İşçinin haklı nedenle işten ayrılma hakkı

Soru:

Eşim adına size yazıyorum gerçekten zor durumda kendisi.12 senedir özel bir hastanede ameliyathane hemşiresi olarak stresli bir ortamda çok yoğun bir şekilde hemşire olarak çalışıyor.12 senedir çalışmasına karşılık asgari ücretten 200 lira fazla maaş alıyor. 12 senelik tazminatını da bırakmak istemediği için işten ayrılamıyor. 8700 lira maaş alıyor. Düşük maaş nedeniyle haklı fesih yapabilir mi? Ya da nasıl bir yol izlemeli? Cevaplarsanız sevinirim.

Cevap:

Öncelikle belirtmeliyim ki ücret yetersizliği tek başına işten ayrılma konusunda işçi bakımından haklı bir neden teşkil etmiyor. Yani bir çalışan “Ben ücretimden memnun değilim” deyip işinden ayrılırsa bu istifa etmek anlamına gelir ve kıdem tazminatına hak kazanamaz. İşçiye haklı nedenle işten ayrılmak olanağı tanıyan ve kıdem tazminatına da hak kazandıran sebepler İş Kanunu 24. Madde ile düzenlenmiştir. Bunlar sırasıyla aşağıda yer almaktadır:

İşçinin haklı nedenle derhal fesih hakkı Madde 24- Süresi belirli olsun veya olmasın işçi, aşağıda yazılı hallerde iş sözleşmesini sürenin bitiminden önce veya bildirim süresini beklemeksizin feshedebilir:

I. Sağlık sebepleri:

a) İş sözleşmesinin konusu olan işin yapılması işin niteliğinden doğan bir sebeple işçinin sağlığı veya yaşayışı için tehlikeli olursa.
b) İşçinin sürekli olarak yakından ve doğrudan buluşup görüştüğü işveren yahut başka bir işçi bulaşıcı veya işçinin işi ile bağdaşmayan bir hastalığa tutulursa.

II. Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri:

a) İşveren iş sözleşmesi yapıldığı sırada bu sözleşmenin esaslı noktalarından biri hakkında yanlış vasıflar veya şartlar göstermek yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler vermek veya sözler söylemek suretiyle işçiyi yanıltırsa.

b) İşveren işçinin veya ailesi üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak şekilde sözler söyler, davranışlarda bulunursa veya işçiye cinsel tacizde bulunursa.

c) İşveren işçiye veya ailesi üyelerinden birine karşı sataşmada bulunur veya gözdağı verirse yahut işçiyi veya ailesi üyelerinden birini kanuna karşı davranışa özendirir, kışkırtır, sürükler yahut işçiye ve ailesi üyelerinden birine karşı hapsi gerektiren bir suç işlerse yahut işçi hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ağır isnat veya ithamlarda bulunursa.

d) İşçinin diğer bir işçi veya üçüncü kişiler tarafından işyerinde cinsel tacize uğraması ve bu durumu işverene bildirmesine rağmen gerekli önlemler alınmazsa.

e) İşveren tarafından işçinin ücreti kanun hükümleri veya sözleşme şartlarına uygun olarak hesap edilmez veya ödenmezse,

f) Ücretin parça başına veya iş tutarı üzerinden ödenmesi kararlaştırılıp da işveren tarafından işçiye yapabileceği sayı ve tutardan az iş verildiği hallerde, aradaki ücret farkı zaman esasına göre ödenerek işçinin eksik aldığı ücret karşılanmazsa yahut çalışma şartları uygulanmazsa.

III. Zorlayıcı sebepler: İşçinin çalıştığı işyerinde bir haftadan fazla süre ile işin durmasını gerektirecek zorlayıcı sebepler ortaya çıkarsa.

Diğer taraftan kadın işçinin evlendiği tarihten itibaren 1 yıl içinde işten ayrılması, emeklilik ve emekliliğe yaş dışındaki prim gün şartı ve sigortalılık süresi şartlarını yerine getirmek suretiyle işten ayrılan bir çalışan da kıdem tazminatına hak kazanıyor.