ABD’nin petrol oyunu
Trump’ın Suriye’den ABD askerlerinin çekilmesi yönünde aldığı karar sonrası petrol yataklarını hatırlatan açıklamaları ABD’nin bölgeden askerlerini çekmekte isteksiz olduğuna işaret ediyor. Halihazırda Suriye’deki petrol üretimi çökmek üzereyken Washington’ın bu hamlesi dikkat çekici
ABD Başkanı Donald Trump, ABD askerlerinin Suriye’deki petrol sahalarını korumak için bölgede kalacağını ve ABD’nin Suriye’nin petrol gelirlerinden her ay milyonlarca dolar fayda sağlamasını umduğunu açıkladı.
Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad, Trump’ın bu sözlerinden sonra ABD’yi "ülkesinin petrolünü çalmak" ile suçladı. Esad’ın müttefiki Rusya da Trump’ın petrol sahaları üzerinde kontrol sağlama girişimini "uluslararası devlet soygunculuğu" olarak tanımladı.
PETROL ÜRETİMİ ÇÖKTÜ
Suriye’den çekilme kararı alan Trump’ın bölgede hâlâ varlık gösteren ABD askerlerine ilişkin petrol yataklarını defaatle gerekçe göstermesi birçok tartışmayı da beraberinde getiriyor.
Suriye’de savaşın çıktığı 2011 yılından bu yana ülkenin petrol üretimi çöktü. Savaşla beraber ülkenin petrol yatakları önce ABD’nin yönlendirdiği IŞİD’in, daha sonra ise “IŞİD’e karşı mücadele” müttefikleri ABD-SDG’nin eline geçti. ABD Savunma Bakanlığı Sözcüsü Jonathan Rath Hoffman, Pentagon’da düzenlediği basın toplantısında Suriye’de ABD’nin kontrolündeki petrol sahalarından elde edilen gelirin ABD’ye değil Suriye Demokratik Güçleri’ne (SDG) gittiğini açıklamıştı.
YENİ YATIRIM GEREKİYOR
Suriye’deki petrol rezervlerinin Irak ve İran’a göre oldukça düşük olduğu biliniyor. BP Dünya Enerji İstatistikleri 2019 raporuna göre Suriye, 2008 yılında günde 406 bin varil petrol üretiyordu. 2011’de Suriye’nin petrol üretimi günde 353 bin varile düştü, 2018’de de %90’dan fazla düşerek günde 24 bin varile geriledi.
IMF’in 2015 tarihli raporuna göre, Suriye’nin petrol ve doğalgaz sektörünü yeniden inşa etmek için 27 milyar dolarlık yatırım gerekiyor, 2018 tarihli tahminlere göre ise bu meblağ 35-40 milyar dolar düzeyine çıkmış durumda. Elbette bu maliyet hesabı, Suriye’deki bütün petrol boru hatlarını ve kuyuları kapsıyor.
SINIRLI VE DÜŞÜK KALİTELİ
Suriye’nin kuzeyinde petrol bölgeleri olan Deyr Ez Zor, Rakka, Rimelan, Çılağa, Derik ve Haseke kırsalında ABD askerleri bulunuyor. ABD’nin Deyr Ez Zor’da haliyle karlı olmayan petrol kuyularının başına asker dikmesi dikkat çekici gözüküyor. Suriye’nin sınırlı ve düşük kaliteli petrol kaynağını işleyip uluslararası piyasada satılması için hali hazırda 100 milyonlarca doları bulacak bir maliyet yaratılması gerekiyor.
Özellikle Deyr Ez Zor’un doğusundan Irak’ın Anbar eyaletine uzanan bölgede Sünni Arap aşiretlerin ağırlık göstermesi ve ABD’nin belirli referanslarla kimi cihatçı gruplarla ilişkilerini devam ettirmesi de diğer dikkat çeken gerekçeler arasında yer alıyor.
YENİ ÜS KURULDU
Öte yandan ABD, Suriye’de Türkiye sınırına yakın Tırbespiye kasabasına bir askeri üs kurdu. Kamışlı kentinin doğusunda yer alan Tırbespiye kasabasının yakınında petrol kuyuları bulunuyor. Bu, ABD’nin Suriye’den çekilme kararı almasından sonra Türkiye sınırında kurduğu ilk üs oldu.