Seferberlik ve nükleer restleşmelerin gölgesinde bugün Donetsk, Luhansk, Zaporijya, Herson’da referandum var. Prof. Dr. Tkachenko, “Bu bölgelerin Rusya’ya dâhil olması hedefe ulaşılan seviye olarak değerlendirilebilir” dedi.

4 bölgenin ilhakı savaşı belirler
Fotoğraf: AA

Yaren ÇOLAK

Ukrayna savaşında yarın yedinci aya girilecek. On binlerce kişinin yaşamını yitirdiği savaşta, referandum ve seferberlik kararlarıyla yeni bir aşamaya geçildi. Bugün Ukrayna'nın Donetsk, Luhansk, Herson ve Zaporijya bölgelerinde halk, Rusya'ya katılmak için sandık başına gidecek. 27 Eylül’e kadar devam etmesi planlanan oy kullanma süreci öncesinde Rusya ve Belarus’un ardından Çin de ordusuna ‘savaş zamanı alarmı’ talimatı verdi. Avrupa Birliği üyesi ülkeler, Rusya Lideri Vladimir Putin'in kısmi seferberlik ilan etmesinin ardından yeni yaptırım paketi hazırlamaya ve Ukrayna'ya silah desteğini artırmaya karar verdi. Savaşta değişen dengeleri ve çatışmaların Rusya'da nasıl okunduğunu St. Petersburg Devlet Üniversitesi Diplomatik Araştırmalar Direktörü Prof. Dr. Stanislav Tkachenko ile konuştuk.

Putin’in kısmi askeri seferberlik ilan etmesinin amacı nedeni nedir? Savaşta yeni bir aşamaya mı gelindi?

Rusya’da ilan edilen kısmi seferberlik kararının temelinde iki mühim sebep bulunuyor. Birinci olarak, halihazırda sürdürülmekte olan “özel askeri operasyon”un ölçeği yaz aylarında radikal biçimde değişikliğe uğradı. Zira operasyona start verildiği esnada Ukrayna Silahlı Kuvvetleri bünyesinde görev yapan personel sayısı, Kiev’in ilan ettiği genel seferberlikten sonra 1 milyona çıkarıldı. Öte yandan, Batılı ülkeler de Ukrayna’ya büyük miktarda askeri yardım sağlamakta, NATO standartlarına uygun çok sayıda silah ve mühimmattan teşkil bu sevkiyatlar her geçen gün artarak devam etmekte. Ukrayna’da ilan edilen genel seferberlik ve Batı’nın sınırsız askeri desteği, özel operasyonun yürütüldüğü bazı bölgelerde Ukrayna birliklerinin Rus birliklerine karşı sayısal bir üstünlük kazanmasına neden oldu. Tabii Rus ordusunun aktif olarak silah altında bulunan personel sayısı da hiçbir zaman bu kadar yüksek düzeylerde seyretmedi. Dolayısıyla, Rusya'nın diğer sınır bölgelerindeki milli güvenliğinin zarar görmemesi için de personel sayısının artırılması zaruriydi. Yani, burada sürece tamamen sayısal açıdan bakmak gerekmekte.

Prof. Dr. Stanislav TkachenkoProf. Dr. Stanislav Tkachenko

İkinci gerekçe neydi?

İkinci olarak, askeri operasyonun şu anda ulaştığı aşamanın hassas dengelerini dikkate almamız gerekmekte. Bakınız, Luhansk ve Donetsk Halk Cumhuriyetlerinin yanı sıra, Herson ve Zaporijya bölgelerinde de referandumlar düzenlenecek. Mevzubahis referandumlara müteakiben bahsi geçen bölgelerde tam bir güvenliğin sağlanabilmesi için de sahada görev icra eden birliklerin yeniden konuşlandırılması ve takviye kuvvetler ile desteklenmesi şart. Kanaatime göre sözkonusu kısmi seferberlik kararı, halihazırda yürütülmekte olan özel askeri operasyonun ulaştığı aşamanın temel nitelikleriyle ve Rusya’nın an itibarıyla tüm NATO blokuna karşı (en azından silah ve sair askeri yardım bağlamında) bir mücadele vermekte olduğu gerçeğiyle doğrudan bağlantılı.

4-bolgenin-ilhaki-savasi-belirler-1066834-1.

SONUÇ ÖNEMLİ

Putin, "Toprak bütünlüğümüz tehdit edilirse Rusya mevcut tüm yolları kullanacak, bu bir blöf değil" dedi. Bu bir nükleer silah tehdidi mi?

