1,3 milyon kişiyi kim duyacak?

EMEK SERVİSİ

Kısa çalışma ödeneği uygulamasının sona ermesine bir hafta kaldı. İşten çıkarma yasaklarının iki ay uzatılmasına rağmen kısa çalışma ödeneği uygulamasına devam edilmeyecek. Ödenekten faydalanan 1,3 milyon kişi de ücretsiz izin veya kod 29 ile işsiz kalma tehlikesi altında. Ödeneğin sonlandırmasına tepki gösteren sendika temsilcilerinin ücretsiz izin kaldırılsın, ödeneğin kapsamı genişletilsin talepleri ise iktidar tarafından göz ardı edildi.

Bir yılı aşkın süredir devam salgın halk sağlığı bir yana sosyal ve ekonomik alanda onarılması büyük zaman alacak tahribat yarattı. Bu tahribatın en büyüğü ise emek piyasalarında meydana geldi. Salgının toplumsal yaşam açısından en önemli sonucu iş ve gelir kayıpları ile buna bağlı artan yoksullaşma oldu. Ümitsiz işsizlerin sayısı bir yılda yüzde 118 oranında artarak rekor artışla 1 milyon 369 bine yükselmiş durumda. Bu dönemde iş bulma süresi ise uzadı. İşten çıkarma yasakları nedeniyle işsiz sayısı azalmış gibi göründü. Fakat işsiz sayısındaki düşmeye karşılık istihdamdaki düşüş tüm gerçeği gözler önüne serdi. Zira 2019’da istihdam edilenlerin sayısı 28 milyon 80 binken bu sayı 2020’de 26 milyon 812 bine geriledi.

3,7 MİLYON KİŞİ FAYDALANDI

Ülkedeki ekonomik yıkım devam ederken geliri azalan milyonların can suyu olan kısa çalışma ödeneği 31 Mart’ta sona eriyor. Nisan 2020 ile Şubat 2021 arasında 3,7 milyon kişi kısa çalışma ödeneğinden faydalandı. Ödenekten şu an faydalanan kişi sayısı ise 1,3 milyon civarında.

Ödenek salgın döneminde sigortalı işçilere yönelik en önemli gelir desteği oldu. Kısa çalışma ödeneği işyerinde faaliyetin tamamen veya kısmen en az dört hafta süreyle durdurulması hallerinde ödeniyor. Ödeneğin miktarı işçinin son on iki aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının yüzde 60 düzeyinde ve üst sınırı asgari ücretin brütünün yüzde 150’si. İşsizlik Sigorta Fonu’ndan işçilere şubat ayına kadar 28 milyar lira ödendi.

KİTLESEL İŞSİZLİĞİN ÖNÜNE GEÇİLMELİ

Kısa çalışma ödeneği ile vatandaşların salgın hastalık sürecinde “açlıkla terbiye edildiğini” kaydeden CHP yönetimi, pandemi bitmeden sona erecek bu eksik sistemin, yeni mağduriyetlere ve işsiz nüfus patlamasına neden olabileceğini ifade etti.

İşçi Sendikaları, esnaf, sanatkar ve sivil toplum kuruluşlarından sorumlu CHP Genel Başkan Yardımcısı Veli Ağbaba, 31 Martta bitecek kısa çalışma ödeneğine ilişkin bir çalışmaya imza attı. CHP Merkez Yönetim Kurulu’na sunulan çalışmada, yeni işsizlik tehlikesine vurgu yapıldı. 1 Nisan’da kısa çalışma ödeneğinin son bulacağı ve işverenlerin önünde iki seçenek olduğu ifade edilen çalışmada, “Pandemi süreci sona ermeden, uygulamaya son verileceği açıklandı. İşveren, işçilerini ya günlük 47 TL karşılığında zorunlu ücretsiz izne çıkaracak ya da işten çıkaracak” denildi.

CHP’nin işsizlik ve zorlu yaşam koşullarına karşı önerilerinin de yer aldığı çalışmada, şu tespitlere yer verildi:

“Kısa çalışma ödeneğinin son kez Mart ayı sonuna kadar uzatılması ilerleyen dönemlerde işçi maliyetini karşılayamayan işverenlerin toplu işten çıkarma yoluna gitmesine neden olacaktır. Esnafın halen tam kapasite ile çalışamadığı ve salgının durumuna göre yeni kısıtlamaların gündeme gelebileceğini varsaydığımızda, kısa çalışma ödeneğinin en azından pandemi sonrasına kadar devam etmesi gerekmektedir. Kitlesel işsizliğin önüne geçilmesi ve çalışanların zorla ücretsiz izne çıkartılmaması için kısa çalışma ödeneğinden yararlanma şartları kolaylaştırılmalı, 450 gün prim ödeme ve 60 gün kesintisiz hizmet şartı kaldırılmalıdır. Tüm işçilerin bu süreçte kısa çalışma ödeneğine erişimi kolaylaştırılmalıdır. İşten çıkarma yasağı salgın boyunca bütün istisnaları kaldırılarak devam edilmeli, Kod-29 zulmüne son verilmelidir. Günlük 47 TL’lik ücretsiz izin sömürüsüne son verilmelidir. Kısa çalışma ödeneği, işçinin aylık brüt ücret kazancının yüzde 60’ı olarak işçiye ödenmesidir. Kısa çalışma ödeneğinin alt sınırı 2 bin 825 TL net asgari ücret olarak belirlenmelidir.” n Emek Servisi