ABD-İran gerilimi çevre ülkelere de yayılıyor: Krizin merkez üssü Irak

Ortadoğu’da tansiyon her geçen gün tırmanıyor. Washington, Tahran’la gerginliğin artması üzerine Irak’taki ikinci derecedeki ve acil görevde bulunmayan tüm personeline ülkeyi terk etmesi talimatını verdi.

Alman ordusu da bölgede gerginliğin artması gerekçesiyle Irak’taki eğitim operasyonlarını askıya aldığını duyurdu. Almanya’dan kısa bir süre sonra Hollanda da Irak’taki operasyonlarını durdurduğunu açıkladı. Kararlar, Tahran yönetiminin, İran Ulusal Güvenlik Konseyi’nin nükleer anlaşmanın kısmen askıya alınmasına ilişkin kararını uygulamaya koyacağını açıklamasının ardından geldi. ABD’nin Bağdat Büyükelçiliği, ABD Dışişleri Bakanlığı’nın kritik görevde bulunmayan tüm personeline, İran’la olan gerginliğin artması nedeniyle ülkeyi hemen terk etmesi talimatı vermesi Avrupa’yı da harekete geçirdi.

Rusya: Gerilim ABD nedeniyle sürüyor

Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, Rusya’nın ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo’dan önceki gün yaptıkları görüşmede İran konusunda herhangi bir güvence almadığını söyledi. Peskov, “Şu an itibarıyla gerilimin sürdüğü izlenimine sahibiz. Maalesef, İran tarafının aldığı kararları da görüyoruz. Tahran’ın bu kararları gönüllü olarak ve kendi inisiyatifiyle değil, Ortak Kapsamlı Eylem Planı’nın ruhuna aykırı olan baskıya yanıt vermek için aldığını anlıyoruz” dedi.

Trump nükleer anlaşmadan çekilip en ağır yaptırımları uygularken Avrupa’nın seyirci kalmasına Tahran’dan ilk misilleme gelmişti. Anlaşmadan kaynaklanan belli bazı taahhütleri yerine getirmeyi askıya aldığı belirtilen İran’dan, ‘uranyum zenginleştirme ve ağır su faaliyetleri üzerindeki kısıtlamalar kaldırıldı’ haberi geldi. İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, geçtiğimiz hafta 60 gün sonra İran’ın nükleer anlaşmayla uygunluk konusunda küçülmeye gidileceğini, uranyum zenginleşme seviyesini artıracaklarını söylemiş, nükleer anlaşma tekrar BM Güvenlik Konseyi’ne gönderilirse sert yanıt vereceklerini, Tahran’ın nükleer uzlaşma konusunda hazır olduğu yönünde uyarıda bulunmuştu.

***

NE OLMUŞTU?

Washington ile Tahran arasındaki tansiyon, ABD’nin 2015 yılında imzalanan nükleer anlaşmadan çekilmesi ve İran’a yönelik ekonomik yaptırımlarını yeniden yürürlüğe koymasının ardından yükselmişti. ABD son dönemde Ortadoğu’ya gönderdiği savaş gemileri ve bombardıman uçaklarıyla bölgedeki deniz ve hava kuvvetlerini de güçlendirmişti. New York Times gazetesi ise Beyaz Saray’ın İran’ın Amerikan güçlerine saldırması ya da nükleer silah çalışmalarını yoğunlaştırması hâlinde Ortadoğu’ya 120 bin asker göndermeye yönelik bir planı değerlendirdiğini öne sürmüştü. Ancak bu haber ABD Başkanı Donald Trump tarafından yalanlanmıştı.