Google Play Store
App Store

Donald Trump yönetimindeki ABD'nin göz diktiği Grönland, Washington için jeopolitik, askeri ve ekonomik çıkarlar için önem taşıyor. Thule Hava Üssü aracılığıyla askeri varlığını sürdüren ABD için bölge; mineraller, nadir toprak metalleri ve petrol rezervleri de dahil olmak üzere doğal kaynaklar açısından zengin olması nedeniyle ilgi çekiyor.

Kaynak: Haber Merkezi
ABD, Grönland'a neden çökmek istiyor?

ABD Başkanı Donald Trump, Danimarka'nın yarı özerk bölgesi olan ve AB'nin denizaşırı toprağı olarak tanımladığı Grönland'ı satın alma konusundaki ilgisini tekrar dile getirmesinin ardından bölge, sahip olduğu stratejik konum ve zengin maden kaynaklarıyla yeniden odak noktası oldu.

ABD için bu bölge, hem askeri, hem ekonomik, hem de jeopolitik için önem taşıyor.

ASKERİ ÖNEMİ

Grönland'a ilgisini gizlemeyen ABD, özellikle soğuk savaş döneminde buraya önemli yatırımlar yaparak ve askeri üs kurarak bölgedeki varlığını güçlendirdi.

ABD uzun zamandır Grönland'da yer alan ve füze saldırılarına karşı erken uyarı sistemleri için kritik öneme sahip Thule Hava Üssü aracılığıyla bu bölgede askeri varlığını sürdürüyor.

Üssün stratejik konumu ABD'nin Kuzey Kutbu'ndaki ve Atlantik'teki faaliyetleri izlemesine olanak tanıyor.

ZENGİN DOĞAL KAYNAKLAR

Grönland'ın mineraller, nadir toprak metalleri ve petrol rezervleri de dahil olmak üzere doğal kaynaklar açısından zengin olması da Ada'yı ABD için "çekici" kılıyor.

Ada'nın sahip olduğu kaynakların elektronik, yenilenebilir enerji ve elektrikli araçlarda kullanılanlar başta olmak üzere ileri teknolojiler için gerekli mineraller olması dikkati çekiyor.

Grönland, önemli uranyum, altın, çinko ve diğer kritik malzeme rezervlerine sahipken ABD ise nadir toprak mineralleri konusunda Çin'e olan bağımlılığını azaltmak istiyor.

TİCARET YOLLARI

ABD Havacılık ve Uzay Ajansı (NASA), Grönland'daki buzulların 2002-2023 yılları arasında yılda 270 milyar metrik ton su kaybettiğini tespit etti.

Küresel ısınma nedeniyle Arktik'teki buzullar azalırken, bölgede açılan yeni ticaret yolları ABD, Rusya ve son yıllarda bölgeye ilgisi artan Çin arasında bölgesel yeni bir rekabet alanı yaratıyor.

Arktik Konseyi'nin raporunda, bölgedeki deniz nakliyesinin son 10 yılda yüzde 37 arttığı ve 2024'te 1782 geminin bu yolları kullandığı belirtildi.

Raporda, buzulların büyüklüğündeki azalma ve eski buzların erimesi gibi deniz ortamındaki değişikliklerin, daha uzun seyrüsefer sezonları oluşturduğu ve Arktik bölgesinin daha önce ulaşılması zor bölgelerine yeni erişim için önemli fırsatlar yarattığı vurgulandı.

GRÖNLAND NEREDE?

Dünyanın en büyük adası olarak bilinen ve 2,16 milyon kilometrekare yüz ölçüme sahip Grönland, Arktik bölgesinde yer alıyor. Ada'da sıcaklık yazları ortalama 10, kışları eksi 10 derece.

En seyrek nüfuslu bölgelerden birinde konumlanan "uzak ve donmuş" Ada'da, çoğunluğu yerli İnuit halkı olmak üzere yaklaşık 57 bin kişi yaşıyor. Topraklarının yüzde 80'i buzullarla kaplı olduğundan nüfusun büyük çoğunluğu Ada'nın başkenti Nuuk civarındaki güneybatı kıyısında yaşıyor.

İhracatının yüzde 95'ini balıkçılığın oluşturduğu Ada'da, kamu bütçesinin yaklaşık yarısı Kopenhag hükümetinin sübvansiyonlarından karşılanıyor.

Danimarka, her yıl Grönland'a yaklaşık 1 milyar dolar sağlıyor, böylelikle 57 bin nüfuslu Ada'nın her sakini 17 bin 500 dolar destek görebiliyor.

TARTIŞMA NASIL BAŞLADI?

Trump, 23 Aralık 2024'te Truth Social hesabından yaptığı paylaşımda, Grönland'ın ülkesinin kontrolünde bulunması gerektiğine ilişkin söylemini yineleyerek, Ada'nın mülkiyeti ve kontrolüne sahip olmanın "mutlak zorunluluk" olduğunu savunmuştu.

Trump'ın bu sözleri, Grönland yetkilileri başta olmak üzere birçok kesimin tepkisini çekmişti.

Grönland Başbakanı Egede, "Grönland, Grönland halkına aittir. Biz satılık değiliz ve asla satılık olmayacağız. Uzun süredir devam eden özgürlük mücadelemizi kaybetmeyeceğiz." ifadelerini kullanmıştı.

ABD, ADA'YI SATIN ALMAK İSTEMİŞTİ

Grönland, özellikle 2. Dünya Savaşı sırasında önemli bir stratejik konum haline geldi.

Almanya'nın işgali sırasında ABD de Kuzey Atlantik'teki çıkarlarını korumak için 1943'te askeri üs kurdu.

Eski ABD Başkanı Harry Truman, 1946'da, zengin uranyum, altın, petrol ve gaz rezervlerine sahip Grönland'ı satın almak için Danimarka'ya 100 milyon dolarlık altın teklif etmişti, ancak teklif reddedilmişti.