AKP'nin işsizliği öteleme ve kadrolaşma politikası akademiye de yansıdı: Doktora artık çok kolay!

Mustafa KÖMÜŞ

Ülkenin her yerine açılan üniversitelerle akademiye büyük zararlar veren iktidarın açtığı yol lisansüstü programlara da yansıyor. Özellikle akademide uzmanlaşmanın en önemli ayağı olan doktora için istenen şartlar bu programlara verilen önemi ortaya koyuyor. Bu durum ülkeyi Avrupa’da doktora öğrencisi sayısında ikinci sıraya oturtuyor. Eurostat’ın verilerine göre doktora ve eşdeğerlerinde okuyanların sayısı 2014’te 67 binken 2020’de 137 bine yükseldi. YÖK’ün verilerine göre ise 2013’te 59,7 bin olan doktora öğrencisi sayısı bu yıl 109,5 bini buldu.

Bir eğitim kurumundan ziyade ticarethane gibi çalışan vakıf üniversitelerinin doktora için istediği Akademik Personel ve Lisansüstü Eğitimi Giriş Sınavı (ALES) ile Yabancı Dil Sınavı (YDS) için istenen asgari puan oldukça düşük. Vakıf üniversitelerinin önemli bir kısmı doktora için çok düşük puanlar isterken ülkedeki önemli üniversitelerde ise durum tam tersi.

Bu durum özellikle bölümünden mezun olunca iş bulması zor olan kişileri akademiye yöneltiyor. Bu nedenle doktora ve yüksek lisans okuyan sayılarında da devasa artışlar oluyor. Bunun yanı sıra AKP de bu şekilde üniversitelerde kadrolaşıyor.

Düşük puan isteyen üniversitelerinden bazıları şöyle:

•Atılım Üniversitesi: ALES 60, YDS çoğu bölümde istenmiyor
•Avrasya Üniversitesi: ALES 55, YDS 55
•Doğuş Üniversitesi: ALES 55, YDS 55
•Fatih Sultan Mehmet Üniversitesi: ALES 55, YDS 55
•Gedik Üniversitesi: ALES 55, YDS 55
•Haliç Üniversitesi: ALES 55, YDS 55
•İstanbul Arel Üniversitesi: ALES 55, YDS 55
•İstanbul Maltepe Üniversitesi: ALES 55, YDS 55
•Nişantaşı Üniversitesi: ALES 55, YDS 55

Boğaziçi ve İstanbul Teknik üniversiteleri gibi iyi üniversitelerde ise durum bunun tam tersi. Boğaziçi Üniversitesi’nde ALES puanı için en az 85 puan istenirken İTÜ’de ise 70 ile 80 puan arasında bölüme göre değişiyor. Bu iki üniversite ayrıca yabancı dil için de iyi puanlar alınmasını istiyor.

Ülkede doktora okuyan sayısı 2013-2014’te 78 binken sonraki yıllarda sürekli artış gözlemlendi. YÖK’ün verilerine göre şu an üniversitelerde doktora eğitimi alan öğrenci sayısı 110 bine dayanmış durumda. Yüksek lisansta ise özellikle tezsiz yüksek lisansın da etkisiyle 2016-2017 yılına kadar ciddi artış gözlendi. Sonrasında önemli miktarda bir düşüş olsa da son yıllarda tekrar bir yükseliş söz konusu. Düşüş yaşandığı yıllarda bedelli askerliğin çıkması ise dikkat çekti.

İktidar yandaşı Memur Sendikaları Konfederasyonu (Memur-Sen) ile İstanbul Gelişim Üniversitesi arasında doktora konusunda işbirliği protokolü imzalanmıştı. Protokolle doktora ve yüksek lisans programları promosyon malzemesi yapılmıştı. Protokole göre sendika üyelerine ve birinci derece yakınlarına İstanbul Gelişim Üniversitesi’nde doktorada yüzde 30, yüksek lisansta yüzde 30 indirim yapılacağı duyurulmuştu. Memur-Sen açıklamasında şu ifadeler kullanıldı: “Memur-Sen üyelerine nitelikli hizmet sunmaya devam ediyor. Memur-Sen, kamu görevlilerimize kariyerlerinde kendilerini bir üst seviyeye çıkarma fırsatı sunuldu.”