AGI tahminlerimizden daha mı yakın?

Tolga Mırmırık - @mirmirik 

Yapay zekâ (AI), Genel Yapay Zekâ (AGI) ve Süper Yapay Zekâ (ASI) kavramları, yapay zekânın gelişimindeki farklı aşamaları ve yetenek seviyelerini ifade eder. Son iki yıldır, büyük firmaların araştırmaları, yatırımları ve rekabetleri ile patlamasına şahit olduğumuz yapay zekâ, özelleşmiş görevleri yerine getirmek için geliştirilen yazılımlar ve algoritmalar bütünü olarak tanımlanabilir.

Yapay zekâ sistemleri, belirlenmiş ve sınırlı görevleri insanlara kıyasla çok muazzam bir hızda yerine getirebilirler. Yüz tanıma sistemleri, dil modelleri, anlık çeviri uygulamaları, dijital içerik üretme gibi. Belirli bir alanda çok başarılı olabilir, ancak genel bilgi ve insan yeteneklerine sahip değildir.

Şu anda teknolojik anlamda bu alandaki uygulamaların ve araçların meyvelerini toplamaktayız. Daha önceki yazılarımda da belirttiğim gibi bu araçlardan günlük işlerim için yoğun bir şekilde yararlanmaktayım ve araçlar işlerimi oldukça kolaylaştırmış durumdalar. Önceden 2-3 günümü alabilecek bir veri analizi ya da bir belge oluşturma işi, saatler içinde bitebiliyor. Belirli bir konu üzerinde araştırma yapmam gerektiğinde daha önceden saatlerce Google aramaları yapar, YouTube ilgili videolarını izler veya akademik makalelerin başında notlar alarak günlerimi geçirirdim. Eğer bir bilgi arayışı içindeysem şimdi bu iş yükünün tamamını yapay zekâ araçlarına yıkmış durumdayım. Şimdiye kadar insanoğlu tarafından üretilmiş bilginin neredeyse tamamını “bilen” bir sistemi, öğrenmek istediğiniz konu için asistan olarak kullanmak gerçekten çok yararlı oluyor. Elbette ben, basit bir kullanıcı olarak, sadece kendi işlerimde yararlanıyorum ancak insanlık için de çok yararlı gelişmeler sağlanmış durumda YZ sayesinde. Özellikle sağlık alanında önümüzdeki yıllar devrimlere gebe. Örneğin “protein katlama problemi” olarak bilinen ve proteinlerin 3 boyutlu yapılarının tahminlenmesi için kullanılan Google DeepMind’ın AlphaFold 2 sistemi, 2023 yılının ilk dört ayında 200 Milyon proteini başarı ile tahmin edebildi. 2022 yılının tamamında tüm bilim insanlarının çözebildikleri protein sayısı ise sadece 190.000’di.

AGI AYAK SESLERİ

Genel Yapay Zekâ (AGI, Artificial General Intelligence) ise, şu anda hepimizin kullanımına sunulan yapay zekâ sistemlerinin bir sonraki aşaması olarak bizleri beklemekte. Genel Yapay Zekâ, insan zekâsına eşdeğer bir yapay zekâ seviyesini ifade etmekte. AGI’ın, herhangi bir entelektüel görevi, bir insanın yapabileceği şekilde yerine getirebileceği öngörülüyor. Çeşitli görevleri ve problemleri çözme yeteneğine sahip olacağı, yeni durumlara ve görevlere uyum sağlayabilip bunları öğrenebileceği ve dil anlama, muhakeme yapabilme, öğrenme, planlama gibi bilişsel yeteneklerde de insan seviyesine ulaşacağı uzmanların ortak görüşü.

Şu anda yapılan ve bence çok da endişe duyulmaması gereken o “yapay zekâ bizi işimizden mi edecek” tartışmalarında esas endişe edilmesi gereken adım da AGI erişimi ile atılacak.

2013 yılında Vincent C. Müller ve Nick Bostrom, bir dizi konferansta yüzlerce yapay zekâ uzmanına (550 katılımcı) şu soruyu sordukları bir anket gerçekleştirdiler:

‘‘Bu soru için, insan bilimsel faaliyetlerinin büyük bir olumsuz kesinti olmadan devam ettiğini varsayın. Böyle bir HLMI’ün (İnsan Seviyesinde Makine Zekâsı) var olma olasılığını (10% / 50% / 90%) hangi yıl olarak görüyorsunuz?’’

Uzmanlardan, iyimser bir yıl (AGI’ye sahip olma ihtimalinin %10 olduğuna inandıkları yıl), gerçekçi bir tahmin (AGI’ye sahip olma ihtimalinin %50 olduğuna inandıkları yıl, yani o yıldan sonra AGI’ye sahip olma olasılığının daha yüksek olduğunu düşündükleri yıl) ve güvenli bir tahmin (AGI’ye sahip olacağımıza %90 kesinlikle söyleyebilecekleri en erken yıl) belirtmeleri istendi. Katılımcıların bu soruya günümüzden 11 yıl önce verdikleri ortalama cevaplar şu şekildeydi: %10 olasılıkla 2022, %50 olasılıkla 2040 ve %90 olasılıkla 2075 yılında AGI gerçekleşmiş olacak. Elbette ki artık biliyoruz ki %10 olasılık tutmadı. 2024 yılının yarısındayız ve henüz sadece önceki paragraflarda bahsettiğimiz kısıtlı yapay zekâ araçlarına sahibiz. Konunun göz önünde bulunan milyarderi Elon Musk bu yıl içinde AGI’a 2027 yılında ulaşacağımızı iddia etti. Yapay zekâ ve teknolojinin geleceği konusunda geniş bir vizyona sahip olmasıyla tanınan ve çalışmaları, modern teknolojinin pek çok alanında derin etkiler yaratan Ray Kurzweil ise 2006 yılındaki iddiasını devam ettirerek bu tarihi 2029 olarak savunuyor.

Öyle ya da böyle, şu anda hayatta olan insanların %80’inin hayattayken bu devasa teknolojik sıçramaya şahit olacaklarını varsaymak doğru olacaktır. 2029 yılı bize, Gezi Direnişi günlerimizden çok daha yakın. Zamanın nasıl da hızlı geçtiğine dair çarpıcı bir örnek… İyi haftalar.

Kaynak: 

Vincent C. Müller, Nick Bostrom (Future Progress in Artificial Intelligence: A Survey of Expert Opinion): https://nickbostrom.com/papers/survey.pdf