193 milyonluk AVM için jet hızıyla yeni karar: ‘AVM rantı sevdası’ adalete diz çöktürdü

Uğur ŞAHİN

İSTANBUL’un en kıymetli bölgelerinden biri olan Kadıköy Söğütlüçeşme’deki TCDD arazisini yapılaşmaya açan imar planını ilk derece mahkemesi durdurdu. İstanbul 13. İdare Mahkemesi, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın Söğütlüçeşme’yi gar görünümlü AVM’ye çevirecek planlarının şehircilik ilkelerine aykırı olduğunu belirtti, ‘yürütmeyi durdurma’ kararı verdi. Ancak Bakanlık karara itiraz etti ve jet hızıyla İstanbul 13. İdare Mahkemesi’nin verdiği karar iptal edildi.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, İstanbul’daki ulaşım hatlarının kesiştiği Söğütlüçeşme’yi AVM’ye çevirecek imar planını 13 Mayıs 2019’da onayladı. 65 bin metrekarelik alanı kapsayan plana göre, gar sahasında yapılacak olan binalar en çok 3 kat, kat yüksekliği ise 8 metre olacaktı. Planda gar sahası içerisinde, yolculara hizmet verecek ‘ticari alanlar’ da yer aldı.

Bunun üzerine Kadıköy Belediyesi, projenin bölgedeki yoğunluğu artıracağına vurgu yaparak, plana itiraz etti. İtirazının reddedilmesi üzerine Belediye, planın kamu yararı taşımadığının altını çizdi ve konuyu yargıya taşıdı. Kadıköy Belediyesi ile birlikte Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi, Şehir Plancıları Odası İstanbul Şubesi ve İnşaat Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi de plan değişikliğinin iptal edilmesini talep etti. Belediyenin yaptığı başvuruyu görüşen İstanbul 13. İdare Mahkemesi, Devlet Demiryolları Genel Müdürlüğü’nün davalı Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın yanında ‘müdahil’ olduğu davada kararını verdi. Mahkeme, imar planı değişikliğinin ‘yürümesini durdurdu.’

8 Mayıs’ta oy birliğiyle alınan kararda şu ifadeler yer aldı: “Bilirkişi raporu hükme esas alınabilecek mahiyette bulunmuştur. Bu durumda dosyadaki bilgi ve belgeler ile yapılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda hazırlanan bilirkişi raporu birlikte değerlendirildiğinde; planlama esasları ve tekniklerine, şehircilik ilkelerine uygun olmadığı anlaşılan dava konusu planlarda hukuka uyarlılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır. Dava konusu işlemin uygulanması halinde telafisi güç zararlar doğabileceğinden yürütmenin durulmasına oy birliğiyle karar verildi.”

BİLİRKİŞİ NİTELİKSİZMİŞ

Ancak karara Çevre ve Şehircilik Bakanlığı itiraz etti. İtirazı görüşen İstanbul Bölge İdare Mahkemesi Dördüncü İdare Dava Dairesi, ilk derece mahkemenin kararını ‘oy birliğiyle’ kaldırdı. 2 Haziran’da alınan kararla mahkeme, projeye olumsuz görüş sunan bilirkişinin aranan nitelikleri taşımadığını iddia etti: “Bilirkişilerin anılan niteliklerde olmadığı tespit edildiğinden söz konusu rapor üzerinden karar verilmesinde hukuka uyarlılık bulunmamakta. Pandemi sürecinde yasak olması nedeniyle yeniden keşif ve bilirkişi yapılmasının mümkün olmaması ve keşif yasağı sonrası yapılacak bilirkişi incelemesinin uzun bir süreç alacağı açıktır. Dava konusu planların uygulanması halinde telafisi güç zararlar oluşacağına dair dosyada yeterli bir delili bulunmadığı gibi ilk derece mahkemesince de bu hususa yönelik bir inceleme yapılmadan karar verildiği görülmüştür. Bu aşamada yeterli bir delil bulunmadığından yürütmenin durdurulması isteminin reddi gerekmekte olup, ilk derece mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.”

Kararın üzerine açıklama yapan Kadıköy Belediye Başkanı Av. Şerdil Dara Odabaşı, “Siyaset adalete diz çöktürdü” dedi ve ekledi: “Halihazırda yaşanan insan ve araç yoğunluğu üzerine ilave olarak gelecek bir AVM yoğunluğu, Kadıköy trafiğini tam bir çıkmaza sürükleyecektir. Hukuksuz bir uygulama, adalet eliyle ‘yasal’laştırılmak istenmektedir. Bu ihanetten bir an önce vazgeçin!”

JET HIZIYLA KARAR ALINDI

Yaşananları BirGün’e değerlendiren Mimarlar Odası Büyükkent Şubesi Başkanı Esin Köymen ise ‘iptal’ kararının jet hızıyla alındığına dikkat çekti: “Meslek odaları olarak biz de dava açtık. Kadıköy Belediyesi’nin açtığı dava ile aynı mahkemede ve hâlâ devam ediyor. TCDD’nin Söğütlüçeşme’ye içinden AVM geçen gar binası yapacak kadar güç varsa bu gücü hızlı bir şekilde Haydarpaşa için harcarsa çok daha sağlıklı olur.”

***

AVM’nin maliyeti: 193 milyon 794 bin

Söğütlüçeşme Yüksek Hızlı Tren Garı Projesi için TCDD, ‘Fıratcan İnşaat’ isimli firmayla el sıkışmıştı. Anlaşmanın süresi 29 yıl olarak belirlenirken, projenin maliyeti ise 193 milyon 794 bin lira olarak açıklandı. Söz konusu şirket, 4 yıllık yapım sürecinde TCDD’ye aylık 32 bin 315 TL kira verecekti. Bu bedel proje tamamlandıktan sonra ise 25 yıllık işletme süreci için aylık 161 bin 574 TL olarak belirlenmişti.

***

Bilirkişi: İmar planı belirsizliklerle dolu

Geçen sene 15 Ekim tarihinde alanda yapılan keşif sonucu bilirkişi raporu hazırlandı. İstanbul 13. İdare Mahkemesi’nin kararında yer verilen bilirkişi raporuna göre söz konusu imar planı değişikliği; şehircilik ilkelerine, planlama esasları ve tekniklerine uygun hazırlanmadı. Bilirkişinin sunduğu görüş, özetle şöyle:

► Rapora göre emsal harici alanların, dava konusu bölgede kullanılması mümkün. Mevcut durumdaki fonksiyonlar ile teklif fonksiyonları arasında metrekare değişimi tablolaştırılmadı. Kaldırılan ya da küçültülen sosyal-kültürel alanlara ilişkin belirsizlik ortamı doğdu. Açıklama raporunda da bu konuyu destekleyecek teknik döküm ve hesaplamalar yapılmadı.

► TCDD Toplu Taşım Gar Sahası Proje alanı içindeki toplam yapılaşma hakkı içerisinde hangi alanın ne kadarlık inşaat alanı veya beton-kütle oluşturacağı hususu belirsizlik. Alt fonksiyon alanlarına dair net ifade de yok.