Amatör astronomi hepimiz için

Gizem ÇOBAN

Astronomi, bir diğer adıyla gökbilimi, evrenin kökenini, sınırlılıklarını, fiziksel ve kimyasal özelliklerini, gök cisimlerinin hareketlerini, konumlarını inceleyen, atmosferin dışında gerçekleşenlerle ilgilenen bir bilim dalı. Evrende bulunan maddelerin dağılımları, kimyasal başkalaşımı, evrimi, fiziksel özellikleri, cisimler arasındaki etkileşim astronominin merak alanlarıdır. Bu bilim dalının da kendi içinde alt bilim dalları bulunmakta, astrobiyoloji, astrojeoloji… Ve tabii ki amatör astronomi.

Amatör astronomi, bu alanda bir lisans programı okumamış ama gökyüzüne meraklı ve gökyüzünü incelemeyi seven insanların bir uğraşısıdır. Dünya çapında amatör astronomlar, önemli keşiflere imzalar atmıştır. Bilinen bir keşif, 30 Ağustos 2019 tarihinde amatör asronom olan Gennadiy Borisov’un kendi yaptığı aynalı teleskobu ile gökyüzünü gözlemlediği bir gecede yaşandı. Soyisminden de anımsandığı üzere amatör bir astronom, sonraları 21 Borisov ismi verilecek olan Güneş Sistemi için önemli bir kuyrukluyıldızı keşfetti. Amatör astronomların keşifleri, NASA ve bu alanda çalışan diğer enstitüler tarafından çeşitli yöntemlerle kanıtlandıktan sonra Uluslararası Astronomi Birliği tarafından yapılan toplantılarda isimlendirilmekte.

Amatör astronomiye başlarken yapmanız gereken en önemli şey gökyüzünü tanımaya çalışmak. Önceleri gökyüzündeki cisimlerin konumlarını tespit edebilmek için gökatlasları kullanılsa da bu durum günümüzde basit telefon aplikasyonları ile çözüme kavuşmakta. Işık kirliliğinin, şehir merkezlerine göre daha az olduğu bölgelerde, bir dürbün veya orta düzey bir teleskopla gözlemler yapabilirsiniz. Başlangıç için bir dürbün veya teleskop almak istemezseniz karanlık bir alanda belirli zamanlarda gözlenen meteorları da görebilmek için çıplak gözle gözlem yapabilirsiniz, gökyüzü gözlem şenliklerine katılabilirsiniz. Gökyüzünü tanımaya sosyal medyayı bilim yönünde kullanarak, web sitelerini takip ederek, kitaplar okuyarak veya ilgili belgeselleri seyrederek de başlayabilirsiniz.

Amatör astronomide gözlem yapmak, gök olaylarını anlamlandırabilmek, evrenin derinliklerine uzanan geniş bir bilgi ve birikime sahip olmak oldukça önemlidir. Kullandığınız gözlem aracınızın özelliklerine ve çalışma prensiplerine göre gözlem alanınızı artırabilirsiniz. Amatör astronomide sadece gözlem yapmakla yetinmeyenler için önemli alanlardan biri de astrofotoğrafçılıktır. Bu alan gökyüzündeki objelerin fotoğraflarının ve videolarının çekilmesi ve işlenmesi ile ilgilenir. Astrofotoğrafçılık, amatör astronomiye göre daha maaliyetli ve yüksek yatırım gerektiren bir uğraştır ama bilime her iki alan da önemli katkılar sağlamakta.

Amatör astronomiye olan merakınızı keşfetmek için en ulaşılabilir yollardan biri diğer amatör astronomlara ulaşmak. Bunun için de özellikle yaz aylarında ülkemizde yapılan gözlem şenliklerine katılmak hem teori hem pratik bilgiler için verimli olmakta. 5-8 Ağustos 2021 tarihinde Denizli-Beyağaç bölgesinde planlanan Ethem Hoca ile Gökyüzü Gözlem Etkinlikleri’ne, 13 Ağustos 2021 tarihinde KKTC’de yapılacak olan bilimsel geceleme etkinliğine katılabilirsiniz. Bu etkinlikler her geçen yıl gökyüzüne olan ilgi ile birlikte artmakta. Etkinlikler size bir teleskopla gözlem deneyimi kazandırırken, uzmanlara sorular sormanızı, konferanslar dinlemenizi, çocuklarınız için atölyelerle öğrenme imkanı da tanımakta.

Amatör astronomi, her yaştan ve meslek grubundan insanı tek bir ortak amaç doğrultusunda bir araya getirmesi sebebiyle önemli bir birleştirici güce sahip. Meteor yağmurlarını, Samanyolu’nu, gezegenleri, Güneş lekelerini, tutulmaları ve derin uzay objelerini gözlemlemek, evrenle ilgili bilgilere sahip hem bilimin daha geniş kitlelere yayılmasını sağlamakta hem de bu alanda ilerleyen yıllarda çalışmalar yapabilecek çocukları güdülemekte.

Aynı gökyüzü altında buluşmak dileğiyle.