8 milyondan fazla kişi işsiz

HABER MERKEZİ

Toplum ekonomik yük altında ezilirken çift hanelerde seyreden işsizlik oranı da önemli sorunların başında geliyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) dün Ocak ayına ilişkin işsizliğin yüzde 11,4 olduğunu açıkladı. Buna göre işsiz sayısı 21 bin kişi artarak 3 milyon 859 bin olarak gerçekleşti. Ancak DİSK Araştırma Merkezi (DİSK-AR), yine TÜİK verilerinden yararlanarak hazırladığı rapora göre işsizliğin 8 milyon 459 bin olduğuna dikkat çekti.

DİSK-AR, TÜİK’in açıkladığı verilerde geniş tanımlı işsizlik oranının yüzde 22,9 seviyesinde gerçekleştiğine dikkat çekti. DİSK-AR’ın bu verilerden yararlanarak yaptığı hesaplamaya göre işsiz sayısı ocak ayında 8 milyon 459 bin kişi olarak gerçekleşti. Böylece pandemi öncesine göre işsiz sayısı 1 milyon 103 bin kişilik artış gösterdi. TÜİK’e göre Ocak 2020’de yüzde 13,1 olan işsizlik Ocak 2022’de yüzde 11,4’e düştü. Ancak geniş tanımlı işsizlik yüzde 21,6’dan yüzde 22,9’a yükseldi.

İŞKUR ve TÜİK arasındaki uçurum

DİSK-AR, Türkiye İş Kurumu (İŞKUR) ile TÜİK arasında tutarsız veriler olduğuna dikkat çekti. İŞKUR verilerinde işsiz sayılarına ilişkin tabloların uzun zamandır TÜİK verilerine yansımadığı vurgulandı. İŞKUR ve TÜİK verileri arasında tutarsızlık olduğuna değinilen raporda şöyle dendi: “İŞKUR verilerine göre Ocak 2021 ve Ocak 2022 arası bir yıllık dönemde kayıtlı işsiz sayısı 2 milyon 916 binden 3 milyon 184 bine yükselerek 267 bin kişi arttı. TÜİK’e göre ise son bir yılda dar tanımlı işsiz sayısı bu dönemler arası 162 bin azaldı.”

Kadın istihdamına yönelik de tutarsızlık olduğuna değinilen raporda şu değerlendirme yapıldı: “İŞKUR’a göre son 1 yılda toplamda 267 bin kişi işsiz olduğu için İŞKUR’a başvurdu. Bunların 209 bini kadın işsizlerden oluştu. Cinsiyete göre TÜİK ile İŞKUR arasında uçurum daha da artıyor. İŞKUR verilerine göre Ocak 2021 ve Ocak 2022 arası bir yıllık dönemde kayıtlı kadın işsiz sayısı 1 milyon 386 binden 1 milyon 595 bine yükselerek 209 bin kişi arttı. TÜİK’e göre ise son bir yılda işsiz sayısı bu dönemler arası sadece 78 bin kişi arttı. İŞKUR’a göre kayıtlı erkek işsiz sayısı 59 bin artarken, TÜİK’e göre erkek işsiz sayısı 239 bin azaldı. Ancak TÜİK yıllık işsizlik verilerinde İŞKUR’un bu eğilimi yer almıyor. TÜİK’in yıllık işsizlik verilerinin salgın dönemindeki işten çıkarma yasağı nedeniyle karşılaştırılabilir olmadığını ve yıllık karşılaştırmada ciddi sorunlar olduğunu düşünüyoruz.”

Çalışma süresi 45 saati aştı

İstihdam edilenlerden işbaşında olanların, haftalık ortalama fiili çalışma süresi Ocak ayında bir önceki aya göre 0,2 saat artarak 45,3 saat olarak gerçekleşti. İş kanununa göre işveren, çalışanını bir haftada en fazla 45 saat çalıştırabilir. Bunun üzerine çıkılan süre fazla mesai olarak değerlendirilir. Fazla mesai ile birlikte ise bir işçi haftada kendi isteğiyle dahi olsa 60 saatten fazla çalıştırılamaz.

Zamana bağlı eksik istihdam, potansiyel işgücü ve işsizlerden oluşan atıl işgücü oranı Ocak ayında bir önceki aya göre 0,1 puan artarak yüzde 22,9 oldu. Zamana bağlı eksik istihdam ve işsizlerin oranı yüzde 15,7 iken potansiyel işgücü ve işsizlerin oranı yüzde 19 olarak tahmin edildi.

***

İşsizlik maaşından nasıl yararlanılır?

Her ücretli çalışanın brüt ücretinden, işsizlik sigortası fonu için belli bir miktar para kesilir. Bu para fonda toplanır. Fonda toplanan paralardan işsiz kalanlar için cüzi bir miktar ödeme yapılır. İşsizler için yapılacak ödeme çalışırken aldığı günlük brüt ücretin yüzde 40’ı olarak hesaplanır. Bir işsizlik maaşı en fazla asgari ücretin yüzde 80’i kadar olabilir. İşsizlik maaşı süresiz verilmez. 900 gün işsizlik sigortası primi ödemiş olana 240 gün, 1080 gün çalışıp prim ödemiş olana ise 300 gün ödenek verilir.

İşsizlik sigortasından yararlanmak için ise Türkiye İş Kurumu (İŞKUR) sitesinde yer alan koşullar şöyle:

• Kendi istek ve kusuru dışında işsiz kalmak,
• Hizmet akdinin sona ermesinden önceki son 120 gün hizmet akdine tabi olmak,
• Hizmet akdinin feshinden önceki son üç yıl içinde en az 600 gün süre ile işsizlik sigortası primi ödemiş olmak,
• Hizmet akdinin feshinden sonraki 30 gün içinde en yakın İŞKUR birimine şahsen ya da elektronik ortamda başvurmak.