4 soruda hastanelerin yatak kapasitesi gerçeği: 5 yataktan biri özel hastanelerde

Türkiye’de koronavirüs vaka sayısı gün geçtikçe artıyor. 11 Mart’taki ilk vakanın ardından geçen 5 günün sonunda vaka sayısı 47’ye yükseldi. Yurttaşlar ellerinden geldiğince kendini sosyal hayattan izole etse de hastalığı teşhis etmede kullanılan test kitinin yaygın olarak uygulanmaması tedirginliği artırıyor. Özellikle Avrupa salgınla mücadelede sınıfta kalmış vaziyette. İtalya’da her geçen gün vaka ve ölüm sayılarının artması Türkiye’de korkuyla takip ediliyor.

Tüm bunlar yaşanırken gözler bir yandan da ülkenin sağlık sistemine çevrilmiş durumda.

>>SORU 1: Ülkenin yatak kapasitesi yeterli mi?

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) sağlık istatistiklerine göre 2018 yılı itibariyle ülkenin yatak kapasitesi 231 bin 193. Ancak bu kapasitenin 181 bin 717’si Sağlık Bakanlığı ve üniversite hastanelerine aitken, 50 bin 196 yataklık kapasite özel hastanelere ait. Bu haliyle Türkiye’de her 100 bin kişiye düşen yatak sayısı 283. italya’da ise bu sayı 318. Türkiye her 100 bin kişiye düşen yatak sayısında 47 OECD ülkesi içinde 38’inci ülke konumunda.

Toplam yatak kapasitesi düşünüldüğünde bu alanda OECD ülkeleri içinde en büyük kapasite 1 milyon 653 bin yatakla Japonya’ya ait. Japonya’yı bu alanda 894 bin yatakla ABD takip ediyor. Üçüncü sırada ise 661 bin yatakla Almanya bulunuyor. Türkiye ile Almanya aynı nüfusa sahip olmasına rağmen Almanya’nın yatak kapasitesinin Türkiye’nin 3 katı olması ise düşündürücü.

NÜFUSU AYNI İKİ ÜLKE; ALMANYA VE TÜRKİYE

Almanya ile Türkiye’nin nüfusu aynı. Buna karşılık Almanya’nın 661 bin yatak kapasitesine karşın Türkiye’nin yatak kapasitesi 225 bin.

>>SORU 2: Yatak kapasitesinin ne kadarı özel hastanelerin?

2008 yılında ülkenin toplam yatak kapasitesi 183 bin 183 adetti. Ancak bu kapasitenin yüzde 11,4’ü özel hastanelerin elindeydi. Aradan geçen yıllarda özel hastane sahibi olmanın yarattığı ayrıcalıklar ve sağlık sistemindeki piyasacı dönüşüm yüzünden özel hastanelerin payı giderek arttı. 2013 yılına gelindiğinde toplam yatak kapasitesinin yüzde 18,8’i özel hastanelerin elinde toplandı. 2018 yılı itibariyle ülkedeki sağlık kuruluşlarının içindeki her 100 yatağın 21,6’sı özel hastanelerin elindedir.

YATAK KAPASİTESİNDE ÖZELİN PAYI ARTIYOR

Özel hastanelerin sağlık hizmeti içindeki payı AKP döneminde hızla arttı. 2003’te yatakların yüzde 7,8’i özel hastanelerin elindeyken, 2008’de bu oran yüzde 11,4’e yükseldi. Bugün ise özel hastaneler yatak kapasitesinin yüzde 21,6’sını oluşturuyor. Yani yaklaşık her 5 yataktan 1’i özel hastanelerin elinde.

>>SORU3: İstanbul’un yatak kapasitesi ne kadar?

Ülke nüfusunun yüzde 18,7’si İstanbul’da yaşıyor. Gerek ülke ekonomisinin merkezi olması gerekse nüfus yoğunluğu açık ara en yüksek ilin de İstanbul olması nedeniyle koronavirüsün de en çok tehdit ettiği il İstanbul. Ülkedeki toplam yatak kapasitesinin yüzde 17’si İstanbul’da toplanmış durumda. 15,5 milyon insanın yaşadığı megakentin yatak kapasitesi sadece 39 bin 328. Bu rakamlarla İstanbul’daki her 100 bin kişiye 261 yatak düşüyor.

Öte yandan İstanbul özel hastanelerin de en yoğun olduğu il statüsünde. Söz konusu 39 bin 328 yatağın yüzde 37,7’si, yani 14 bin 748’i özel sağlık kuruluşlarının elinde toplanmış durumda. 15,5 milyonluk megakentte kamu ve üniversite hastanelerinin elindeki toplam yatak sayısı ise sadece 24 bin 502 adet.

İSTANBUL’UN YATAKLARI ÖZEL ŞİRKETLERİN ELİNDE

Özel hastanelerin yoğunlaştığı merkez İstanbul. Kentin yatak kapasitesinin yüzde 37,7’si özel hastanelerin elinde.

>>SORU 4: Şehir hastanelerinin yatak kapasitesi ne kadar?

Doktorların ve sağlık yöneticilerinin tüm uyarılarına rağmen hükümet şehir hastaneleri ısrarına devam etti. Uzmanların uyarılarından biri de bir salgın anında yatak kapasitesini büyük hastanelerde toplamanın karantina uygulaması yüzünden tehlikeli olacağı gerçeğiydi. Örneğin, Ankara Bilkent Şehir Hastanesi’nin yatak kapasitesi 3 bin 711 adet. Bu haliyle Türkiye’nin en büyük hastanesi statüsünde. Bu yüzden hastanenin salgın anında karantinaya alınması halinde yatak kapasitesi atıl duruma düşüyor. İkinci örnek Kayseri’den. Kayseri Valiliği’nin verilerine göre kentteki sağlık kuruluşlarının toplam yatak sayısı 2 bin 178. Ancak bu kapasitenin bin 607 yatağının Kayseri Şehir Hastanesi’ne ait olduğu düşünülürse bu hastanenin karantina altına alınması halinde kentin yatak kapasitesi yüzde 74 oranında azalıyor. Böyle bir durumda koronavirüs dışında acil şikayeti olan hastalar için ek tedbirler uygulanması gerekecek. Şu anda faal olan 10 şehir hastanesinin toplam yatak kapasitesi ise 13 bin 424.