10 girişimden 4’ü zor yaşadı

TÜİK’in 2023 yılına ilişkin Girişimcilik ve İş Demografisi verilerini açıkladı. Veriler, ülkedeki girişimcilik ortamının ne kadar zorlu olduğunu ve yeni kurulan işlerin sürdürülebilirlik açısından sıkıntılar yaşadığını ortaya koydu. Buna göre 2023'te yeni girişim sayısı 44 bin azalarak 576 bin oldu. 2022 yılında yüzde 16,1 olan girişimlerin doğum oranı, 2023’te yüzde 15,2’ye düştü. Kurulan girişimlerin azalması ve var olanların etkisini yitirmesi, ekonomik baskıların yıkıcı etkisini bir kez daha gösterdi.

2023’te en çok girişimin doğduğu sektör, yüzde 33,5 ile toptan ve perakende ticaret, motorlu kara taşıtları ve motosikletlerin onarımı oldu. Ancak bu sektör aynı zamanda girişim ölümlerinde de başı çekti.

Girişimciliğin sadece büyük şehirlerde sıkışıp kaldığını ve bölgesel kalkınmanın sağlanamadığını bir kez daha ortaya koyan verilere göre 2023’te her 4 girişimden biri İstanbul’da kuruldu. Ancak bu yoğunluk, aynı zamanda zorlukların da merkezileştiğini gösterdi. İstanbul, girişim ölümlerinde de yüzde 24,5 ile zirvede yer aldı.

Doğan girişimlerin istihdamdaki payı ise yüzde 5,5’ten yüzde 5’e geriledi. Buna karşın ölen girişimlerin istihdamdaki payı ise artış gösterdi. Ölen girişimlerin istihdamdaki payı ise 2020 yılında yüzde 3,6 iken 2021 yılında  yüzde 4,0 olarak gerçekleşti.

Girişimlerin hayatta kalma oranları da alarm veriyor. 2022’de doğan girişimlerin sadece yüzde 75,5’i 2023’te hayatta kaldı. 2021’deki bir yıllık hayatta kalma oranı yüzde 75,3 seviyesindeyken iki yıllık hayatta kalma oranı yüzde 56,7’ye kadar geriledi.

Beş yıla bakıldığında ise daha korkunç bir tablo ile karşılaşıldı. Beş yılda kurulan 10 girişimden sadece 4'ü hayatta kaldı.

DÜŞÜK TEKNOLOJİYE MAHKÛM ŞİRKETLER

Girişimlerin imalat sanayisindeki düşük teknolojiye bağımlılığı da dikkati çekti. 2023’te bu alanda doğan girişimlerin yüzde 57,7’si düşük teknoloji ürünleri üretirken yüksek teknoloji üretimine odaklanan girişimlerin oranı yalnızca yüzde 1’de kaldı.