Şimdi önemli bir hususu açıklığa kavuşturmak lazım: Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, kısmi seferberlik kararını ilan ettiği konuşmasında, Rusya Federasyonu Anayasası’nın ve yürürlükteki Milli Güvenlik Stratejisi’nin Rusya'nın toprak bütünlüğüne yönelik herhangi bir tehdidin varlığı halinde yapılması gerekenleri öngören ilgili bölümlerinden alıntılar yapmıştır. Bu yasal metinlerin özü oldukça açıktır: “Ülkemizin milli güvenliğini tehdit eden herhangi bir faaliyet ya da girişim, gerekli yanıtı alır.” Sanıyorum Devlet Başkanı’nın bu konuya değinmesi, yine askeri operasyonun mevcut aşamasıyla ilgili olmaktadır. Bu bağlamda, dört ayrı bölgenin referandum sonucunda Rusya'ya dâhil olması, hedeflerimize ulaştığımız bir seviye olarak değerlendirilebilir. Bence Putin'in açıklaması, Washington ve Brüksel'e yönelik direkt bir mesaj niteliğine haizdir. Bu mesajın anlamı da şudur: Özel askeri operasyonun sonuçlarını şu anki haliyle kabul edin ve sahadaki durumu ağırlaştırmaya ya da mevcut riskleri artırmaya çalışmayın. Öte yandan, Putin'in konuşmasında dikkat edin; nükleer silah kullanımına dair tek bir kelime dahi yok. Sadece hükümetin ve ilgili mercilerin milli güvenlik konularına ilişkin faaliyetlerini düzenleyen ilgili yasal mevzuatlarından alıntılar var. Ben bunun da diplomasi ile ilgili olduğunu düşünüyorum. Putin'in konuşmasının satır aralarında Washington ve Brüksel'e çatışmadan uzak durmaları yönünde açık bir çağrı var. Bunun nükleer başlıklı balistik füze ya da atom bombası kullanmaya yönelik bir niyetle uzaktan yakından ilgisi yok.

TAKTİKSEL GERİ ÇEKİLME

Ukrayna ordusu karşı taarruzda 3 bin kilometrekareden fazla alanı Rusya'dan aldığını açıkladı. Rusya ordusu belirli bölgelerde geri çekildi. Bu bir yenilgi mi, taktiksel geri çekilme mi?

Askeri parametreler açısından ele aldığımız takdirde, söz konusu hamlenin temel stratejiyi hiçbir şekilde etkilemediğini söylemek mümkün. Tamamen taktiksel bir geri çekilmeydi. Sanırım burada bahsi geçen durum, an itibarıyla dört ayrı bölgenin halk oylamasıyla Rusya Federasyonu'na girmesine dayalı bir biçimde silahlı çatışmaları sona erdirmek maksadıyla Moskova'nın yeni bir strateji planlamasıyla alakalı. Harkov ise bu bölgeler arasında yer almıyor. Hatırlanacağı üzere, Balakleya ve Kupyansk yakınlarında konuşlu Rus birlikleri, Ukrayna ordusunun sayıca katbekat üstün ve son derece iyi silahlandırılmış kuvvetleriyle karşı karşıya kaldı. Ancak Rusya'nın buralarda cereyan edecek sıcak çatışmalardan kaçınması ve tabiri caizse bu bölgeleri öylece terk etmesi, tam olarak taktik bir geri çekilmeyle ve Rusya'nın silahlı mücadeleyi sona erdirmek istediği sınırların somut tanımıyla doğrudan ilgilidir.

Donetsk, Luhansk, Zaporijya ve Herson bölgelerinde bugün referandum yapılması planlanıyor. Referandumun bölgedeki çatışmalara ve savaşın seyrine nasıl bir etkisi olur?

Gelinen noktada, bahsi geçen referandumların gerçekleştirileceği ve dolayısıyla Rusya Federasyonu'nun milli güvenliğini ve toprak bütünlüğünü güvence altına alan garantilerin mevzubahis bölgeleri kapsayacak şekilde genişletileceğinden şüphe etmek için herhangi bir neden bulunmamakta. Bence Rusya, bu referandumların bir neticesi olarak sahadaki askeri faaliyetlerin ölçeğini sınırlandıracak. Bununla birlikte, kendi toprakları üzerinden ülkemize yönelik yeni bir tehdit yaratmaması için de Ukrayna'nın mevcut askeri imkânlarını ve kapasitesini artırmasına izin vermemeye gayret edeceğiz. Özel askeri operasyonun tam da bu noktada durdurulabileceğine dair kuvvetli bir öngörünün varlığından bahsedebiliriz. Bana öyle geliyor ki, Rusya’yı sevk ve idare eden kadrolar bu referandumların ardından Ukrayna'yı ulusal güvenliğimize yönelik tehdit potansiyeli azalmış bir devlet olarak değerlendirecektir.