Af Örgütü: Türkiye hükümeti pandemiden çok, eleştiriden korkuyor

Didem Mercan

Pandemi sürecinde insan hakları savunucularına yönelik saldırıları belgeleyen “Pandemi Döneminde İnsan Haklarını Savunmaya Cesaret Edenler” başlıklı yeni brifing, cezaevindekileri tahliye programlarının, kamuoyunda kapsamlı bir biçimde tanıtılmasına rağmen düşünce mahkumlarını korkunç koşullar altında cezaevlerinde tutmaya devam eden Mısır, Hindistan, İran ve Türkiye’nin de aralarında bulunduğu ülkelere dikkat çekiyor.

Uluslararası Af Örgütü İnsan Hakları Savunucuları Araştırmacısı Lisa Maracani konuya ilişkin yaptığı açıklamada, “COVID-19, haksız yere cezaevinde tutulan insan hakları savunucuları için fazladan bir cezalandırma oldu ve tacizlerin, yargılamaların, hatta öldürmelerin bahanesi olarak kullanıldı” dedi ve ekledi:

“İnsan hakları savunucularının tahliyelerin dışında bırakılması, hapsedilmelerinin siyasi niteliğine vurgu yapıyor. Örneğin Türkiye’de, temelsiz suçlamalarla tutuklu yargılanan gazeteciler, avukatlar, aktivistler ve muhalif siyasetçiler, hükümetin Nisan ayından bu yana 100 binin üzerinde kişinin tahliye edilmesine olanak sağlayan tedbirlerine rağmen cezaevinde. Türkiye hükümetinin hala pandemiden çok eleştiriden korktuğu ortada.”

46 ÜLKEYE DÖNÜK ARAŞTIRMADA TÜRKİYE GENİŞ YER ALDI

Af Örgütü tarafından yapılan yazılı açıklamada, şu ifadeler yer aldı:

“Yeni brifing, 46 ülkede COVID-19 sürecinde insan hakları savunucularına yönelik saldırıları belgeliyor ve ‘yalan haber’ yasaları, dolaşım sınırlandırmaları, azalan polis koruması ve eleştirilerle ilgili artan tahammülsüzlüğün, dünyanın dört bir yanında yeni baskılara nasıl zemin hazırladığını gösteriyor. Buna sağlık sektöründeki yetersizlikleri kamuoyuna açıklayanlar ve pandemiyle mücadele tedbirlerinin yetersizliğine dikkat çekenlere yönelik baskılar da dahil.”

Açıklamanın Türkiye ile ilgili kısmında ise şu tespitler yapıldı:

“Türkiye’de, mahpusların cezaevinden tahliye edilmesine olanak sağlayan tedbirler, tutuklu yargılananları ve terörle bağlantılı suçlardan yargılanan kişileri açıkça tahliyelerin dışında bıraktı. Bu kişiler arasında siyasi aktivistler ve insan hakları aktivistleri, gazeteciler, akademisyenler ve hükümeti eleştirenler yer alıyor.”

TÜM DÜNYADA AĞIR TABLO

Uluslararası Af Örgütü, tüm dünyada insan haklarını savunan ve COVID-19’la bağlantılı bahanelerle taciz edilen, yargılanan, öldürülen veya cezaevine konulan 131 kişi tespit ettiğini açıkladı.

Lisa Maracani, “Devletler, insan hakları savunucularının pandemiyle mücadele etme ve adil bir iyileşme sürecine hazırlık yapmalarına destek olmak için alan açmak yerine, muhalif olduğu varsayılan kişileri susturmak için zarar veren uygulamalara başvuruyor” dedi.

HİNDİSTAN VE MISIR’A ELEŞTİRİ

Açıklamada, 25 Mart 2020’de, BM İnsan Hakları Yüksek Komiserinin tüm devletleri, COVID-19 pandemisiyle mücadele etmek için “siyasi mahpuslar ile eleştirel veya muhalif görüşleri nedeniyle tutuklananlar da dahil olmak üzere yeterli hukuki zemini olmaksızın tutuklu bulunan herkesi” cezaevlerinden tahliye etmeye çağırdığı hatırlatılırken, birçok ülkenin, insan hakları savunucularını, cezaevleri ve diğer gözaltı merkezlerindeki kalabalığı azaltmaya yönelik tedbirlerin dışında bıraktığı belirtildi.

Hindistan’da, ayrımcı vatandaşlık yasasına karşı barışçıl protestolara katılan birçok öğrenci ve aktivistin haksız yere cezaevinde tutulduğu belirtilirken, Mısır’da hükümetin, yalnızca görüşlerini ifade ettikleri için tutuklanan insan hakları savunucularını ve birçoğu son derece muğlak ‘terör’ tanımıyla bağlantılı suçlamalarla tutuklu yargılanan kişileri, adil yargılanma hakkının ihlal edildiğine ilişkin kaygıların bulunduğu bir ortamda tahliye etmediğinin altı çizildi.

Azerbaycan’da hükümetin, onlarca siyasi aktivist, gazeteci ve insan hakları savunucusunu, çoğunlukla hükümetin pandemiyle mücadele şeklini eleştirdikleri için toplu halde gözaltına alınmasını ve yargılanmasını hızlandırdığını ifade eden Af Örgütü,

insan hakları savunucularına yönelik toplu göz altıların Tunus, Fas, Nijer, Zimbabve ve Angola’da da kaydedildiğini belirtti.