8 maddede Trump’ın azledilme süreci hakkında bilinmesi gerekenler
Azil sürecinde top şu an Temsilciler Meclisi’nde. Trump, genel kurulda yapılacak oylama öncesinde hakkındaki iddialara yanıt verecek. Milyonlarca Amerikalı ise konuyla ilgili açık oturumları televizyondan canlı olarak izleyebilecek
HABER MERKEZİ
45’inci ABD Başkanı Donald Trump'a yönelik azil soruşturmasında, halka açık ifade verme süreci bugün başlıyor.
İşte 8 maddede süreç hakkında bilinmesi gereken detaylar:
AZİL İÇİN 3 SUÇ
1-ABD Anayasası’na göre, ABD Devlet Başkanlarının azledilmeleri için belirlenen 3 suç kategorisinden en az birinde suçlu bulunmaları gerekiyor. Bu suçlar; ABD'nin düşmanı olan bir ülkeye yardım etmek ("ihanet"), siyasi menfaat amacıyla rüşvet almak (hediye ya da para) ve “ağır ve vahim suç” işlemek veya “başka kötü davranışta” bulunmak şeklinde belirtiliyor. ABD Anayasası üzerine çalışma yapan uzmanlar, son kategoriye ne tarz fiillerin girdiğinin açık ve net olmadığının altını çiziyor.
SÜREÇ NASIL İLERLİYOR?
2- Azil süreci, biri Temsilciler Meclisi diğeri de Senato olmak üzere iki kanattan oluşan ABD Kongresi üzerinden ilerliyor. Hiyerarşik olarak Temsilciler Meclisi ‘alt kanat’, Senato ‘üst kanat’ olarak tanımlanıyor. Temsilciler Meclisi’nin herhangi bir üyesi, bir başkan hakkında azil talebinde bulunabiliyor. Üye, meclisin Adalet Komisyonu’na talebini iletiyor. Eğer komisyon, yeterli kanıtın oluştuğuna kanaat getirirse, azil süreci başlatılıyor. Çeşitli aşamalar geçildikten sonra Temsilciler Meclisi, salt çoğunlukla (yarıdan bir fazlası) azil talebini kabul ederse, süreç yargılamanın yapılması için bir üst kanat Senato’ya taşınıyor. Yargılama sırasında Başkan görevde kalmıyor. Senato’da azil için 3’te 2 çoğunluk sağlanması gerekiyor. Bu sayıya ulaşılırsa ABD Başkanı görevden alınıyor.
ABD TARİHİNDE BAŞKAN AZLİ
3- ABD’de azil için “Impeachment” kavramı kullanılıyor. Tarihte Trump’tan önce 3 ABD Başkanı için azil süreci başlatıldı. Birçok azil talebi ise Adalet Komitesi'nden döndü. Azil sürecine muhatap olan isimlerden ilki, dönemin Savaş Bakanı Edwin McMasters Stanton'ı yasaya aykırı bir şekilde görevden aldığı iddia edilen Andrew Johnson’dı. 1868’de 94 günlük sürecin ardından Johnson, Senato’da aklandı ve görevine devam etti. Bu olaydan 106 yıl sonra, 1974’te Richard Nixon ‘Watergate Skandalı’ndan suçlandı. Nixon’ın, Watergate İş Merkezi’ndeki Demokrat Parti'nin ofisine dinleme cihazı yerleştirdiğinin ortaya çıkmasıyla patlak veren skandalda yargıyı yanılttığı ve delil kararttığı iddia edildi. Azledileceğini anlayan Nixon, sürecin sonunu beklemeden istifa etti. Bir diğer azil sürecini ise 1999’da Bill Clinton yaşadı. 127 gün devam eden bu süreçte Clinton, Monica Lewinsky ile yaşadığı ilişkiyle ilgili yeminli ifadesinde yalan söylediği iddiasıyla suçlandı. Clinton da Senato'da yapılan oylama sonunda tıpkı Andrew Johnson gibi beraat ederek görevinde kaldı. Nixon istifa ettiği için, teknik olarak tarihte hiçbir ABD Başkanı azledilmedi.
