ABD Başkanlık Seçimi 2024 | ABD seçimleri ile ilgili tüm merak edilenler

Amerika Birleşik Devletleri başkanlık seçim sistemi, diğer ülkelerden farklı ve kendine özgü kurallara dayanan bir sistemdir. Bu sistemde başkan ve başkan yardımcısı, doğrudan halk oylamasıyla değil, "Seçiciler Kurulu" adı verilen bir aracı kurum tarafından seçilir. İşte ABD başkanlık seçim süreci, Seçiciler Kurulu’nun rolü, eyaletlerin etkisi ve halkın merak ettiği diğer tüm detaylar:

ABD BAŞKANLIK SEÇİMİ ADAYLARI KİMLER?

ABD'de Demokratların adayı Kamala Harris ile Cumhuriyetçilerin adayı Donald Trump başkanlık için yarışacak.

ABD BAŞKANLIK SEÇİMİ NASIL YAPILIR?

ABD başkanlık seçimleri dört yılda bir, Kasım ayının ilk Pazartesi günü sonrasındaki Salı günü yapılır. Bu tarihte ABD vatandaşları, tercih ettikleri başkan adayına oy verirler. Ancak bu oylar, doğrudan başkan adayını seçmek yerine Seçiciler Kurulu üyelerini belirler. Bu üyeler de kendi eyaletleri adına başkan ve başkan yardımcısını seçmekle görevlidir.

SEÇİCİLER KURULU NEDİR VE NASIL ÇALIŞIR?

Seçiciler Kurulu (Electoral College), ABD başkanını belirleyen 538 üyelik bir organdır. Her eyalet, nüfus büyüklüğüne göre belirli sayıda Seçiciler Kurulu üyesine sahiptir. Örneğin, California gibi büyük nüfuslu eyaletler daha fazla seçiciye sahipken, küçük nüfuslu eyaletlerin seçici sayısı daha azdır. Seçici sayısı, her eyaletin Kongre'deki toplam temsilci sayısına (Temsilciler Meclisi ve Senato üyelerinin toplamı) göre belirlenir. Başkanlık seçiminde kazanmak için bir adayın en az 270 seçici oyu alması gerekir.

EYALETLERİN ROLÜ VE "KAZANAN HEPSİNİ ALIR" KURALI

Çoğu eyalet, "kazanan hepsini alır" (winner-takes-all) sistemiyle çalışır. Bu kurala göre, bir eyalette en fazla oyu alan aday o eyaletin tüm seçici oylarını kazanır. Örneğin, Florida’da bir aday diğer adaydan sadece bir oy fazla alsa bile tüm seçici oylarını alır. Ancak Maine ve Nebraska, seçici oylarını bölüştürebilen iki istisnai eyalettir; bu eyaletlerde seçici oylar, hem eyalet geneli hem de kongre bölgelerindeki oy dağılımına göre belirlenir.

HALK OYU VE SEÇİCİLER KURULU ARASINDAKİ İLİŞKİ

ABD başkanlık seçimlerinde, halk oyu ve Seçiciler Kurulu oyu sonuçları her zaman uyumlu olmayabilir. Bu sistemin sonucu olarak, bazı durumlarda bir aday halk oyunun çoğunluğunu kazansa bile başkanlık seçimlerini kaybedebilir. Bu durum, 2016 yılında Donald Trump'ın başkan olduğu seçimde yaşanmıştır; Trump, Seçiciler Kurulu’nda çoğunluğu kazanarak başkan seçilmiş, ancak halk oyunda rakibi Hillary Clinton daha fazla oy almıştır. Bu durum, Seçiciler Kurulu sisteminin adil olup olmadığı konusunda tartışmalara yol açmaktadır.

SALINCAK EYALETLER NE DEMEKTİR?

Salıncak eyaletler, ABD başkanlık seçimlerinde iki büyük parti, Demokratlar ve Cumhuriyetçiler arasında seçimden seçime tercih değiştirme potansiyeline sahip eyaletlerdir. Bu eyaletlerde, seçmen desteği sık sık her iki parti arasında değişir ve genellikle seçim sonuçları önceden tahmin edilemez. Salıncak eyaletlerdeki oy oranları, başkan adaylarının ülke genelinde galip gelmesi için kritik öneme sahiptir. Bu eyaletlerde kazanan aday, genellikle toplamda daha fazla seçici oy alarak başkanlık koltuğuna bir adım daha yaklaşır.

