Denizlerin mücadeleci canlıları: Caretta Carettalar

Caretta Carettalar , kaplumbağa türleri içerisinde en çok ilgi çeken türlerden bir tanesidir. Özellikle ülkemizde bazı bölgeler Caretta caretta kaplumbağalarının yumurtlama yeri olması sebebiyle haberlerde sık sık görünmektedir.

Caretta caretta kaplumbağaları bir çok yerde Sini kaplumbağası olarak tanınmaktadır. Caretta caretta kaplumbağaları deniz kaplumbağalarıdır. Sadece yumurtlamak amacı ile karaya çıkarlar.

Caretta carettalar etobur canlılardır. Denizanaları, süngerler, yumuşakçalar ve istiridye gibi deniz canlıları ile beslenirler. Avlarının kabuklarını çok çabuk parçalayabilmeyi sağlayan güçlü çeneleri vardır. Oldukça gelişmiş çene kasları ve sert kabuklu canlıları parçalayabilme özelliği, suda yaşam boyunca kazanılmış adaptasyonlardandır.

Ortalama 100-120 yıl yaşayan caretta carettaların bacakları yüzme görevini görecek şekilde kürek biçimini almıştır. Oksijeni havadan almalarına rağmen uzun süre su altında kalabilen bu deniz kaplumbağaları, milyonlarca yıl sürmüş değişim sürecinde suda yaşamaya tamamen uyum sağlamışlardır.

Cinsel olgunluğa erişmiş bir caretta caretta geceleri, med zamanı temiz ve ince kumlu olan kumsallarda açtıkları çukurlara yumurtalarını bırakırlar. Dişi kaplumbağa med-cezir yani gel-git olayının olduğu esnada suyun yükselmesini fırsat bilerek kıyıda bir yere tutunur. Daha sonra yumurtalarını bırakmak için burnu yardımıyla bir çukur açar.

Yumurtalarını çukura bırakan dişi deniz kaplumbağası arka ayaklarının tırnaklarıyla yuvasını kum ile kapatır. Dişi bir deniz kaplumbağası, tek seferde ortalama 100-120 yumurta bırakmaktadır. Dişi kaplumbağaların çoğunun her seferinde daha önce yuva yaptıkları kumsalları tercih ettiği bilinmektedir. Yuva yapma sezonu genel olarak kuzey yarım kürede mayıs-ağustos ayları iken, güney yarım kürede ekim-mart ayları arasındadır.

Yumurtadan çıkmaya hazır hale gelen caretta carettaların, yumurtayı kırmak için “caruncle” adı verilen geçici, sivri dişleri vardır. Bu sivri dişler yumurtadan çıktıktan sonra kendiliğinden kaybolurlar

Kabuğunu kırmış bir kaplumbağa, karapaksının sertleşmesi için bir gün boyunca hiç hareket etmeden yuvasında kalır.

Yavrular ufuk aydınlığını kullanarak denize doğru yönlerini bulurlar, bu esnada kumsalda başka bir ışık varsa o yöne giderler. Yavruların denize hemen ulaşmalarını engelleyen bu durum, onların güneşte kalmasına ve yengeç gibi karada bulunan hayvanlar tarafından yenmesine sebep olabilmektedir.

Caretta carettalar genel olarak ılıman iklimleri severler. Atlantik, Hint ve Pasifik Okyanusu’nun kıyıya yakın yerlerinde yaşamaktadırlar.

Deniz kaplumbağalarının Akdeniz’deki yuvalama bölgeleri Yunanistan, Kıbrıs ve Türkiye’dir. Bunlara ilaveten nadiren de olsa Tunus, İsrail, Mısır, Libya ve İtalya’da caretta carettalara rastlanmaktadır.

Caretta carettaların ülkemizdeki yumurtladığı kumsalların coğrafi yayılışına gelince; Adana’nın Yumurtalık ilçesi, Belek kıyıları, Anamur, Dalyan, Köyceğiz, Fethiye, Gazipaşa, Ekincik ve Dalaman sahilleridir.

Özellikle Dalyan’ın İztuzu Plajı caretta carettaların en büyük yumurtlama alanlarıdır. 2007 yılında yapılan bir sayımda Anamur sahilinde 1040 adet, Belek’te ise 1000 civarında caretta caretta yuvası tespit edilmiştir.

Caretta carettaların yumurtaları yaklaşık 40 gram ağırlığında ve pinpon topu büyüklüğündedir. Yumurtaların hem anneye hem de yuvaya daha fazla yumurta sığmasını sağlayan esneklik özelliği vardır. Bu sayede yuvaya bırakılırken de kırılmazlar.

Türkiye’de yaşayan caretta carettalar ortalama 70-75 cm boyunda, 50-55 cm genişliğindedir.Karapaks adı verilen sırt kabukları oval yapıda ve genellikle kahverengimsi bir renktedir.

Yüzmeye elverişli kürek biçimini almış bacaklarında en fazla 2 adet tırnak bulunmaktadır.

Başları üçgenimsi bir yapıda olan bu kaplumbağaların erkek ve dişi ayrımı ergin olmadan yapılamaz.

Erkekler dişilere nazaran daha uzun bir kuyruğa sahiptir, tırnakları ise geriye doğru kıvrıktır.