ABD Temsilciler Meclisi, Türkiye’ye yaptırımları içeren yasa tasarısını onayladı; şimdi ne olacak?
ABD Temsilciler Meclisi, Türkiye'ye Barış Pınarı Harekatı’ndan dolayı yaptırımlar uygulanmasını içeren bir tasarıyı onayladı. Süreç, bundan sonra Senato’da devam edecek.
Genel Kurul’da yapılan oylamada 16'ya karşı 403 oyla kabul edilen tasarı, yasalaşması için Senato’da da kabul edilmek zorunda.
Eğer Senato tasarının farklı bir versiyonunu geçirirse, Kongre’nin iki kanadından oluşturulacak bir komisyonun aradaki farklılıkları giderip ortak bir metin çıkarması gerekiyor. Bu ortak metin de iki kanattan geçtiği takdirde Başkan Trump’ın masasına gidecek.
TRUMP VETO EDEBİLİR Mİ?
Başkan Trump’ın önüne gelen metni veto hakkı bulunuyor. Ancak, ABD Anayasası’na göre Başkan tarafından veto edilen bir tasarının Kongre'nin hem Temsilciler Meclisi hem de Senato kanadında üçte iki çoğunlukla bir daha kabul edilmesi halinde, veto da geçersiz kılınıyor. Bu, yaptırımların ABD Başkanı’nın vetosuna rağmen hayata geçeceği anlamına geliyor.
Trump'ın veto etmesi halinde, yaptırımlarla ilgili tasarının yürürlüğe girmesi için yapılacak ikinci oylamada, Temsilciler Meclisi'nde en az 290, Senato'da da en az 67 oyla kabul edilmesi gerekiyor.
Türkiye'ye yaptırım tasarısının Trump'ın vetosuna rağmen geçmesi halinde, Kongre, Trump döneminde ilk kez vetoyu geçersiz kılmış olacak.
ABD Kongresi'nin web sitesinde yer alan bilgiye göre, bugüne kadar ABD'de veto edilen yasaların yüzde 10'undan daha azında Kongre vetoyu geçersiz kılacak şekilde oy kullandı.
TEK TASARI DEĞİL
ABD Temsilciler Meclisi’nden geçen tasarı, Kongre’de Türkiye’ye yaptırım isteyen tek tasarı değil. Türkiye'ye yaptırımla ilgili ilk girişim ABD Kongresi’nin Senato kanadında yapılmıştı. Cumhuriyetçi Senatör Lindsey Graham ve Demokrat Senatör Chris Van Hollen’ın birlikte hazırladığı tasarının altında her iki partinin senatörlerinin imzasının olması, bu tasarının hem Demokrat hem de Cumhuriyetçiler tarafından desteklendiğini gösteriyor.
KİMLERE YAPTIRIM UYGULANMASI ÖNGÖRÜLÜYOR
Hazırlanan yasa tasarısına göre şu isimlere yaptırımlar uygulanacak:
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay
Millî Savunma Bakanı Hulusi Akar
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu
Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak
Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan
Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez
YAPTIRIMLAR NELER?
Ordu işlemlerine uygulanması planlanan yaptırımlar şöyle:
"Yaptırımlar Türk ordusuyla bilinçli olarak işlem yapan, satış yapan veya finansal destek sağlayan, teknolojik destek veren yabancı kişilere yaptırım uygulanacaktır. Bunlara şunlar da dahildir:
Türk ordusu tarafından kullanılmış uçak veya uçak parçaları, makine aksamı,
Otomotiv ekipmanları ve Türkiye kara ve deniz güçleri tarafından değerlendirilmiş servisler,
Türk ordusu tarafından kullanılmış silahlar veya savunma teçhizatları."
Türkiye enerji sektörüne uygulanması planlanan yaptırımlar şöyle:
“Türkiye'nin silahlı kuvvetleri tarafından kullanılması için yerel petrol üretimine ve doğal gaz üretimine madde, servis, teknoloji, bilgi veya başka türlü destek sağlayan yabancı kişi veya gruplara yaptırım uygulanacaktır.
Yaptırımların dördüncü maddesine göre tasarı yürürlüğe girerse ABD ordusunun TSK'ya mermi satması veya paylaşması da engellenecek. ABD ordusu ayrıca Türkiye'ye savunma teçhizatları, hizmetleri ve materyalleri satamayacak.”
S-400’LER VE ERDOĞAN’IN MALVARLIĞI
Öte yandan yasa tasarısında bir kez daha Türkiye'ye Rus yapımı hava savunma sistemi S-400'lerin alımı sebebiyle CAATSA yaptırımları uygulanması gerektiği savunuldu.
6. maddeye göre insani yardım, sağlık yardımı, demokrasi teşviki ve seçim desteği, istihbarat desteği yaptırım dışı tutulacak.
Yasa tasarı Türk liderlere ABD vizesi ambargosu uygulanmasını talep ederken, Erdoğan'ın mal varlığı hakkında da bir rapor istendi.
Yasanın kabulünden sonra en geç 120 gün içinde ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo'nun, Hazine Bakanı Steven Mnuchin ve Ulusal Güvenlik Danışmanı Robert O'Brien ile istişare içinde Türkiye Cumhurbaşkanı Erdoğan ve ailesinin net mal varlığı, gelir kaynakları ve iş ilişkilerine dair bir rapor hazırlanmasını şart koşuyor.