Google Play Store
App Store

2023 yılında meydana gelen ve dünyanın farklı noktalarındaki sensörler tarafından kaydedilen sismik sinyalin sebebinin Grönland Adası'nda bulunan Dickson Fiyordu’nda yaşanan devasa bir heyelan sebebiyle gerçekleştiğini ortaya çıktı.

2023'teki sismik gizemin sebebi belli oldu
Çökmenin yaşandığı buzul ve arkadaki zirvenin olaydan önceki görüntüsü / Fotoğraf: Wieter Boone / Flanders Marine Institute

2023 yılının Eylül ayında dünyanın dört bir yanındaki sensörler tarafından kaydedilen sismik sinyalin sebebi bilim insanları tarafından açıklığa kavuşturuldu.

Yapılan araştırmada izler Atlas Okyanusu'nun kuzeyinde yer alan Grönland’ı işaret etti. Adada bulunan Dickson Fiyordu’nda yaşanan devasa bir heyelanın, dokuz gün boyunca "Dünya'yı sallayan" bir dalgayı tetiklediği ortaya çıktı.

2023 yılında 1200 metre yükseklikte dağın zirvesi, yamaçtaki eriyen buzulun daha fazla yükü taşıyamaması sonucu çöktü. Öylesine büyük bir kütle yer değiştirdi ki 200 metre yüksekliğinde bir dalga tetiklendi.

Bilim insanları, iklim değişikliği etkisiyle Grönland dağlarını destekleyen buzulların erimesinin, benzer heyelanları sıklaştırdığını düşünüyor.

9 gün süren sismik gizem, bilim insanlarından oluşan uluslararası bir ekip ile Danimarka Donanması'nın işbirliği ile çözüldü.

Araştırmanın sonuçları Science dergisinde yayınlandı.

BBC Türkçe’de yer alan habere göre Londra’daki UCL’den akademisyen Doktor Stephen Hicks, ilk tespit edildiğinde sismik sinyallerin, depreme benzetilmediğine dikkat çekerek "Biz buna 'tanımlanamayan sismik cisim’ adını verdik" yorumunda bulundu.

SIR NASIL ÇÖZÜLDÜ?

Bir grup bilim insanı, internet ortamında 2023 yılında meydana gelen gizemli sismik sinyali tartışmaya başladı. Kaydedilen sinyaller, dokuz gün boyunca her 90 saniyede bir ortaya çıktı.

Parçalar Danimarkalı bilim insanlarının Grönland'da ücra bir fiyortta meydana gelen tsunamiyi rapor etmesiyle birleşmeye başladı.

Ekip, sismik verileri kullanarak sinyalin kaynağının Grönland’ın doğusundaki Dickson Fiyordu olduğunu belirledi.

Araştırmacılar uydu görüntüleri ve tsunami öncesi Danimarka Donanması tarafından çekilen fiyordun fotoğrafları dahil olmak üzere birçok ipucu topladı.

Elde edilen bir uydu görüntüsünde, fiyorttaki bir çukurda toz bulutu dikkat çekiyordu.

Olaydan önce ve sonra çekilen fotoğrafları karşılaştıran ekip, bir dağın çökmesiyle tetiklenen olayda buzul kütlesinin bir kısmının suya sürüklediğini ortaya çıktı.

Araştırmacılar 25 milyon metreküp kaya kütlesinin suya çarparak 200 metre yüksekliğinde bir "mega tsunami"ye neden olduğunu hesapladı.

"İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNİN YER KABUĞUNU ETKİLEDİĞİ İLK ÖRNEK”

Bilim insanları depremler sonucu oluşan tsunamilerin açık okyanusta saatler içinde etkisini kaybettiğine dikkat çekiyor.

Ancak bilim insanları söz konusu mega tsunaminin fiyorda sıkıştığını tespit etti.

Dr. Hicks, “Bu heyelan okyanustan 200 km içeride meydana geldi. Bu yüzden dalga enerjisini atamadı" dedi.

Ekip, araştırma kapsamında dalganın dokuz gün boyunca fiyord içinde gidip geldiğini gösteren bir model oluşturdu.

Bilim insanları heyelanın, Grönland'daki artan sıcaklıklar nedeniyle dağın tabanındaki buzulun erimesinden kaynaklandığını değerlendiriyor.

“Dağı destekleyen buzul o kadar inceldi ki onu tutmayı bıraktı. Yaşanan olay iklim değişikliğinin bu bölgeleri nasıl etkilediğini gösteriyor” diyen Dr. Hicks, Dickson Fiyordu'ndaki heyelan için “Belki de bir iklim değişikliği olayının ayaklarımızın altındaki yer kabuğunu etkilediği ilk örnek” ifadelerini kullandı.

Söz konusu fiyortlar kutup dairelerinde turist gezdiren yolcu gemileri tarafından ziyaret ediliyor.

Danimarka ve Grönland Ulusal Jeolojik Araştırmalar Kurumu’nun (GEUS) baş araştırmacısı Dr. Kristian Svennevig, benzer olayların Kuzey Kutup Bölgesi’nde giderek daha yaygınlaştığına dikkat çekti.

Svennevig, "Özellikle Grönland'da dev tsunamilere neden olan heyelanlarda artışa tanık oluyoruz" diye konuştu.