EMO İzmir Şubesi: Elektrik enerjisi üretiminde ithal kaynak bağımlılığı en büyük sorunlardan biri
EMO İzmir Şubesi, elektrik üretim maliyetlerinin kalıcı olarak düşürülmesi için santralların kamulaştırılması gerektiği çağrısında bulundu.
BİRGÜN EGE
Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) İzmir Şubesi yazılı bir açıklama yaparak, Türkiye’de elektrik enerjisi üretiminde ithal kaynak bağımlılığı en büyük sorunlardan birini oluşturduğunu söyledi.
Yapılan açıklamada, “Elektrik Piyasası Kanunu`nun 20. maddesine eklenen bir ifadeyle ifadelerine dayanarak 2018`de özel bir teşvik sistemine geçildi. Kamu santrallarının faydalanmadığı bu teşvikle, zarar ettiği iddia edilen özel sektör santrallarının kârlılık düzeyinin korunması hedeflenmektedir. Kapasite mekanizması kapsamında TEİAŞ üzerinden 2018 yılında 1,4 milyar TL, 2019`da 2 milyar TL, 2020`de 2,2 milyar TL ödeme yapıldı. 2021 yılında ise ödeme rakamı 3,7 milyar TL`ye çıktı” denildi.
Açıklamada, “2022`nin ilk dört ayında ise ödeme miktarı 928,6 milyon TL oldu. Nisan 2022`de yapılan 323,7 milyon TL`lik ödeme 98,9 milyonu yerli kömür santrallarına yapıldı, 2,2 milyon TL`lik kaynak ise hem yerli hem de ithal kömür kullanabilen santrallara gitti. HES`lere 37,6 milyon TL ödenirken, doğalgaz santrallarına ise 184,8 milyon TL ödeme yapıldı. Kanunda yerli kaynaklara öncelik verilmesine hükmedilmesine rağmen, uygulamada en fazla doğalgaz santralları yararlandı” ifadeleri kullanıldı.
KAMULAŞTIRMA ÇAĞRISI
Bu yılın sonunda ise ödeme rakamının 3,9 milyar TL`ye ulaşacağının hesaplandığı vurgulanan açıklamada, şunlar belirtildi:
“Bu rakamla, 4 kişilik ailenin asgari yaşam şartları için kullanacağı varsayılan aylık 230 Kwh`lık tüketimi için kesilecek 11,8 milyon fatura ödenebilmektedir. Kapasite ödemeleri kapsamında 2018`den bu yana yapılan ödemelerin toplamı ise Nisan 2022 itibariyle 10,2 milyar TL düzeyine ulaşmıştır. 2022 sonu itibari ise rakam 13,2 milyar TL`yi bulacaktır. Ağırlıklı olarak ithal kaynak kullanan şirketlere, TEİAŞ üzerinden aktarılan 13,2 milyar TL ile kamu tarafından yerli enerji kaynaklarına yatırımları gerçekleştirilebilir. Üretim yapmasalar da şirketlere düzenli kaynak aktarılmaya devam edilecekse, bu santralların kamulaştırılması için adım atılmalı; bugüne kadar kamudan fiyat garantisi ve teşvik adı altında aldıkları ödemeler kamulaştırma bedellerinden düşülmelidir.
İTHAL KAYNAKLAR ARTTI
TEİAŞ verilerine göre, AKP iktidarları öncesinde 2002 yılında Türkiye’de elektrik enerjisi için yüzde 50 oranında yerli kaynak kullanılmaktaydı. İthal kaynak oranı 2003`te yüzde 56`ya çıkarken, 2014`te ise tarihin en yüksek seviyesi olan 62,6`ya kadar yükseldi.
2019`da ithal bağımlılığı yüzde 38,8`e gerilerken, salgının başlaması ve enerji talebinin düşmesine rağmen 2020`de ithal kaynakların oranı yeniden tırmanışa geçerek yüzde 43,6`ye ulaştı. EPDK`nin yayınladığı yıllık raporlara göre salgının şiddetinin azalmaya ve talebin yeniden yükselmeye başladığı 2021`de ise lisanslı santralların üretiminde ithal kaynakların oranı yüzde 51,2`ye çıktı."
Günün Manşetleri için tıklayın