AKP'den sermaye dostu bir erteleme daha: Endüstriyel kazalara davetiye çıkarılıyor

ÇAĞLAR BALLIKTAŞ

AKP, işçi sağlığı ve iş güvenliğini hiçe sayma pahasına sermayenin uygulamada karşılaştığı zorlukları birbiri ardına gideriyor. Toplumun büyük bölümünü etkileyebilecek endüstriyel kazalarla ilgili işverenlere zorunlu kılınan bazı uygulamaların yürürlük tarihleri ertelendi.

İş Sağlığı ve Güvenliği Yasası’nda “az tehlikeli” sınıfta faaliyet gösteren ve 50’den az çalışanı olan işletmelerde uzman istihdamı zorunluluğunu 2020’ye erteleyen AKP, şimdi de yaptığı yeni değişiklikler ile sermayenin iş güvenliği alanındaki bazı sorumluklarını yerine getirmesini bir kez daha erteledi.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın aldığı ortak karar sonrası Resmi Gazete’de ‘Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik’te değişiklik yapan yeni bir yönetmelik yayımladı. Büyük endüstriyel kuruluşlarda çevre ve insan sağlığı açısından sorunlar oluşturabilecek tehlikeli maddelerin sebep olduğu yayılım, yangın veya patlamaların önlenmesi için 2013 yılında çıkarılan yönetmelik değiştirildi.

Yönetmeliğe eklenen geçici madde ile işletme sahiplerinin Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na bildirmek için bilimsel yöntemlerle hazırlaması gereken “Büyük kaza önleme politika belgesi” ve “Güvenlik raporu” zorunluluğu, 2019'a ertelenerek uygulamadan kaldırıldı. Ayrıca yeni yapılan değişiklerle, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na bildirilen güvenlik raporlarının kuruluşlara geri iade edilmesi de hükme bağlandı.

Bu değişikliklerle büyük endüstriyel işletmelerin altı ay içerisinde bulundurduğu tehlikeli maddelerin cinsi ve miktarındaki değişiklikleri Bakanlığa bildirme zorunluluğu ortadan kaldırıldı.

Riskleri de bildirmeyecekler
Yönetmeliğe eklenen kalıcı madde ile işletmelerdeki "gaz bulutu patlaması, jet fire, toksik gaz bulutu yayılması" gibi olayların yaşanma olasılığını “10 bin yılda bir” seviyesine indirgeme zorunluluğu da ertelendi. Bu ay yürürlüğe girmesi gereken bu zorunluluk için yeni tarih olarak "2019 Temmuz" belirlendi.

Ayrıca İl Afet ve Acil Durum Müdürlükleri’nin işletmelerin konumu ve bulundurduğu tehlikeli maddeler nedeniyle büyük endüstriyel kaza ihtimalini artırabilecek durumları esas alan ‘harici acil durum planı’ hazırlama zorunluluğu da 2019 yılı temmuz ayına ertelendi.

‘Devlet sorumluluğunu yine erteliyor’
Yeni yönetmelikle yapılan değişikliği BirGün’e değerlendiren TMMOB Enerji Komisyonu Üyesi ve A Grubu İş Güvenliği Uzmanı Mehmet Torun, İş Sağlığı ve Güvenliği Yasası’na bağlı yönetmeliğin bazı maddelerinin de daha önce uygulanma tarihlerinin ertelendiğini anımsatarak, bu uygulamaların Türkiye’de yaşanan iş kazalarını artıracağını söyledi. İş kazalarının bilimsel yöntemler kullanılarak ve tarafların görüşleri alınarak önlenebileceğini bildiren Torun, devletin bu tür değişikliklerle sorumluluğunu ertelediğine dikkati çekti.

‘Patron maliyetleri düşürülmek isteniyor’
Bu tür ertelemelerin ana nedeninin işverenlerin maliyet gerektiren sorumluklarını ertelemek olduğunu ifade eden Torun, “2013 yılında çıkarılan yönetmelikte öngörülen çalışmalar yapılmamış ve günü kurtarma politikaları öne çıkmıştır. Bu tür yanlış uygulamalardan vazgeçilmeli, uzun vadeli politikalarla çalışanların sağlığı ve güvenliği sağlanmalıdır” dedi.

Ayrıca saha uygulamalarının önemini vurgulayan Torun, Türkiye’de yılda 240 bin iş kazası meydana geldiğini belirterek, 2016 yılında en az bin 970 kişinin iş cinayetlerinde hayatını kaybettiğini hatırlattı.

***

TÜPRAŞ dört gün yanmıştı

Teknolojik Kazalar Bilgi Sistemi’nde yer alan bilgilere göre, 2005-2014 yılları arasında Türkiye’ de 754 endüstriyel kaza meydana geldi. İstanbul’ da 202, Kocaeli’ nde 93, İzmir’ de 48, Ankara’ da 39, Adana’ da 11, Zonguldak’ da 8 endüstriyel kaza yaşandı.

Türkiye’nin yaşadığı en büyük endüstriyel kaza 1999 depreminden sonra TÜPRAŞ Rafinerisi’nde yaşanan patlama ile meydana geldi. Depremden çıkan kentin boşaltılmak zorunda kalındığı bu patlama sonrası çıkan yangın dört gün sürdü ve güçlükle kontrol altına alınabildi.