TRUMP'A SUÇLAMA
4- ABD Başkanı Donald Trump, önümüzdeki yıl gerçekleştirilecek başkanlık seçimlerindeki rakibi Joe Biden’ın oğlunun Ukrayna’daki ticari faaliyetlerini soruşturması için Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy’yi zorlamakla suçlanıyor. Demokrat Partililer tarafından, Trump’ın 400 milyon dolar değerindeki askeri yardımı Ukrayna liderine baskı aracı olarak kullandığı öne sürülüyor. Trump’ın, siyasi menfaatleri için ABD çıkarlarını tehlikeye attığı iddia ediliyor.
AZİL SÜRECİ NASIL BAŞLADI
5- Trump’ın Zelenskiy’ye baskı yaptığı iddiası üzerine başlatılan azil sürecinin çıkış noktası, bir CIA çalışanının 12 Ağustos 2019’da yaptığı ihbar oldu. 5 Eylül’de Washington Post’un konuyla ilgili haber yapmasının ardından, 24 Eylül’de Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi azil soruşturması başlattı. Temsilciler Meclisi 31 Ekim’de, Başkan Trump’a yönelik azil soruşturması sürecini resmileştiren tasarıyı onayladı.
TANIKLAR DİNLENECEK
6- Trump, Zelenskiy ile yaptığı görüşmede Biden’dan söz ettiklerini doğrulsa da yolsuzluk soruşturması istediğini kabul etmiyor. Azil sürecinde top şu an Temsilciler Meclisi’nde. Trump, genel kurulda yapılacak oylama öncesinde hakkındaki iddialara yanıt verecek. Milyonlarca Amerikalı ise konuyla ilgili açık oturumları televizyondan canlı olarak izleyebilecek. Temsilciler Meclisi’nde ayrıca Trump aleyhine tanıklık yapacak kişiler de dinlenecek.
TEMSİLCİLER MECLİSİ'NDEKİ DAĞILIM
7- Mevcut duruma bakıldığında, Temsilciler Meclisi’nde 235 Demokrat 198 Cumhuriyetçi üye bulunuyor. Yani Trump burada çoğunluğa sahip değil. 435 üyeli Temsilciler Meclisi’nin soruşturma sürecini tamamlayıp azil tasarısını meclis genel kuruluna getirmesi halinde salt çoğunluk aranacak. Eğer tasarı meclisten geçerse, süreç Trump’ın azledilip-azledilmemesi konusunda mahkeme gibi çalışacak olan Senato’ya taşınacak. 100 üyeli Senato’da da 45’e 53 Demokratların ağırlığı göze çarpıyor. Senato’da iki de bağımsız üye bulunuyor. Burada da Trump’ın dezavantajlı olduğu kesin. Ancak azil sayısı için 67 gerektiğinden, Trump’ı azletmek için demokratların bazı cumhuriyetçi üyeleri ikna etmeleri gerekiyor.
KAMUOYU ALGISI FAKTÖRÜ
8- ABD siyasetini yakından takip eden gözlemciler, azil sürecinde kamuoyu algısının çok önemli olduğunun altını çiziyor. Yapılacak savunmaların ve yöneltilecek suçlamaların, toplumun algısını şekillendirmek üzere kurgulanacağını belirtiliyor. Örneğin Demokrat Partililerin, Trump’ın aleyhine konuşacak isimlerin, iddialarını daha önceden dile getirmiş olsalar da, canlı yayında gösterecekleri performansa bu nedenle önem verdikleri kaydediliyor. Cumhuriyetçilerin ise ABD Başkanı’nı korumak için, “Trump’ın Ukrayna’daki yolsuzluk iddialarının samimi ve meşru bir şekilde üstüne gittiği” yönünde argüman geliştirecekleri, yanı sıra Trump’ı suçlayan bürokratların sıklıkla “seçilmemiş” kişiler olduğunu hatırlatacakları tahmin ediliyor.