Ortadoğu Uzmanı Araştırmacı-Yazar Arif Keskin Irak’ta yaşanan krize dair BirGün’ün sorularını yanıtladı.

ABD ve İran’ın nüfuz sahası Irak’ta, siyasi krizin nedeni Sadr’ın kendisi
Mukteda es-Sadr (AA)

Asena TUNCA

Ortadoğu Uzmanı Araştırmacı-Yazar Arif Keskin Irak’ta yaşanan krizi, BirGün’e değerlendirdi.

BirGün'ün sorularını yanıtlayan Keskin, şunları kaydetti:

-İç savaş çanlarının çaldığı Irak’taki krizin perde arkasında ne var?

Yaşanan bu kriz, Irak’taki onlarca çözülemeyen sorunun bir tezahürüdür. Irak, ABD tarafından işgal edildikten sonra tam anlamıyla ne devlet ne de düşünsel bütünlük sağlayabildi. Ekonomik ve sosyal sorunlar sürekli devam etti. Şu anki sorun Mukteda es-Sadr’la alakalı. Krizin en büyük nedeni Sadr’ın ne istediğinin belirsizliği ve bunun Irak’ta oluşturduğu boşluk. Son yıllarca özellikle seçim sonrası Sadr’ın tavır ve davranışlarını anlamak mümkün değil.

Hiçbir netlik yok. Ne istediğini anlamak çok zor. Örneğin, son seçimde yüksek oy almasına rağmen milletvekillerini istifa ettirdi. Sadr özellikle hükümete yönelik bir kriz çıkarmaya çalışıyor. Belli gruplarla ihtilaf içinde. Sadr’ın bu tutumundan Irak’taki dini medreseler ve fetva yetkisi olanlar da rahatsız. Bu tutum Irak’ta hükümet ve siyasi iktidarın oluşmasını engelliyor. Çok yakın bir dönemde Sadr taraftarları bile onu eleştirmeye başladı. İslam’a zarar verdiği söylenildi. Sadr’ın tüm görevlerinden istifa etmesiyle hemen yeni bir kaos ortaya çıktı. Ayrıca İran’ın Irak’a müdahalesi, başarısız devlet aygıtı, itibarsız politikacılar ve işsizlikten güvenliğe geniş sorunların varlığı da şu anki krizin hazırlayıcılarıdır. Bu sorunların çözümsüz kalması bugünkü krize sebep olmuştur.

Arif KeskinArif Keskin

JEOPOLİTİK MÜCADELE ALANI

-ABD ve İran’ın yaşanılan gerilimde etkisi bedir?

Temel olarak, özellikle komşu devletlerin jeopolitik rekabet yerine işleyebilecek, mezhepsel ve dinsel grupları kapsayabilecek bir devletin ortaya çıkmasına zemin hazırlaması gerekiyor. Diğer politik grupların sağ duyuya teşvik edilmesi lazım. Irak halen bir jeopolitik mücadele alanı. Halen ABD ve İran arasında jeopolitik bir mücadele bölgesi. Yani sorun yalnızca Irak’tan da kaynaklanmıyor. Bu sorun, küresel rekabetin ve ABD işgali sonrası Ortadoğu’daki bilek güreşinin bir yansımasıdır.

-Kriz Türkiye’yi ve bölgeyi nasıl etkiler?

Kriz derinleşir ve çok boyutlu bir hale gelirse Türkiye’ye de olumsuz yansır. Tabii bu tamamen sorunun ne kadar derinleşeceğiyle alakalı. Şii, Sünni ve diğer gruplar arasında sorunlar çözülmezse IŞİD de bundan beslenirse çok büyük sıkıntılar ortaya çıkabilir. Şimdilik kontrol altına alınabilir gibi görünüyor. Ancak, kalıcı, işlevli bir çözüm bulunmalıdır. Irak’ta demokratik kurum, anlayış ve unsurlar yok. Olay büyürse sadece Türkiye için değil bölge açısında da sıkıntılar ortaya çıkacaktır.