ABD’ye yön veren kare

Dış Haberler

Başkanlık yarışının giderek kızıştığı bir dönemde ABD’nin Pennsylvania eyaletinin Butler kentindeki seçim mitingi düzenleyen eski ABD Başkanı ve başkan adayı Donald Trump silahlı saldırıya uğradı. Canlı yayınlanan görüntülerde Trump, ABD Başkanı ve Demokrat Partili rakibi Joe Biden’ın göçmen politikalarını eleştirdiği sırada en az 5 el silah sesi duyuldu. Kulağından yaralanan Trump yere eğilirken ABD Gizli Servis ajanları Trump’ın etrafını sardı. Birkaç dakika sonra ayağa kaldırılan Trump ajanlar tarafından sahneden indirilirken yüzünde kanlar olduğu görüldü. Güvenli bir yere götürüldüğü sırada Trump sağ yumruğunu kaldırarak “Savaşın” diye bağırdı. Saldırıda mitinge katılan bir kişi yaşamını yitirirken iki kişi yaralandı. Trump’ın sağlık durumunun iyi olduğu bildirildi.

ABD Gizli Servisi, şüpheli bir miting alanının dışındaki yüksek bir noktadan ateş açan saldırganın öldürüldüğünü bildirdi. Saldırıyı “suikast girişimi” olarak tanımlayan Federal Soruşturma Bürosu (FBI), soruşturma başlattı. FBI, saldırganın eyalete bağlı Bethel Park’ta yaşayan ve Cumhuriyetçi Parti’ye kayıtlı 20 yaşındaki Thomas Matthew Crooks olduğunu açıkladı.

Barack Obama, George W. Bush Eski başkanların yanı sıra ABD siyasi yelpazesinin her kesiminden politikacılar saldırıyı kınayan mesajlar paylaştı.

Trump karşısında Demokratların adayı olan ABD Başkanı Joe Biden ise saldırıyı kınayarak Trump’ın güvende olmasından duyduğu memnuniyeti dile getirdi. Biden “Siyasi şiddet kabul edilemez” dedi.

KUTUPLAŞMA ARTTI

Ancak ABD “demokrasisi” tarihindeki en derin kutuplaşmaların yaşandığı bir dönemde saldırının hem kasım ayında yapılacak seçimlere hem de ABD siyaseti üzerindeki etkisi tartışılıyor. Biden’ın göreve geldiği seçimin ardından 6 Ocak 2021’de Trump destekçilerinin ABD Kongresi’ne baskını, “Amerikan demokrasisinin” gidişatı tartışmaların merkezinde.

Kongre baskını ve “sus payı” gibi birçok dava, Cumhuriyetçi seçmenlerin gözünde Trump’ın “sisteme karşı savaşan” imajının güçlenmesini sağladı. Biden ve ekibi başkanlık yarışında Trump’ı bu konular üzerinden vurma kampanyası ilerletti. Ancak Trump, birçok popülist lider gibi kendisine yönelik saldırıları ve siyasi kutuplaşmayı oya dönüştürmekte uzman bir isim.

BIDEN HEDEF GÖSTERDİ

Bu doğrultuda harekete geçen Cumhuriyetçilerin önde gelen isimleri ise Biden’ın seçim kampanyasındaki söylemlerinin Trump’ı hedef gösterdiği görüşünde. Her ne kadar siyasi şiddeti kınayan Biden ve ekibi, Trump’a saldırmaktan vazgeçse de Trump’ın cephesi yaşananlardan dolayı Biden’ı suçluyor.

Biden’ın önceki gün Michigan’daki bir mitingde “Bunu tüm kalbimle söylüyorum, Trump bu ülke için tehdittir” ifadelerini kullandığı görüntüler Trump destekçisi hesaplarda paylaşılıyor. Georgia’nın Cumhuriyetçi Temsilcisi Mike Collins ise olayın üzerinden bir saat geçmeden Biden’ın geçen haftaki bir konuşmasından “Münazara hakkında konuşmayı bitirdik, şimdi Trump’ı hedef tahtasına koyma zamanı” sözlerini alıntıladı. Diğer birçok Cumhuriyetçi isim de saldırının, Biden’ın hedef göstermesi sonucu yaşandığı görüşünde.

YENİDEN ŞEKİLLENECEK

BBC Kuzey Amerika Editörü Sarah Smith, bu siyasi şiddet eyleminin başkanlık yarışını yeniden şekillendireceğini belirtiyor. “Trump’ın yüzü kanlı bir şekilde meydan okuyarak yumruğunu havaya kaldırdığı, Gizli Servis tarafından sahneden aşağı indirildiği olağanüstü görüntüler sadece tarih yazmıyor” diyen Smith, oğlu Eric Trump’ın “Amerika’nın ihtiyaç duyduğu savaşçı bu” yazdığına dikkat çekiyor. Smith “Daha şimdiden, son derece şok edici bir olay nedeniyle çok çirkin bir kavgaya dönüşebilecek savaş çizgilerinin çizildiğini görebiliyoruz. Bu durum seçim kampanyasını yeniden şekillendirecektir” diyor.

