‘2023’e kadar birden çok yeni parti kurulacak’
Anketlerin en çarpıcısı olabilir. Toplumsal dinamiklere dair gerçekçi bir yaklaşım sergilerken, yakın gelecekteki değişime ilişkin umut veriyor. Gezici Araştırma Merkezi’nin 12 ilde, 20 yaş altını temsil eden Z kuşağı ile yaptığı anket, onların siyasi tercih ve hayata bakış açılarını ortaya koydu.
CUMHUR İTTİFAKINI SEVMİYORLAR
2023’te oy kullanacak her 5 kişiden biri, yeni nesil Z kuşağı olacak. Bu kuşaktakilerin yüzde 76.6’sı Cumhur İttifakı’na oy vermedi. Z kuşağı insan ve hayvan haklarına duyarlı. Ayrımcılığa karşı, adaleti önemsiyor, haklar konusunda eşit temelli bir anlayışa sahip.
BABAMIN PARTİSİ DEVRİ KAPANIYOR
Z kuşağının yüzde 86.7’si aile etkisinde değil. “Babamın partisi” devri kapanıyor. AKP gibi diğer partileri de beğenmiyorlar. Yaklaşık 68.7’si klişeler dışında. Kendilerini “Atatürkçü”, “Milliyetçi” ya da “Muhafazakâr” diye tanımlamıyor. Sadece yüzde 15.7’si namaz kılmak, oruç tutmak gibi dini inançları yerine getiriyor.
Araştırma, AKP ile birlikte gençler arasında ateizm ve deizmin yükselişte olduğunun bir sağlaması gibi. Din gibi içi boşaltılıp, kullanışlı hale getirilen vatan, millet, bayrak ve Atatürk kavramları da Z kuşağının duvarına çarpıyor.
MUHALEFET Z KUŞAĞINA UYMALI
Eğilimleri değişim sinyali veriyor. Muhalefetin de Z kuşağına uygun politikalar belirlemesi şart. Aday tercihleri de hem Z hem de bir önceki Y kuşağına göre olmalı. Gezici Araştırma Merkezi Başkanı Murat Gezici, araştırmanın analizini yaptı: “Bu kitle daha çok sosyalist çizgiye yakın. Yeşiller gibi partilerin politik tarzını benimsiyor.”
GEZİCİ: 2023’E ETKİLERİ YÜZDE 30 OLACAK
Gezici şu ifadeleri kullandı: “2023’te yüzde 20’si sandığa gidecek. Bu, 5 kişiden biri demek. Yüzde 86.7’si ailelerinin siyasi tercihine uymuyor. Oysa yüzde 55’i ‘Ailemi etkilerim’ diyor. Yani Z kuşağı eğilimlerine göre şekillenecek oy oranı yüzde 30’a çıkıyor.”
Gezici, bu önemli oranın anlamını da açıkladı: “Ana muhalefetin de üzerinde ya da 6 siyasi partinin oy oranından daha fazla potansiyeli olan bir kitle.” Gezici, Z kuşağının önceki kuşaklar Y ve X kuşaklarından önemli farklarının da olduğunu söyledi:
“Bir önceki kuşaklar arasında ‘HDP’ye oy vermem’ diyenlerin oranı yüzde 65’ti. Oysa Z kuşağı HDP’ye nötr. Demek ki aynı oranda oy verme potansiyeli var. Aynı zamanda merhametliler. Ankete katılanlar, ‘Anne ya da babamızın küs olduğu biriyle biz konuşuruz’ diyor, kin gütmüyorlar.”
Onları, ideolojilerle bir yere çekmek mümkün değil. Gezici’nin çok önemli ve çarpıcı bir iddiası da var: “2023’e kadar birden çok partiyi siyaset sahnesinde göreceğiz.” Artı TV muhabirleri Rojda Altıntaş ve Özgür Söylemez’in Z kuşağı ile yaptıkları röportajlar araştırmayı pekiştiriyor.
Gençler, partilerin kendilerine hitap etmediğini söylüyor. Siyaseti tümüyle gereksiz bulanlar var. Bir vekil maaşıyla 10-15 öğrenci okutulabileceğini ifade ediyorlar. Gençlerden biri, “Beni temsil edecek kişi benden daha akıllı olmalı” diyor. Siyasi partilerin genç yöneticileri anketi değerlendirdi.
CHP’de yönetim ile genç taban arasındaki fark görülüyor. CHP Gençlik Kolları Başkanı Emre Yılmaz, “CHP kurucu parti olduğu için değiştirmek de mücadele de zordur” dedi: “Yine de mücadele ve özgürlükler anlamında en kolay siyaset yapılan parti.” Yılmaz, parti içinde benzer özeleştirileri yaptıklarını ifade ediyor:
‘SEÇMEN MÜŞTERİ DEĞİL’
“Anket önemli sonuçlar veriyor. Seçmene müşteri gözüyle bakmak yanlış. Gençler pek çok eylemde siyasi partiler ile değil STK’ler ile. Talepleri toplamalı, katılımcılık artırılmalı. Politikalar onlara sorulup belirlenmeli. Parti liderinin gençler adına “Bunları yapacağım” demesi anlam ifade etmiyor.”
Saadet Partisi’nin kamuoyunda bilinen en önemli özelliklerinden biri gençlere yönelik sosyal medya çalışmaları. SP Konya Milletvekili ve Gençlik Kolları Başkanı Abdülkadir Karaduman “Anketi çok önemli bulduk, araştırmalarımızı destekliyor” dedi: ”Kavga yerine müzakere eden bir kuşak. Başka bir dilleri var. Üstenci, buyurgan tahakkümcü anlayışa tahammülleri yok. Yaşam tarzına müdahaleye karşılar.”
Karaduman, “Yapımıza uygun bir kuşak” ifadelerini kullandı: “Gençler parti içinde etkin. Bu kadro ile Z kuşağının hassasiyetine uygun zemindeyiz. Teknoloji ve sosyal medyaya eğilimlerini biliyoruz. Bu mecraları en etkin kullanan partilerin başındayız.” Gezi’de bir önceki kuşaklar sinyalleri vermişti. Antidemokratik ve otoriter Türkiye’nin kırılış noktası Z kuşağı olabilir.
Kısaca Z kuşağı
2000’den günümüze kadar olan zamanda doğmuş kişiler. İnternet kuşağı. İyimserler ve pek hırslı değiller. 2023'te Türkiye işgücü nüfusunun yüzde 42'sini oluşturacaklar. Yüzde 65'i akıllı telefon kullanıyor. Instagram yüzde 76 ile kullandıkları sosyal medya platformlarının başında. Sosyal medyada günde ortalama 6 saat geçiriyorlar.