ABD’DE SALINCAK EYALETLER LİSTESİ

ABD başkanlık seçimlerinde dikkate alınan başlıca salıncak eyaletler şunlardır:

• Florida
• Pennsylvania
• Wisconsin
• Michigan
• North Carolina
• Arizona
• Georgia
• Nevada
• New Hampshire
• Ohio

Bu eyaletler, her iki partinin de yoğun kampanya yürüttüğü yerlerdir ve başkanlık yarışı boyunca büyük dikkat çeker. Salıncak eyaletlerin seçim sonucunu belirleme gücü, seçimleri kazanmada kilit bir etken olup adayların bu eyaletlerdeki performansına büyük önem verilmesine yol açar.

ABD SEÇİM SÜRECİ VE AŞAMALARI

Ön Seçimler ve Parti Adayları: İlk olarak, partiler kendi başkan adaylarını belirlemek için ön seçimler düzenler. Bu seçimlerde her iki parti kendi adaylarını seçer ve yaz aylarında yapılan parti kongreleriyle adaylıkları resmileşir.

Başkan Yardımcısı Seçimi: Adaylar, başkan yardımcısı olarak birlikte çalışacakları kişiyi de belirler. Başkan yardımcısı adayı, kampanya sürecinde önemli bir role sahiptir ve seçmenin tercihlerini etkileyebilir.

Genel Seçim: Kasım ayında yapılan genel seçimde vatandaşlar, başkan adaylarına oy verir. Bu oylar, Seçiciler Kurulu üyelerini belirlemek içindir.

Seçiciler Kurulu Oylaması: Aralık ayında, seçiciler bir araya gelir ve oylarını kullanarak ABD’nin yeni başkanını ve başkan yardımcısını resmi olarak seçer.

Kongre Onayı: Ocak ayında ABD Kongresi, Seçiciler Kurulu sonuçlarını onaylar ve sonuç kesinleşir. 20 Ocak'ta yeni başkan yemin ederek görevine başlar.

SEÇİCİLER KURULU’NUN ELEŞTİRİLEN YÖNLERİ

ABD seçim sistemi, Seçiciler Kurulu’na dayandığı için farklı görüşleri de beraberinde getirir. Sisteme yönelik eleştirilerden bazıları şunlardır:

Adalet Sorunu: Halk oyu ile seçici oyu arasındaki fark, halkın çoğunluk tercihinin bazen başkanlık sonuçlarını doğrudan etkilememesi anlamına gelir. Bu da Seçiciler Kurulu’nun adil olup olmadığını sorgulatır.

Salıncak Eyaletlerin Ağırlığı: Salıncak eyaletler, başkanlık seçimlerinin sonucunda çok etkili olduğu için, adaylar kampanyalarının çoğunu bu eyaletlere yoğunlaştırır. Bu durum, diğer eyaletlerin önemini azaltarak salıncak eyaletlerin ABD genelinde orantısız bir etki kazanmasına neden olabilir.

Temsil Sorunu: Seçiciler Kurulu sistemi, küçük eyaletlere daha fazla temsil hakkı tanır. Ancak nüfus olarak yoğun eyaletlerde daha fazla oy kullanılsa bile, küçük eyaletlerin etkisi sistemde daha fazla hissedilir.

SEÇİCİLER KURULU SİSTEMİ DEĞİŞTİRİLEBİLİR Mİ?

ABD’de Seçiciler Kurulu sisteminin değiştirilmesi için anayasal düzenlemeler yapılması gerekir. Bu, eyaletlerin ve Kongre’nin desteğini gerektiren uzun bir süreçtir. Bazı eyaletler, halk oyuna dayalı bir sisteme geçiş için önerilerde bulunmuş, ancak bugüne kadar bu değişiklik yapılmamıştır. Seçiciler Kurulu’nun kaldırılması veya değiştirilmesi yönündeki tartışmalar günümüzde de devam etmektedir.