TRUMP’A YARADI

CHP Dış Politikalardan Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı İlhan Uzgel’e göre de “Trump’a yönelik her hamle sonuçta Trump’a yaradı.” Uzgel, Anka’ya yaptığı değerlendirmede “Trump’ın aşağılanması, Trump’a 20 küsur dava açılması Trump’ın Amerika’nın kurulu düzeninin istemediği, rahatsız olduğu yeni, Amerika’yı dönüştürecek bir siyasi aktör olarak görülmesine hizmet etti. Son suikast girişimi de Trump’ı güçlendirecek bir etki yaratacak” ifadelerini kullanıyor.

Son zamanlardaki gafları ve sağlık durumuna yönelik tartışmalarla birlikte başkanlık yarışından çekilmesi çağrıları yapılırken Biden’a yönelik artan eleştirilere dikkat çeken Uzgel, suikast girişiminin Biden üzerindeki baskıyı da artırabileceğini belirtiyor.

SEÇMEN İÇİN KAHRAMAN

Politico’nun siyasi büro şefi Jonathan Martin ise “Trump’ın Kaldırdığı Yumruk Tarihe Geçecek - Ve Adaylığını Tanımlayacak” başlıklı yazısında cumhuriyetçi seçmenin ilk tepkisinin öfke olduğunu, ancak Trump’ın yumruğunu kaldırarak destekçilerini selamlamasıyla “hayranlık ve sevince” dönüştüğünü belirtiyor. “Kampanyalarda algı hızla gerçeğe dönüşebilir ve sembolizm çoğu zaman özden daha önemlidir” diyen Martin, Trump’ın Gizli Servis ajanları arasında yüzü kanlar içindeyken yumruk kaldırdığı fotoğrafın “belki de tüm siyasi kariyerinin kalıcı imajı olacağını” belirtiyor. Martin’e göre önümüzdeki hafta Cumhuriyetçi adayın belirleneceği kurultayda Trump, “ölümle burun buruna gelmiş bir parti liderine yakışır bir şekilde kahraman gibi karşılanacak ve ona uygun bir izleyici kitlesi bulacak.”

∗∗∗

TRUMP KONGREYE KATILACAK

Trump, kendisine yönelik suikast girişimine ilişkin Truth Social sosyal medya platformundan açıklama yaptı. Düşünce ve dualar için herkese teşekkür eden Trump, düşünülemez olanın gerçekleşmesini yalnızca Tanrı’nın engelleyebileceğini belirtti. Trump, "Korkmayacağız, aksine kötülük karşısında meydan okumamızı ve inancımızdaki karalılığımızı koruyacağız" ifadesini kullandı. Yaralananların iyileşmesi için dua ettiğini ve saldırıda öldürülen vatandaşın anısını kalbinde taşıdığını belirten Trump, "Birlik olmamız ve Amerikalılar olarak, güçlü ve kararlı kalarak, kötülüğün kazanmasına izin vermeyerek gerçek karakterimizi göstermemiz her zamankinden daha önemli" değerlendirmesine yer verdi. Trump, bu hafta Wisconsin’den ABD’lilere seslenmek için sabırsızlandığını kaydetti.

KAMPANYA SÜRECEK

ABD Başkan adayı Donald Trump seçim kampanya ekibi tarafından paylaşılan mesajda ise, eski başkanın sağlık durumunun iyi olduğu belirtilerek “Emniyet güçlerine ve ilk müdahale ekiplerine hızlı aksiyonları için müteşekkirdir. Başkan Trump, ABD’nin 47. Başkanı olarak görev yapmak üzere kendisini aday göstereceğimiz kongremiz için Milwaukee’de sizlerle birlikte olmayı dört gözle bekliyor. Partimizin adayı olarak Başkan Trump, ‘Amerika’yı Yeniden Büyük Yapma’ (Make America Great Again) vizyonunu paylaşmaya devam edecektir" denildi.

∗∗∗

SALDIRIYA TEPKİ YAĞDI

Dünya siyasetinin birçok ismi eski ABD Başkanı Donald Trump’a yönelik saldırıyı kınadı.

• Türkiye:

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Donald Trump’a yönelik miting sırasında düzenlenen suikast girişimini kınadı. Erdoğan, Türkiye’nin dost ve müttefik ABD halkının yanında olacağını kaydetti. Dışişleri Bakanlığı’nın açıklamasında "Söz konusu suikast girişimi, aynı zamanda halkın iradesine yapılmış bir saldırıdır” denildi.

