedi.
Rusya Başbakanı Mişustin de Şi’yi 3’üncü kez devlet başkanı seçilmesi dolayısıyla tebrik etti. Çin ile ilişkilerin ileride daha da geliştirilmesinden yana olduklarını vurgulayan Mişustin, "Geçen yıl ikili ticaret hacmi, üçte bir oranında artarak 190 milyar dolara yaklaştı. Bu yıl ikili ticaret hacminin sizin ve Putin'in belirlediği hedefe yani 200 milyar dolara ulaşacağından eminim" ifadelerini kullandı.
ABD RAHATSIZ
Batılı ülkelerin karşı çıktığı görüşmeye ABD’nin tepkisi gecikmedi. İki liderin görüşmesini eleştiren ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Şi’nin Rusya ziyaretinin "Ukrayna’da işlediği suçları" kınamak yerine "diplomatik örtü" sağladığını öne sürdü. Çin’in Ukrayna’da barış için önerdiği planın "unsurlarının" ABD’nin desteklediği unsurlara uyumlu olduğunu da işaret eden Blinken, "Çin’in önerisi, nükleer güvenliğin sağlanması, insani krizin çözülmesi, sivillerin korunması dahil olmak üzere uzun süredir desteklediğimiz unsurları içeriyor” dedi.
***
Japonya Başbakanı Kiev’e gitti
Japonya Başbakanı Fumio Kişida, Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenski ile görüşmek üzere başkent Kiev’e gitti. Şi’nin Moskova ziyaretinin hemen ardından gerçekleştirilen sürpriz ziyarette Kişida’nın ilk durağı Rusya güçlerinin çekilmesinin ardından sivil ölümleri ve Rusya’ya yönelik ‘savaş suçları’ iddiaları ile gündeme gelen Buça oldu. Kişida, Buça’da yaptığı konuşmada, "Dünya, bir yıl önce Buça’da masum sivillerin öldürüldüğünü görmenin şaşkınlığı içindeydi. Burayı ziyaret ederken, bu vahşet karşısında gerçekten büyük bir öfke duyuyorum" dedi.
***
Uzmanlar değerlendirdi
Şi’nin ziyareti, Kiev’de kaygıyla izleniyor
Kiev’de yaşayan gazeteci ve Doğu Avrupa Uzmanı Deniz Berktay:
"Savaştan hemen önce, Çin, Ukrayna’nın bir numaralı dış ticaret ortağı haline gelmiş, Rusya ve Ukrayna ile ilişkisini geliştirmişti. Savaşın ardından Ukrayna ABD ekseninde politikalara yönelince, Çin ile Ukrayna’nın da arası açılmaya başladı. Çin, şubat ayında 13 maddelik bir barış planı sunmuştu. Fakat bu plan, Ukrayna ve ABD tarafından reddedildi. ABD ve İngiltere’nin Ukrayna’ya etki ederek kendi şartlarını dayatmaları, hem de Ukrayna’nın bazı başarıları nedeniyle özgüveninin artmış olması, Ukrayna’da, savaşa yönelik beklentileri artırdı. Bu yüzden, barış girişimlerinin geleceğini, önümüzdeki aylarda beklenen Ukrayna’nın karşı taarruzunun sonuçları belirleyecek."
Çin kendi şartlarıyla çözüm istiyor
Xi’an Jiaotong-Liverpool Üniversitesi Çin Çalışmaları Bölümü’nden Doç. Dr. Ceren Ergenç:
"Çin ve Rus kamuoyunda yaratılan izlenime rağmen, Çin hükümeti Rusya’yı eşiti bir müttefik olarak görmüyor. Rusya’nın Ukrayna’yı işgalini kendi küresel ekonomik ve siyasi çıkarlarını sekteye uğratan bir sorun olarak gördüğü için Batı’nın prensipleri ve çıkarlarıyla değil, kendi şartlarıyla çözmek istiyor. Geçen hafta İran ve Suudi Arabistan arasında yaptığı arabuluculuk, hem bölgedeki ve uluslararası toplum içindeki prestijini, hem de Rusya-Ukrayna barış planı için desteğini arttırmaya yönelik bir adım. Çin’in Rusya-Ukrayna barış planı kabul görmeyebilir, ama küresel bir aktör olarak Çin’in müzakere masasındaki yerini sağlamlaştırır."