Yüksek hızlı tren (YHT) projelerinde 2021 yılı yatırım programında yaşanan rekor maliyet artışının nedeni plansızlık çıktı. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, yaklaşık dört katı artış yaşanan ve 36 milyar TL’den 133 milyar TL’ye çıkan yatırım programı hakkında, “Sonradan proje eklendi” yanıtını verdi.

100 milyar liralık rekor plansızlık

Hüseyin Şimşek

Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, TCDD’den alınarak Altyapı Yatırımları Genel Müdürlüğü’ne (AYGM) devredilen YHT projelerindeki yaklaşık beş kat artışa, “kapsam farkının neden olduğunu” açıklarken bu durum 2020 yılında söz konusu projelerin yeteri kadar planlanmadan yatırım programına dahil edildiğini gösterdi.

CHP Genel Başkan Yardımcısı Ahmet Akın, Ankara-İzmir, Bandırma-Bursa-Yenişehir-Osmaneli, Adana-Osmaniye-Gaziantep, Yerköy-Kayseri, Gebze-Sabiha Gökçen-İstanbul Havalimanı-Halkalı, Aksaray-Ulukışla-Yenice YHT projelerinin TCDD’den alınarak AYGM’ye verilmesiyle birlikte ortaya çıkan rekor orandaki maliyet artışlarına dikkat çekerek konuyu gündeme getirdi. Söz konusu projelerin toplam 36,5 milyar TL olan maliyetinin 2021 yılı yatırım programında 133,9 milyar TL’ye çıktığına işaret eden Akın, konuyu TBMM gündemine taşıyarak Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’na söz konusu artışın nedenlerini sordu.

PROJELERDE KAPSAM FARKI VARMIŞ

Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’ndan verilen yanıtta, Türkiye genelindeki ilgili YHT hatlarının TCDD bünyesindeyken yatırım programında yalnızca altyapı işlerinin bulunduğu belirtildi. Yanıtta, AYGM uhdesinde söz konusu hatların üstyapı işleri, elektrifikasyon-sinyalizasyon işleri, gar tesislerini teşkil etmek ve şehir merkezi geçişlerindeki konvansiyonel hatların şehir dışına taşınmasının bulunduğu ifade edildi. Yanıtta, YHT hatlarındaki katlanan maliyetlerle ilgili, “Bu sebeple artış değil, kapsam farkı söz konusudur” denildi.

KAMU ZARARINA NEDEN OLACAK

CHP’li Akın, YHT hatlarında 2021 yılı yatırım programında yaşanan olağanüstü maliyet artışına plansızlığın neden olduğunu, bu durumun bakanlık tarafından da kabul edildiğine işaret etti. CHP’li Akın, kendisine gönderilen yanıtı BirGün’e şu şekilde değerlendirdi: “Bakanlığın verdiği yanıt, vatandaşımızın zor zamanlar yaşadığı bir dönemde iktidarın Türkiye’yi yönetemediğinin açık bir itirafı niteliğindedir. Anlıyoruz ki TCDD bünyesindeyken YHT hatlarıyla ilgili oldukça eksik planlama yapılmış. Bu eksik planlama, 2021 yılı yatırım programında maliyetlerin katlanmasına neden oldu. Bu durum öngörüsüzlüğün ve plansızlığın çok açık göstergesidir. Son bir yıl içerisinde döviz kuru arttı. Yurt dışı kredi maliyetleri de yükseldi. Kısaca 2020 yılına göre 2021 yılında gerçekleştirilecek bir yatırımın maliyetleri arttı. Başka bir deyişle 2020 yılı yatırım programındaki eksik planlama ister istemez kamu zararına neden olacak.”

***

Her projede maliyet artışı

2020 yılı yatırım programı ile 2021 yılı yatırım programı karşılaştırıldığında Ankara İzmir projesi 4,3 kat artarken Bandırma-Bursa-Yenişehir-Osmaneli projesi ise 5 katı artış gösterdi. Adana-Osmaniye-Antep projesi ile Yerköy-Kayseri projesi 3’er katı arttı. Gebze-Sabiha Gökçen-İstanbul Havalimanı-Halkalı projesinin maliyeti ise 3,2 kat oranında yükseldi.

***

Demiryolu projesine komik ödenek

CHP İzmir Milletvekili Kamil Okyay Sındır, Aliağa İlçe Başkanlığı’nda yaptığı açıklamada 1 milyar 154 milyon 484 bin TL olan Aliağa - Çandarlı - Bergama Yeni İzmir Demiryolu projesine 2021 yılında iktidar tarafından sadece bin TL ödenek ayrıldığını söyledi.