• Avrupa Birliği:

AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ve AB Konseyi Başkanı Charles Michel, “siyasi şiddetin demokraside yeri olmadığını” kaydetti.

• NATO: 

Trump’a acil şifalar dileyen NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, siyasi şiddetin demokrasilerde yeri olmadığını belirterek, ‘‘NATO müttefikleri, özgürlüğümüzü ve değerlerimizi savunmak için bir arada duruyor.’’ ifadesini kullandı.

• İngiltere: 

İngiltere Başbakanı Keir Starmer da X’teki paylaşımında “Başkan Trump’ın mitinginde ortaya çıkan şoke edici görüntüler karşısında dehşete düştüğünü” kaydetti.

• Almanya:

Başbakan Olaf Scholz, X’ten yaptığı açıklama, Trump’a yönelik saldırıyı “iğrenç” olarak nitelendirerek, ‘‘Bu tür şiddet eylemleri demokrasiyi tehdit ediyor.” ifadesini kullandı. Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock ise Demokrasilerde seçimlere silahlar ile değil oy pusulası ile karar verilir” değerlendirmesinde bulundu.

• Meksika:

Devlet Başkanı Andres Manuel Lopez Obrador, saldırıya X hesabından tepki göstererek, ‘‘Nasıl olursa olsun, eski Başkan Donald Trump’ın başına gelenleri kınıyoruz. Şiddet mantıksız ve insanlık dışıdır’’ ifadesini kullandı. 2 Haziran’daki seçimi kazanan Meksika’nın seçilmiş ilk kadın Devlet Başkanı Claudia Sheinbaum da saldırıyı kınayarak “Barış ve demokrasi her zaman tek seçenek olmalı” dedi.

• Bolivya:

Devlet Başkanı Luis Arce saldırıyı kınayarak, ‘‘Derin ideolojik ve politik farklılıklarımıza rağmen, nereden gelirse gelsin şiddet her zaman herkes tarafından kınanmalı’’ ifadesini kullandı.

• Küba:

Devlet Başkanı Miguel Diaz-Canel şiddetin her türlüsünü kınadıklarını belirterek Küba’nın 65 yıldır saldırıların ve terörizmin kurbanı olduğunu hatırlattı. Canel, ‘‘Silah ticareti ve ABD’deki politik şiddetin tırmanması, bu tür olaylara yol açmaktadır’’ değerlendirmesini yaptı.

• Brezilya:

Devlet Başkanı Luiz Inacio Lula da Silva, saldırıya tepki göstererek, ‘‘Trump’a yönelik saldırı herkes tarafından şiddetle kınanmalı. Bugün gördüklerimiz kabul edilemez’’ dedi.

∗∗∗

RUSYA: SİYASİ ŞİDDET GELENEĞİ

Donald Trump’a yönelik suikast girişiminin yankıları sürerken Rusya’dan dikkat çeken açıklamalar geldi. Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, eski ABD Başkanı Donald Trump’a yapılan suikast girişimini Rusya’nın şiddetle kınadığını bildirdi.  ABD’de mevcut yönetimin çalışma tarzının, başta dünya meseleleri olmak üzere tüm sorunları “güç ile çözme” yönünde olduğunu savunan Peskov şiddettin artık ülkenin içine aktarıldığını vurguladı.

Trump’ı ortadan kaldırma girişiminin mevcut yönetim tarafından organize edildiğini kesinlikle düşünmedikleri ve buna inanmadıklarının altını çizen Peskov, “Aday Trump’ı siyasi arenadan uzaklaştırmak için önce yasal araçları, mahkemeleri, savcıları kullanarak, siyasi olarak itibarsızlaştırmaya ve taviz vermeye yönelik sayısız girişimden sonra Trump’ın hayatının tehlikede olduğu, tüm dışardan gözlemleyenler için açıktı” diye konuştu.

NEFRET KÖRÜKLENİYOR

Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zaharova ise ABD’de başkan ve başkan adaylarına yönelik suikast girişimlerinin ülkenin iç siyasi yaşamında "gelenek" olduğunu söyledi. Zaharova, Telegram kanalında yaptığı açıklamada, ABD’de siyasi muhaliflere karşı nefretin körüklediğini hatırlatırken, “Bundan tam 2 ay önce ABD’de siyasi muhaliflere yönelik nefretin tam anlamıyla körüklendiğine dikkat çekmiş ve Amerikan geleneğindeki başkanlara ve başkan adaylarına yönelik suikast girişimleri ve suikastlardan örnekler vermiştim” ifadelerini kullandı.

∗∗∗

SUİKAST DOLU TARİHİ

ABD’nin kuruluşundan bu yana dört başkan ve bir başkan adayı suikasta uğrayıp yaşamını yitirirken bazı örnekler şöyle: