İdlib’de TSK konvoyuna yönelik saldırı sonrasında Türkiye’nin buradaki varlığı bir kez daha sorgulanırken Erdoğan, Suriye ordusunun gözlem noktalarının gerisine çekilmemesi halinde harekete geçeceklerini söyledi. Uzmanlara göre, yeni bir süreç başlatılmalı Şam ile görüşülmeli

ABD-Rusya ile değil Şam ile görüşülmeli

GÖKAY BAŞCAN

Cihatçıların kontrolündeki İdlib’de 7’si asker 8 kişinin yaşamını yitirdiği TSK konvoyuna yönelik pazartesi günü gerçekleştirilen saldırının ardından gözler iktidarın İdlib politikasına çevrilirken AKP’li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, yeni çatışmaların sinyalini verdi. Suriye ordusunun şubat sonuna kadar gözlem noktalarının gerisine çekilmemesi halinde Türkiye’nin harekete geçeceğini ifade eden Erdoğan, “Rejim çekilmezse Türkiye bu işi bizzat yapmak mecburiyetinde kalacak. Bizim buna hakkımız var. Anlaşmalara uyulmuyor. Askerlerimize yapılan saldırı Türkiye açısından Suriye’de yeni bir dönemin miladıdır. Suriye’de rejimin Rusya olmadan havada, İran olmadan karada tek bir çakıl taşını dahi yerinden oynatacak gücünün bulunmadığını bilmiyor muyuz?” dedi.

Erdoğan’ın açıklamalarını değerlendiren uzmanlar sorunun askeri yöntemlerle değil, diyaloğa geçilerek çözülebileceğini kaydetti. Galatasaray Üniversitesi’nden Doç. Dr. Ali Faik Demir, Emekli Büyükelçi Faruk Loğoğlu ve gazeteci-yazar Murat Yetkin konuyu BirGün’e değerlendirdi.

İLİŞKİLERİ BOZMAK İSTEMİYORLAR

Türkiye ve Rusya’nın Suriye konusunda geri adım atmadığını ancak ilişkilerini de bozmak istemediklerini belirten Doç. Dr. Ali Faik Demir, “Suriye’de kriz hangi aşamaya evrilirse evrilsin, iki ülkenin karşı karşıya gelmek istemediği görülen bir gerçek. Rusya ve Türkiye tarafından yapılan açıklamalarda Suriye’den dolayı ‘ilişkileri bozmak istemiyoruz’ tavrı var. İdlib’de öngörülemez, çok özel bir kriz çıkmadığı sürece bu tabloda ilişkileri bozucu bir tavır almayacaktır” dedi.abd-rusya-ile-degil-sam-ile-gorusulmeli-684491-1.

Son dönemlerde artan işbirliğine rağmen iki ülkenin her konuda aynı düşünmediğini, birçok konuda farklı yaklaşımlarda bulunduğuna dikkat çeken Doç. Dr. Demir, “Türkiye Rusya’nın hassas olan noktası ‘Kırım’ hakkında açıklamaları var. Açıklamalar gösteriyor ki Türkiye’nin Rusya ile anlaştığı gibi anlaşamadığı da birçok nokta var. Bugünkü uluslararası ilişkiler dilinde bunu şöyle ifade etmek gerekiyor, anlaşmazlıklar olacak ama çıkarların doğrultusunda diğer ticaret, enerji gibi faaliyetleri de sürdürmeye devam edecek” ifadelerini kullandı.

ABD’nin Türkiye lehinde açıklamalarda bulunduğunu belirten Demir “Türkiye İdlib’deki konumu Libya’daki gibi gözükmüyor. Türkiye’nin İdlib’te gözlem noktaları var ve bunlar Astana ile Soçi mutabakatı kapsamında orada yer alıyorlar. ABD’nin tavrına baktığımız zaman Türkiye’nin lehine olduğunu görüyoruz. Türkiye’nin İdlib’de mağdur olduğunu söyleyen ABD, Türkiye’yi destekleyen açıklamasıyla aslında Rusya’yı suçlamaya çalışıyor. Herkes kendi destekleyebileceği konuda birbirini destekliyor, diğer meselelerde çatışmaya devam ediyor. Hepsi ayrı kulvarlar, ayrı konular, ayrı çıkarlar olarak düşünülüyor. Ama genel de bir çıkar ortaklığı var ise sorunların bunu genel çıkarı bozması engelleniyor” ifadelerini kullandı.

YENİ SÜREÇ BAŞLATILMALI

İdlib’de tarafların acilen süreci değerlendirmesi ve çözüm yolu araması gerektiğini ifade eden Demir sözlerini şöyle sonlandırdı:

“Türkiye ve Rusya’nın gözlem noktalarına ilişkin net açıklamalar yapmalı, hızlı karar alması gerekiyor. Türkiye askerlerini çekmek için veya mevcut durumu korumak için operasyon yapabilir. Astana ve Soçi’nin gözden geçirilmesi gerekiyor. Tüm İdlib taraflarının olduğu yeni bir zirve tartışmaları başlamalı. Astana ve Soçi başarılı bir süreç ancak revize edilmesi gerekiyor. Gözlem noktaları, yeni süreç tartışılmalı. Türkiye bölgeden çekilip sınırı kapatarak süreçten kurtulabilir ancak sorunumuz aynı zamanda oradaki insani dram. Suriyelilerin geri dönebileceği, terörün biteceği bir süreç diyorsak, sürecin bir revizyonu gerekiyor. İdlib’deki krize göre yeniden ele alınması gerekiyor.”

NABIZ DÜŞÜRÜLMEK İSTENİYORabd-rusya-ile-degil-sam-ile-gorusulmeli-684492-1.

Yükselen nabzın düşürülmek istendiğini belirten gazeteci-yazar Murat Yetkin Rusya lideri Vladimir Putin ile görüşüldükten sonra Erdoğan’ın konuşmasında bu durumun açıkça görüldüğünü kaydetti. Türkiye’nin misillemenin ötesine geçmemek istediği gözüküyor diyen Yetkin, “Rusya’nın Suriye ordusuna ne kadar hâkim olduğunu da anlayacağız. Suriye ordusunun Rusya’dan bağımsız hareket etmesi mümkün gözükmese de ihtimal dahilinde. Astana ve Soçi süreci bittiyse açıklanması gerekiyor. Ona göre de Türkiye askerlerine yönelik kararını vermeli. Şu anda 12 gözlem noktasından 2’si Suriye birliklerinin kuşatması altında” ifadelerini kullandı.

TSK NEDEN İDLİB’DE

Suriye ile görüşülmesinin doğru bir hamle olacağını belirten emekli Büyükelçi Faruk Loğoğlu ise “Yanlış ya da doğru askerler İdlib’de. Türkiye’nin onları savunması abd-rusya-ile-degil-sam-ile-gorusulmeli-684493-1.gerekiyor. Ancak Türk askerleri niye, hangi amaca maksatla orada bulunuyor? Onların yanıtını verdiğimiz zaman farklı bir süreç ortaya çıkıyor. Bundan sonra yapılacak şey, Rusya veya Amerika’yla değil Suriye ile görüşülmesi gerekiyor. Saldırılar Suriye ordusu tarafından yapılıyor. Bu saldırının durması için Rusya yerine Suriye ile görüşülmesi gerekiyor. Daha doğru ve etkili hamle bu olur” ifadelerini kullandı.