ABD Şam’da sahneye çıktı
Batılı ülkelerin Suriye’de yönetimi ele geçiren cihatçı HTŞ’yle diplomatik hamleleri sürerken ABD de sahaya indi. Washington, HTŞ lideri Colani ve bölgedeki diğer gruplarla görüşmesi için üst düzey bir heyeti Şam’a gönderdi.
Dış Haberler
Beşar Esad’ın devrilmesi sonrası Suriye’nin cihatçıların yönetimindeki geleceğine ilişkin belirsizlik sürerken ülkeyi ABD ve İsrail çıkarlarına göre dizayn etmek isteyen Washington sahneye indi. ABD, yönetimi devralan cihatçı HTŞ ve diğer gruplarla resmi temaslar için üst düzey bir heyeti Şam’a gönderdi.
ABD Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, heyetin “Ürdün’ün Akabe kentinde ABD ve bölgesel ortakları tarafından onaylanan geçiş ilkelerini görüşmek için HTŞ liderleri ile bir araya geleceği” belirtildi. ABD’li heyetin isim verilmese de Washington tarafından hâlâ terör listesinde bulunan HTŞ lideri Muhammed el Colani ve geçici hükümetin Başbakanı Muhammed el Beşir ile görüşmesi bekleniyor.
CİHATÇILARLA RESMİ TEMAS
Bakanlığın açıklamasında ABD’li diplomatların HTŞ’nin yanı sıra aktivistler, sivil toplum ve azınlık gruplarının temsilcileri ile de bir araya gelecek. ABD'li yetkililer, Suriyelilerle “ülkenin geleceği konusundaki vizyonları ve ABD'nin kendilerine nasıl destek olabileceği konusunda” görüşmelerde bulunacak.
ABD’nin Şam’a gönderdiği heyette Dışişleri Bakanlığı'nın Ortadoğu'dan sorumlu en üst düzey ismi Barbara Leaf’in yanı sıra eski Suriye temsilcisi Daniel Rubinstein ve Joe Biden yönetiminin rehine müzakerelerinden sorumlu baş temsilcisi Roger Carstens bulunuyor.
Carstens'ın Ağustos 2012'den bu yana Suriye'de kayıp olan ve akıbeti halen bilinmeyen ABD'li gazeteci Tice gibi kayıp ABD'liler hakkında bilgi edinmeye çalışacağı belirtildi.
BATI SIRAYA GİRDİ
Hafta başında İngiltere, Fransa ve Almanya’dan heyetler, Şam’da temaslarda bulunmuştu. Ziyaret, Batılı hükümetlerin HTŞ ile doğrudan temaslara hız verirken ABD’nin Suriye’nin kuzeyinde Türkiye’nin desteklediği Suriye Milli Ordusu (SMO) ile Kürtlerin silahlı örgütü YPG’nin içinde bulunduğu Suriye Demokratik Güçleri (SDG) arasında orta yol bulmaya çalıştığı bir dönemde geldi. ABD heyetinin bu doğrultuda Kürt gruplarla da görüşmesi bekleniyor.
ABD, 2012 yılında Suriye ile diplomatik ilişkilerini kesmiş ve Şam'daki büyükelçiliğini kapatmıştı. Washington, 2013 yılında Colani’yi terörist ilan etmişti. ABD Dışişleri Bakanı Blinken, geçen hafta Ürdün’deki Suriye zirvesinin ardından HTŞ ile “doğrudan temas kurduklarını” söylemişti.
ARAPLARA DA GÜVENCE
Öte yandan cihatçı HTŞ’nin lideri Colani, Batılı ülkeler ve İsrail’in ardından Arap ülkelerine de “sorun çıkarmayacağız” mesajları verdi. Şarkul Avsat’a röportaj veren Colani, ülkesinin “hiçbir Arap ya da Körfez ülkesine saldırmak ya da onları endişelendirmek için bir platform olmayacağını” vurguladı. “İran’ın bölgedeki projesi 40 yıl geri gitti” diyen Colani, “Suudi Arabistan ve Körfez ülkelerinin kalkınma vizyonunu Suriye için de arzuladığını” söyledi. Colani, Arap ülkelerine “Suriye’nin başkalarının çıkarları için bir platform olmayacağı” güvencesi verdi.
∗∗∗
CİHATÇILARA KARŞI PROTESTO
HTŞ öncülüğündeki cihatçıların iktidarı ele geçirmesinin ardından başkent Şam'da yüzlerce kişi demokrasi, laiklik ve kadın hakları için eylemde bir araya geldi. Başkent Şam'ın merkezindeki Emevi Meydanı'nda bir araya gelen kadınlı erkekli yüzlerce kişi, “Din devleti değil demokrasi istiyoruz”, “Özgür, uygar Suriye”, “Suriye halkı birdir” sloganları attı. Eylemde “Özgür kadınlar olmadan özgür ulus olmaz” pankartı açıldı.
HTŞ sözcüsü Ubeyde Arnavut'un Libya televizyonunda kadınlara ilişkin açıklamaları tepkilere neden olmuştu. Arnavut, yeni kurulacak hükümette kadınlara görev verilip verilmeyeceği sorusuna yanıtında "kadınların doğası gereği savunma veya adalet bakanlığı gibi görevlere uygun olmadığı" iddiasında bulunmuştu. Suriye'deki Aleviler, Hristiyanlar ve Dürziler gibi azınlıklar, HTŞ liderliğindeki yönetimin radikal İslamcı ve baskıcı yöntemlere başvurmasından kaygılı.
