AB’de Trump hazırlığı

Dış Haberler

Avrupa liderleri, ABD’de Donald Trump’ın başkan seçilmesi ve küresel belirsizliğin gölgesinde Budapeşte’de bir araya geldi. NATO’nun geleceği ile savunma konusunda ipleri kendi ellerine almaya hazırlanan liderler, Trump’ın dönüşü sonrası Ukrayna Savaşı’nın yanı sıra göç yönetimi, ekonomi ve güvenliği masaya yatırdı.

Avrupa Birliği’ne üye 27 ülkenin yanı sıra 20 ülkenin devlet ve hükümet başkanları, Avrupa Siyasi Topluluğu’nun (AST) Macaristan’ın başkenti Budapeşte’deki 5’inci zirvesine katıldı.

HERKES KENDİ ÇIKARINDA

Topluluğun 2022’de temellerini atan Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, zirvede yaptığı açıklamada, AST formatının, Avrupa Birliği’ne (AB) rakip olmadığını ifade etti. AST üyelerinin farklılıkları olsa da ortak çıkarlarının olduğunu kaydeden Macron, “Stratejik ve jeopolitik birliğin burada yazılması gerektiğine inanıyorum” dedi.

Macron, savaşın Avrupa’ya yeniden döndüğünü dile getirerek Ukrayna Savaşı’na ve Ermenistan ile Azerbaycan arasındaki ilişkilere atıf yaptı. Dünyada ABD ve Çin şeklinde 2 blok olduğunu belirten Macron, bunların öncelikle kendi çıkarlarının peşinde olduğunu kaydetti. Trump’ın Amerikalıların çıkarlarını savunmasını “meşru ve doğru” olarak niteleyen Macron, sözlerini şöyle sürdürdü: “Avrupa topraklarında barış, refah ve demokratik modellerini kendimiz ele almalıyız. Güvenliğimizi sonsuza kadar Amerikalılara devretmemeliyiz.”

ÖNCELİK ATEŞKES OLMALI

Zirvenin ev sahibi ve Trump’ın yakın müttefiklerinden Macaristan Başbakanı Viktor Orban, “Trump’ın seçilmesi yeni bir sayfa açıyor, dünya düşündüğümüzden daha hızlı değişecek” dedi. Macaristan Başbakanı, Ukrayna Savaşı’nda ateşkes sağlanması için müzakerelerin başlaması çağrısında bulundu. Liderlerin Avrupa’nın kendi barış ve güvenliği için sorumluluk alma konusunda mutabık kaldığını kaydeden Orban, “Amerikalıların bizi korumasını bekleyemeyiz” dedi.

Ukrayna’da ateşkesin barışa giden yolda atılacak ilk adım olduğunu dile getiren Orban, çatışmanın tarafları arasında herhangi bir ateşkes kanalı olmadığına da işaret etti. Orban, taraflar için iletişimin yanı sıra kabul edilebilir ve kalıcı barış için öncelikle ateşkesin sağlanması gerektiğini kaydederek “Avrupa’nın bu süreçte aktif katılım sağlamalı” dedi.

Ukrayna’ya yardımları keseceğini söyleyen Trump’ın Rusya’yı, NATO’nun askeri harcama hedefini tutturamayan ülkelere "ne isterlerse yapmaları" için "cesaretlendireceğini" söylemesi, ittifakta endişeye yol açmıştı.

Avrupa Komisyonu, son olarak geçen hafta NATO ile ortak görev gücü oluşturma kararı almıştı.

STRATEJİ BELİRLENECEK

AB Konseyi Başkanı Charles Michel, AB liderlerini, Transatlantik ilişkilerin geleceğiyle ilgili stratejik bir tartışma yapmaya davet etti. Michel, “ABD ile ilişkilerimiz hayati önem taşıyor ve bunu derinleştirmeye hazırız. Ancak güçlü ve egemen bir Avrupa için aktif çalışarak, stratejik gündem doğrultusunda önceliklerimizi uygulamaya devam etmeliyiz” dedi.

Bir süredir Trump’ın olası başkanlığında özellikle savunma harcamaları ve gümrük vergilerinde artışa karşı AB’nin hazırlayacağı yanıtlar üzerinde çalışan AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen de, “Avrupa’nın birleştiğinde kaderini kendi ellerine alabileceğini gösterdik. Yeniden bu birliği sergilemeliyiz” dedi. Von der Leyen, “Ukrayna’ya desteği sürdürmenin önemine” dikkat çekti.

Almanya Başbakanı Olaf Scholz ise, gayriresmi AB Liderler Zirvesi’nde gazetecilere yaptığı açıklamada, "Avrupa Birliği olarak, Avrupalılar olarak güvenliğimiz için ne gerekiyorsa birlikte yapmalıyız. Herkes üzerine düşeni yaparsa bu özellikle başarılı olacaktır." dedi.

∗∗∗

MÜZAKERE DEĞİL, SİLAHA İHTİYAÇ VAR

Trump’ın zaferinin ardından ABD’nin askeri desteğini kaybetme endişesi yaşayan Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski ise, “Trump’ın kazanmasının ABD ile Avrupa arasındaki bağları zayıflatmaması gerektiğini” vurguladı. Trump’ın “savaşın hızlı bir şekilde bitirebileceğine” yönelik sözlerine ilişkin Zelenski, bunun Ukrayna için bir “kayıp” olacağını vurguladı. Rusya’nın küresel bir güç haline gelmek için Ukrayna Savaşı’nı başlattığını savunan Zelenski, Rusya Devlet Başkanı Putin’le müzakere etmenin sonuç vermeyeceğini belirterek “Bu nedenle müzakerelerde desteğe değil, yeterli sayıda silaha ihtiyacımız var” dedi.

∗∗∗

ERDOĞAN: AVRUPA’NIN SAVUNMASINA DAHİL EDİN

AST zirvesine katılan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Türkiye’nin Avrupa-Atlantik bölgesinde barış, refah ve istikrar için bugüne kadar en çok katkı veren ülkeler arasında yer aldığına işaret etti. “AB’nin savunma alanındaki gayretlerine Türkiye’nin tam olarak dâhil edilmesi” çağrısı yapan Erdoğan, “Türkiye’nin AB’ye katılım sürecinin engellenmesinin makul bir izahı yok” ifadelerini kullandı.

Macaristan dönüşü Donald Trump’ı tebrik ettiği telefon görüşmesine dair konuşan Erdoğan, görüşmede Trump’ı Türkiye’ye davet ettiğini kaydetti.