100’lüklere bir bakış

Pandemi darbesi yiyen 2020 aynı zamanda sevdiğimiz kalem ya da kamera erbabının da yaş olarak olmasa da mesleğe başlama tarihi itibariyle 100 yılı doldurdukları yıl olmuştu. İçlerinden Patricia Highsmith’in 100’üncü yaşını bu sayfada kutladık. Miss Highsmith aslında kalem ehliydi ama ilk romanından beri de beyazperde ile muhabbeti vardı. “Strangers on a Train”i (Trendeki Yabancı) sinema perdesine Sir Alfred Hitchcock uyarladı. Üstelik kendine senaryoyu yazmak için seçtiği kişi de Raymond Chandler’dı.

2021 yılında da ona duyulan ilginin azalmadığını görüyoruz (Sonradan araları bozulmuş). Highsmith’in sinemaya daha önce de uyarlanan romanı “Deep Water” (Derin Sular) onun doğuşunun üstünden yüz yıl geçtikten sonra bu sezonda da (öyle bir şey olursa tabii) hepimizin hayranlığını yazara bir kez daha iletecek. On dokuz yıl sonra sinemaya dönen Adrian Lyne’in filmi bakalım 1981 yapımı Michel Deville filmi ile aşık atabilecek mi?

Rebecca

HITCHCOCK DOKUNUŞU BİZDEN UZAK KALMASIN

Sir Alfred Hitchcock ise geçen sene Ben Wheatley’in çektiği renkli “Rebecca”nın kendisinin 1940’ta Daphne du Maurier’den beyazperdeye uyarladığı siyah/beyaz “Rebecca”sıyla (Laurence Olivier, Joan Fontaine) aşık atamadığını görse memnun olurdu herhalde diye düşünüyorum. Kendi oyuncuları başta olmak üzere başkalarının yaratma hakkına pek saygı duymayan Leytonstone doğumlu Sir Hitchcock, sinemaya 1920’de yardımcı bir teknisyen sıfatıyla başlamıştı. 1925’te ise yönetmenliğe terfi etmişti bile. Doğum tarihi olarak Victoria devrinin en sonlarında. Bugün de gerilimin ustası olarak bilinir, sevilir. O “Hitchcock dokunuşu” bizden hiç uzak kalmasın sakın. Başımıza kuşlar isterlerse pislesin varsın, biz gene de “Birds”ü hatırlayalım hemen.

Alfred Hichcock

Bu “bir asır sonra anma” zenginliği içinde, hakiki değil kurmaca bir karakter olan ama belki de Hitchcock’tan da fazla insanın tanıdığı Hercule Poirot’yu unutmak mümkün mü? 2020 Ekim’inde onun da dünyaya gelişinin 100’üncü yılını kutladık. Agatha Christie’nin ilk kitabı “The Mysterious Affair at Styles” yani bizim zamanımızdaki Türkçe adıyla “Styles’daki Esrarengiz Vak’a” o zaman yayımlanmıştı. Aslında Ekim 1920 onun ABD’de yayımlanma tarihidir. Kitap 1916’da bitmiş ama ancak Şubat 1920’de The Weekly Times’ta 18 bölüm olarak tefrika edilmiş, kendi ülkesine erişmesi de 21 Ocak 1921’i bulmuştu.

POİROT’TAN UZAK KALMAYA OKUYUCU RAZI GELMEDİ

Belçika mültecisi yaşını, başını almış, beyninin ’kurşuni’ hücreleriyle övünen, giyimine düşkün yumurta kafalı, tuhaf bıyıklı, gurme Poirot polisiye sevenlerin hayatına Birinci Dünya Savaşı ertesinde böylece girdi. Çıkmak da bilmedi. Yazarı ondan sıkılıp öldürmek isteyince de tıpkı Sir Conan Doyle’un Reichenbach Şelaleleri deneyimi gibi bunun iyi bir fikir olmadığını, okurlarının Hercule Poirot’dan ayrı düşmeye razı gelmediğini öğrendi. Herkesin Fransız sandığı Belçikalı ufak tefek dedektifi pek çok meşhur oyuncu oynamıştır ama Christie ailesine de okurlarına da “Hah işte!” dedirten aktör David Suchet oldu.
Bu arada ABD’de “The Great Gatsby”nin telif hakkı da sona erdi. Edebiyat ve sinema dünyasının kaynaştığını hissediyoruz sanki. Asıl büyük heyecan ise çevirilerde olacak tabii. Ama iş sadece kitaplarla, filmler ve TV yapımlarıyla bitmiyor. Önemli olan sevgili Gatsby’mizin ne kılıklara bürüneceği. İlk akla gelenler arasında (doğrusu bizim aklımıza gelmemişti) Gatsby adında bir vampir var. Teliften çıktığının ertesi günü Amazon’da “The Great Gatsby Undead” yayımlandı. Anlatıcısı gene Nick Carraway ama Gatsby bir şey yemiyor; gümüşten, sarmısaktan ve güneşten kaçıyor. Hımm, evet, demek sahiden de vampir.

ÇILDIRMIŞ HAYRANLAR VE TALEPLERİ

Yıl başlar başlamaz yayımlanan iki başka kitap da “The Gay Gatsby” ve “Jay the Great”, hikâyenin ‘modern’ bir anlatımı. “The Great Gatsby” 1925’te basıldıktan 96 yıl sonra, dalyaya dört kalmışken yeni planlar arasında K Woodman-Maynard’dan bir grafik roman uyarlaması var. Çıldırmış hayranların talepleri arasında bir Muppet uyarlaması da var: Kermit olarak Gatsby. Eh, ‘yeni normal’ dedikleri de budur belki. Bir de Maigret var ama o daha doksan yaşında. George Simenon’un Başmüfettiş Maigret kitapları 1931 ile 1973 arasında yayımlanmıştı. Onu ayrı bir yazıya saklıyoruz, çünkü Penguin sözünü tutu ve 75 Maigret kitabının sonuncusu “Maigret and Monsieur Charles” ile Simenon’a bir anıt dikti.