Rusya’ya uygulanan yaptırımların delinmesi hâlinde TÜSİAD’a uyarı mektubu gönderen ABD’de Türkiye’ye F-16’ların satışı hakkında tartışmalar da alevlendi. Emekli Büyükelçi Kuneralp, uyarıların artacağını belirtti.

ABD yakın takipte
Fotoğraf: Depo Photos

Umut SERDAROĞLU

Türkiye ile Rusya arasındaki görüşmelerden rahatsız olan ABD, Ankara’yı yakın kadraja almış durumda. Soçi zirvesinin ardından Washington’dan üst üste ‘uyarı’ mesajları gönderilirken şimdi de ABD parlamentosundaki bazı siyasetçiler, Türkiye’ye ikinci S-400 partilerinin teslim edileceğine dair haberlerden dolayı rahatsızlıklarını içeren bir mektubu Dışişleri Bakanı Anthony Blinken’e gönderdiklerini açıkladı. Mektupta ABD Başkanı Joe Biden’ın birkaç ay önce Madrid’te düzenlenen NATO Zirvesi’nde yeşil ışık yaktığı Türkiye’ye F-16 satışının tekrar değerlendirilmesi gerektiği de yer aldı. ABD Kongresi’nden Chris Pappas önderliğinde gönderilen mektupta 19 siyasetçinin daha imzası olduğu belirtildi.

Blinken’e gönderilen mektupta, “Rusya’nın Ukrayna’yı işgali sürerken bir NATO üyesinin Vladimir Putin ile askeri işbirliği yapmaması gerekiyor. Bu ABD’nin Ukrayna politikasının etkisini azaltıyor, bölgesel barış ve istikrarı azaltıyor” denildi. “Bu durumlar altında” Türkiye’ye F-16 satışına karşı olunması gerektiğini öne süren siyasetçiler Blinken’dan da 30 gün içinde Türkiye’ye F-16 satışının son durumu hakkında bilgi talep edildiğini duyurdu. Ayrıca mektupta, “ABD’nin Türkiye’ye atanan büyükelçisi Jeff Flake, gitmeden önce Türkiye’nin Rusya’dan yeni silah sistemi satın alması durumunda CAATSA (ABD’nin Hasımlarıyla Yaptırımlar Yoluyla Mücadele Etme Yasası) yaptırımlarına maruz kalması gerektiğini söylemişti” ifadelerine de yer verildi.

ABD’nin Türkiye’ye yönelik son zamanlardaki tutumunu emekli Büyükelçi Selim Kuneralp BirGün’e değerlendirdi.

RUSYA İLE ANLAŞMA YAPAMAZSIN

İlk olarak ABD Dışişleri Bakanı Anthony Blinken’e gönderilen mektup hakkında konuşan Kuneralp, “Kongre içerisinde uçakların satılmasını istemeyen kişiler hep olmuştu. Örneğin ABD Senatörü Bob Menendez Türkiye’nin dâhil olduğu birçok anlaşmaya şu ana kadar karşı çıktı. F-16’ların Türkiye’ye satılmasına karşı çıkan önde gelen isimlerden biri de Menendez’dir. Şu an F-16’ların satışı konusundaki süreç devam ediyor. Ancak bu sürecin bir hayli uzun süreceğini düşünüyorum” dedi.

Yaptırım söylemlerinin devam edeceğini aktaran Kuneralp, “ABD’yi rahatsız edecek asıl mesele Türkiye ve Rusya arasında gerçekleşebilecek somut anlaşmalar" diye belirtti.

SOÇİ’DEN İSTEDİĞİNİ ALAMADI

Erdoğan’ın da tam olarak Soçi’den istediğini alamadığını ifade eden Kuneralp, “Anlaşma yapılacağı konuşuluyor ancak herhangi bir netice yok. Erdoğan, görüşmede Suriye konusunda da istediğini alamadı. Aynı zamanda ABD Türkiye’ye bir gözüm sende diyor. Yaptırımları delmeye kalkarsan ben de sana yaptırım uygularım mesajı veriyor. Bu da Ankara’nın Rusya’dan uzaklaşmasına yol açtı. Soçi’den sonra Ukrayna ziyareti gerçekleştirildi. Ardından Erdoğan, Kırım Platformu Zirvesi’nde ‘Kırım’ın işgalini kabul etmiyoruz’ dedi. Önceki gün de ‘Kimsenin toprağında gözümüz yok’ açıklaması yaptı. Aslında Erdoğan, Putin’e karşı bütün yumurtalarımı senin sepetine koyuyorum, benim istediğimi yapmazsan Batı’ya doğru yanaşırım sinyalini veriyor” dedi.

***

WASHİNGTON’DAN SURİYE İLE UZLAŞIYA VETO

Uzun süredir Türkiye’den Şam’a gönderilen diyalog mesajlarına sessiz kalan ABD, ilk kez konuya dair açıklama yaptı. ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcü Yardımcısı Vedant Patel, Türkiye’nin Suriye ile ilişkileri normalleştirmesini desteklemediklerini belirtti. Günlük basın toplantısında gazetecilerin sorularını yanıtlayan Patel, “ABD’nin Esad rejimi ile diplomatik ilişkileri iyileştirme niyeti yok” dedi. “Türkiye’nin Dışişleri Bakanı, ülkenin Suriye hükümeti ile diyalog için hiçbir ön koşulu olmadığını söyledi. ABD bu retoriğe nasıl bakıyor?” sorusuna cevap veren Patel, “ABD’nin Esad rejimi ile diplomatik ilişkileri iyileştirme niyeti yok ve diğer ülkelerin ilişkileri normalleştirmesini de desteklemiyoruz” ifadelerini kullandı.

Vedant Patel, ABD’nin Suriye’ye uyguladığı yaptırımları yakın bir zamanda kaldırılmayacağını da sözlerine ekledi.

MEKTUBUN ENDİŞE YARATMASI ANLAMSIZ

ABD Hazine Bakanı Yardımcısı Adewale Adeyemo tarafından TÜSİAD’a gönderilen yaptırım tehdidi içeren mektuba yönelik ilk açıklama Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati’den açıklama geldi. TÜSİAD’ın 23 Ağustos’ta kendisine de gönderildiğini doğruladığı mektupla ilgili sosyal medya hesabından açıklamalarda bulunan Nebati, “Türk iş dünyası örgütlerine iletilen mektubun iş çevrelerimizde bir endişe yaratması anlamsızdır. Türkiye dünyanın en önemli siyasi ve ekonomik güç merkezlerinden biridir. İş dünyamız devletinin gücünü her zaman yanında hissetmelidir” dedi.

Ayrıca yaptırımlara konu olmayacak çerçevede çeşitli sektörlerde Türkiye’nin komşularıyla ticari ve ekonomik ilişkilerimizi geliştirmeye kararlı olduğunu söyleyen Nebati, “Müttefikimiz ve ticaret ortağımız ABD’nin, işletmelerini, ekonomimize yatırım yapmaya davet ettiğini görmekten memnuniyet duyuyoruz" ifadelerini de kullandı.