Alevler kül, iktidar yok ediyor

İlayda SORKU

Resmi Gazete’de son bir buçuk ayda yayımlanan kararlarla 420 futbol sahası büyüklüğünde alan ormanlık alan sınırları dışına çıkartıldı. Bu kararlar orman yangınlarını en çok görüldüğü, yüzlerce hektarlık alanın küle döndüğü sırada verildi.

28 Haziran tarihinde yayınlanan kararla Artvin, Bitlis, İstanbul ve İzmir olmak üzere 4 ilde yer alan yaklaşık 495 bin metrekarelik alan ormanlık alan dışına çıkartıldı. 17 Temmuz tarihinde ise Amasya, Balıkesir, Kastamonu, Manisa, Muğla, Samsun, Sinop ve Sivas olmak üzere 8 ilde yaklaşık 1,3 milyon metrekarelik alan ormanlık alan statüsünü kaybetti. 2 Ağustos tarihinde Amasya, Bingöl, Kastamonu, Kütahya, Manisa, Niğde, Mersin, İstanbul ve Samsun illerinde 1 milyon metrekarenin üzerindeki orman alanı orman sınırları dışına çıkarıldı.

Kararlar, 6831 sayılı Orman Kanunu’nun Ek 16. maddesine dayandırıldı. 2018 yılında Orman Kanunu'na eklenen Ek 16. madde, orman alanları içerisinde yerleşime açılmış ya da yerleşime uygun taşlık ve kayalık alanların Cumhurbaşkanı kararıyla orman sınırları dışına çıkartılmasının önünü açıyor. Buna karşılık, orman sınırları dışına çıkarılan alanların iki katı kadar hazine arazisinin Orman Genel Müdürlüğü’ne orman kurmak amacıyla devredilmesi şart koşuluyor. Ek 16. madde ile 2018 yılından bu yana 3 bin 435 hektar orman, orman sınırları dışına çıkarıldı.

10 Ağustos tarihinde yayınlanan 2 ayrı Cumhurbaşkanı kararıyla da; İstanbul Şile’de yer alan yaklaşık 222 bin metrekarelik ormanlık alan vasfını yitirdi. Söz konusu işlem Orman Kanunu’nun 2-A maddesine göre yapıldı. 2-A maddesi, “Orman içindeki köyler halkının kısmen veya tamamen yerleştirilmesi maksadıyla, orman olarak muhafazasında bilim ve fen bakımından hiçbir yarar görülmeyen aksine tarım alanlarına dönüştürülmesinde yarar olduğu tespit edilen yerler ile halen orman rejimi içinde bulunan funda ve makilerle örtülü yerlerden tarım alanlarına dönüştürülmesinde yarar olduğu tespit edilen yerler orman sınırları dışına çıkartılır” şeklinde düzenleniyor. Ek olarak barajlardan etkilenecek Şile’deki Esenceli ve Darlık mahallelerinin yerinden kaldırılması için 2012 yılında da bir kanun çıkarılmıştı.

Böylece 28 Haziran tarihinden bu yana farklı mevzuata dayanarak da olsa orman statüsünü kaybeden arazilerin toplam alanının yaklaşık 3 milyon metrekare olduğu kayıtlara geçti.

İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Orman Fakültesi Orman Mühendisliği Bölümü Toprak İlmi ve Ekoloji Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Doğanay Tolunay, Ek 16. madde kapsamında yapılan orman sınırları dışına çıkarma işlemlerinin Anayasa’ya aykırı olduğunu belirtti.

EN FAZLA TALAN İSTANBUL’DA

Tolunay, “Orman sınırları dışına çıkarma işlemi alan olarak olmasa da parsel sayısı olarak en fazla İstanbul’da gerçekleştirildi. Orman sınırları dışına çıkarılan alanlara bakıldığında özellikle Beykoz ve Şile gibi orman işgallerinin yoğun olduğu ilçelerde yoğunlaşıyor. İstanbul başta olmak üzere birçok ilde işgal edilen orman alanlarının statüsünün değiştirilmesi için çok sayıda başvuru olduğu biliniyor. Orman sınırları dışına çıkarılan araziler şimdilik hazine adına tescil edilse de gelecekte işgalcilerine satılmaları da gündeme gelebilir” ifadelerini kullandı.

HUKUKSUZLUK SAYIŞTAY RAPORLARINDA

Ek 16. maddeye göre orman sınırları dışına çıkarılan alanların iki katı kadar Hazine arazisinin Orman Genel Müdürlüğü’ne devredilmesi gerektiğini hatırlatan Tolunay, “Bu devirlerin gerçekleşmediği Sayıştay raporlarında da yer alıyor. Devirlerin yapılmadığı ya da yapılsa bile kamuoyuyla paylaşılmadığı ortada” diye konuştu.

Öte yandan Şile'de baraj sularının altında kalacak Esenceli ve Darlık mahallelerinin orman sınırlarından çıkarılan alanda yeniden kurulacağına değinen Tolunay, şunları aktardı:

“Ormanlardan verilen izinlerle 910 bin hektar, Orman Kanunu’nun 2-B maddesi uygulamalarıyla 650 bin hektar ve Ek 16. Madde ile 3 bin 435 hektar ormanın kaybedildi. Toplam 1 milyon 563 hektar orman alanını kaybettik.”