Yasalar asgari ücretin altında çalıştırmaya izin veriyor mu?
Soru: Eşim bir tekstil firmasında çalışıyor ama işveren asgari ücretin çok altında maaş veriyor. Benim sorum yasalar asgari ücretin altında çalıştırmaya izin veriyor mu?
Asgari ücret ülkemizde bir çalışana verilebilecek en düşük ücreti ifade eder ve İş kanunu 39. Madde çerçevesinde her yıl tespit edilen bu ücretin altında bir tutarın çalışanlara ödenmesi mümkün değildir.
Sizin eşiniz muhtemelen kayıt dışı yani sigortasız olarak çalıştırılmaktadır. Çünkü kayıtlı bir çalışanın ücret bordrosunda asgari ücretin altında gösterilmesi mümkündür değildir. Kimiişverenler de kayıt dışılık riskini daha aza indirebilmek bakımından işçiyi sigortalı yapıp, buna karşılık kayıtlarında kısmi süreli (part-time) çalışan gibi göstermektedirler. Böylece işçilik maliyetlerini daha aşağıya çekmeye çalışırlar. Her iki koşulda da yapılan elbette ki yasal değildir. Bu duruma maruz kalan bir çalışan işyerinin bağlı bulunduğu Türkiye İş ve Çalışma Kurumu ile Sosyal Güvenlik kurumlarına şikâyet dilekçesi vermelidir.
ÇIKIŞIM İSTİFA OLARAK GÖSTERİLDİ
Soru: 30.05.2021 tarihi ile işten çıkarıldım. Fakat çıkışım istifa olarak gösterildi. Haliyle işsizlik maaşı alamadım. İşsizlik maaşı alabilmemin yolu nedir?
Cevap: Özellikle içinde bulunduğumuz salgın döneminde pek çok çalışan ne yazık ki bu duruma maruz kaldı. Halen devam etmekte olan “İşten çıkarma yasağı” nedeniyle işçilerini işten çıkaramayan kimi işverenler işten çıkış yasağı kapsamında bulunmayan nedenlerden olan ‘istifa’yı kullanarak işçilerin çıkışlarını Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) ve İŞKUR’a (03) yani istifa kodu ile bildirmektedirler. Bu bildirim sonucunda çalışan işten çıkarılmış olmasına karşın işsizlik ödeneğinden yararlanamamaktadır.
Böyle bir durumla karşılaşan çalışanların yapması gereken işverene itiraz ederek gerçek çıkış nedeninin düzeltilerek kurumlara doğru bildirilmesini talep etmek olmalıdır. Bunu söylerken işverenlerin cezai işleme (idari para cezası) uğramamak adına buna yanaşmayacağı gerçeğini elbette ki biliyoruz. Ancak bu düzeltme yapılmadığı sürece işsizlik ödeneğinden yararlanabilmek mümkün değildir. İşverenin düzeltme yapmamakta ısrarı sürerse ilgili yasal kurumlara İŞKUR; SGK şikâyet dilekçesi verilmelidir.
VERGİ İADELERİMİZ ÖDENMİYOR
Soru: Ben bir kargo şirketinde 5 yıldır çalışmaktayım. Vergi iadelerimiz ödenmiyor ve sorduğumuzda sizin ücretinizin içinde deniliyor. Bu konuyla ilgili nasıl şikâyette bulunabilirim. Benim gibi birçok çalışan var bu firmada, bu konuyla ilgili yardımcı olursanız sevinirim.
Cevap: Sizin vergi iadesi olarak adlandırdığınız ödemenin adı Asgari Geçim İndirimi kısa adıyla AGİ’dir. Vergi iadesi uygulaması eskide kaldı ve yeni uygulama bu şekilde adlandırılıyor.
AGİ çalışanların medeni durumlarına ve çocuk sayılarına bakılarak ücretlerinden belirli ölçüde vergi indirimi yapılarak kendilerine ödenmesi şeklinde gerçekleşiyor. Kimi işverenlerin devlete ödeyecekleri vergiden düşerek çalışanlara ödemeleri gereken bu tutarı ödemeyerek tıpkı sizin örneğinizde olduğu gibi “AGİ ücretinizin içinde” açıklaması yaptıklarını biliyoruz. Bu davranış çalışanların mağduriyeti yanında devletin de “vergi ziyaı” olarak adlandırılan kaybına neden olmaktadır. Bu konuyla ilgili olarak yapılması gereken işyerinin bağlı bulunduğu vergi dairesine şikâyette bulunmak olmalıdır.